سبک زندگی و مدیریت بدن: مطالعه ای جامعه شناختی (مطالعه موردی: زنان شهر رفسنجان)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محمدعلی امیرپورسعید ¹ , بهناز سیفی ² , احمد رضایی ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران ، ایران (نویسنده مسئول) Email: [e-mail]
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات جوانان، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران
3 - دانشیار جامعه‌شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/23 تاریخ پذیرش : 1400/06/20 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: سبک زندگی, اوقات فراغت, مدیریت بدن, مصرف فرهنگی, الگوی خرید,

چکیده مقاله :

تصویر بدن ساختاری چند بعدی است که به درک و نگرش فرد درباره اندازه و شکل بدن فرد اشاره دارد. مدیریت بدن و ظاهر امروزه اهمیت مطالعاتی خاصی را در بین پدیده های اجتماعی کسب کرده است. در دوران مدرن، نوع مدیریت کردن ظاهر بدن به منزله یک معرف هویتی، نقشی اساسی در قضاوت های دیگران از فرد و بازنمایی شخصیت افراد پیدا کرده است. اینگونه بازنمایی و نگرش ها نسبت به بدن و ظاهر افراد از سبک های خاص زندگی نشأت میگیرد. در این پژوهش سعی شده است تا با بهره گیری از نظریات بوردیو، فوکو و گیدنز رابطۀ بین ابعاد مختلف سبک زندگی و مدیریت بدن مورد بررسی قرار گیرد. جامعه آماری پژوهش را زنان شهرستان رفسنجان تشکیل میدهند که براساس فرمول کوکران تعداد 383نفر به عنوان نمونه آماری از طریق نمونه گیری تصادفی مورد مطالعه قرار گرفته اند. یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزارSpss تحلیل شده اند. نتایج بدست آمده نشان میدهد که بین شاخص های سبک زندگی(مصرف فرهنگی، الگوهای خرید و اوقات فراغت) و مدیریت بدن رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج معنادار بودن رابطه بین مدیریت بدن و سن را نشان میدهد. تفاوت میزان مدیریت بدن بر حسب متغیر وضعیت تأهل معنی دار نیست. همچنین ضرایب رگرسیونی نشان می دهد که حدود30 درصد از واریانس مدیریت بدن توسط متغیرهای مستقل این تحقیق تبیین میشوند که متغیر الگوهای خرید بیشترین میزان پیش بینی را دارد.

چکیده انگلیسی:

Body image is a multidimensional structure that refers to a person's perception and attitude about the size and shape of a person's body. Body and appearance management has gained the importance of special studies among social phenomena today. In modern times, the way of managing the appearance of the body as an identifier has played an essential role in others' judgments of the individual and the representation of the personality of individuals. Such representations and attitudes towards the body and appearance of people originate from certain lifestyles. In this study, an attempt has been made to investigate the relationship between different aspects of lifestyle and body management using the theories of Bourdieu, Foucault and Giddens. The statistical population of the study consists of women in Rafsanjan, which according to Cochran's formula, 383 people have been studied as a statistical sample. The research findings were analyzed using Spss software. The results show that there is a significant relationship between lifestyle indicators (cultural consumption, shopping patterns and leisure) and body management. The results also show the significance of the relationship between body management and contextual variables (age, marital status and economic and social status). Regression coefficients also show that about 30% of the variance of body management is explained by the independent variables of this study that the variable of purchasing patterns has the highest predictability..

منابع و مأخذ:

- آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن (1381). بدن به مثابه رسانه هویت. مجله جامعه­شناسی ایران، دوره چهارم، شماره4، صص 75- 57 .

- احمد نیا، شیرین (1385). جامعه شناسی بدن و بدن زنان. فصل­نامه زنان، شماره 5.

- ابراهیمی، قربانعلی و ضیاءپور،آرش (1391). بررسی جامعه شناختی تاثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن. جامعه شناسی کاربردی،سال بیست و سوم،شماره اول

- امیرپورسعید، محمدعلی(1398) بررسی رابطه میان پدیدۀ مصرف گرایی با دین داری، مدگرایی و مدیریت بدن، مجله بین­المللی پژوهش ملل، دورۀ چهارم، شماره47، صص123-137

- بنت، اندی (1386). فرهنگ و زندگی روزمره. ترجمه لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران: نشر اختران.

- تیموتی، دالن (1388). جامعه شناسی مصرف. ترجمه علی اصغر سعیدی و مهدی حسین آبادی، تهران: انتشارات جامعه شناسان.

- خواجه نوری، بیژن، روحانی، علی و هاشمی، سمیه (1390).سبک زندگی ومدیریت بدن. فصل­نامه علمی-پژوهشی جامعه­شناسی زنان، سال دوم، شماره چهارم، صص48-21.

- دواس، دی.ای (1384)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.

- دورخ، روناک و نوری، حامد(1399) تبیین مدل جامعه‌شناختی مدیریت بدن زنان براساس سرمایۀ فرهنگی و رسانه با میانجی‌گری مقایسۀ اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر سنندج)، زن در فرهنگ و هنر، دورۀ دوازدهم، شمارۀ1: 90-71

- رضایی، احمد، اینانلو، مینا، فکری، محمد (1389). مدیریت بدن و ارتباط آن با عوامل اجتماعی. مطالعات راهبردی زنان، سال دوازدهم، شماره47: 170-141

- رستمی، نیر و راد، فیروز(1398) تبیین جامعه­شناختی مدیریت بدن در بین بانوان ورزشکار، مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، سال هفدهم، شمارۀ1: 94-63

- ساعی، علی (1388). درآمدی بر روش پژوهش اجتماعی : رویکرد تحلیل کمی در علوم اجتماعی. تهران: نشر آگه.

- سیدمن، استیون (1386). کشاکش آرا در جامعه شناسی. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.

- عباسی­اسفجیر، علی اصغر و نظیف، فریبا(1396) بررسی رابطه بین ابعاد سبک زندگی و میزان مدیریت بدن در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، فصلنامۀ دانش انتظامی مازندران، سال هشتم، شماره یک: 1-20

- فاتحی، ابوالقاسم و اخلاصی، ابراهیم (1387). مدیریت بدن ورابطه آن با پذیرش اجتماعی بدن. مطالعات راهبردی زنان،سال یازدهم،شماره41.

- فاضلی، محمد (1382). مصرف و سبک زندگی. قم: انتشارات صبح صادق.

- فکوهی، ناصر و انصاری مهابادی، فرشته (1382). اوقات فراغت و شکل­گیری شخصیت فرهنگی:نمونه موردی دو دبیرستان دخترانه شهر تهران. نامه انسان­شناسی، دوره اول، شماره4، صص89-61.

- کوهی، کمال و علیزارده، مهستی و ادیبی­سده، مهدی(1390) تبیین جامعه شناختی مدیریت بدن در میان زنان، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، دورۀ نهم، شماره3: 58-35

- گیبنز، جان آر و بوریمر (1384). سیاست پست مدرنیته. ترجمه منصور انصاری، تهران: انتشارات گام نو.

- گیدنز، آنتونی (1380). پیامد های مدر نیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.

- گیدنز، آنتونی (1382) تجدد، تشخص، جامعه وهویت شخصی در عصر جدید. ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.

- موحد، مجید، غفاری نسب، اسفندیار و حسینی، مریم (1389). آرایش وزندگی اجتماعی دختران جوان، پژوهش زنان دوره­ی 8، شماره­ی 1، صص 105- 79.

- مهدوی، محمد صادق و عباسی اسفجیر، علی اصغر (1389). بررسی میزان تمایل به مدیریت بدن و کنترل اندام و عوامل مؤثر بر آن. مجله تخصصی جامعه­شناسی، سال اول، پیش­شماره.

- نادریان­جهرمی، مسعود و پژوهان، فاطمه (1398) تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به مدیریت بدن مطالعه موردی: جوانان 18-16ساله شهر اصفهان، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره پیاپی27: 16-1

- نوروزی، علی؛ ملکی، امیر؛ پارسامهر، مهربان و قاسمی، حمید(1397) بررسی تاثیر تصویر بدن و مدیریت بدن بر مشارکت ورزشی زنان استان ایلام، جامعه شناسی کاربردی، دوره29، شماره4: 121-99

- Appleby, J (1993) Consumption in early modern thougth. In J. Brewer and R.   Porter (eds) Consumpion and the world of Goods. London: Rutledge. PP 73-162

- Bourdieou, Pierre (1984) Distinction:A Social critiquee of the Judgement of Taste. London: Routledg.

- Chaney, David. (1996), LifeStyle, London: Routledge.

- Corrigan, Peter (1997) The Sociology of Consumption: An Introduction. London: Sage.

- Grogan, S. (2000). Body image, in Jane M. Ussher(ed) womens health, Leicester: The British Psychological society.356-363.

- Huang.J(2007),Body image and self-eateem among adolescents undergoing an intervention targeting dietary and physical activity behaviors, journal of adolescent health,vol.3(40): 245-251.

- Jones, M. R & Heyes, C.J. (2009). Cosmetic surgery in the age of gender, in cressida.J. Heyes and Meredith Jones, cosmetic surgery: A Feminist primer, Ashgate, England and USA.

 - Jung, Jaehee, Seung-Hee Lee. (2009) Cross-Cultural Comparisons of Appearance Self-Schema, Body Image, Self-Esteem, and Dieting Behavior Between Korean and U.S. Women, Family and Consumer Sciences Research Journal, Vol. 34, pp. 350-365.

- Krieger, N & Smith, D. (2004). Bodies count and Body count: social epidemiology and embodying inequality. Epidemiologic reviews.vol.26.

- Lemon, p. (1991). Analysis of a human phenomenon: self –concept, nursing diosmosis, vol: 2,126-130. 

- Lennon, Sharron J & Rudd, Nancey A. (1994), Linkages between Attitudes towards Gender Roles, Body Satisfiction, Self-Esteem, and appearance Management Behavior in women, Family and Consumer Scinces Reserch Journal, Vol24, Pp 97-117.

- Malson, H. (2008). “Deconstructing Un/Healthy Body-weight and Weight Management”, pp. 27-43, in (Eds). Riley, S., Burns, M., Frith, H., Wiggins,

- Nettleton, Sarah& Watson, Jonathan (1998) The Body in Everyday Life, London and New York, Routledge.

- Reischer, E., Koo, K.S. (2004). “The Body Beautiful: Symbolism and Agency in the Social World” Annual Review of Anthropology, Vol. 33, pp. 297-317.

- Robinson, Tommy Renee. (2003), Clothing Behavior, Body Cathexis, and Appearance Management, Dissertation Submitted for the degree of doctor of Philosophy, Facualty of Polytecnic Institute, Viriginia Stat University.

- Spitzer, B. L & Henderson, K. A & zivian, M.T. (1999). Gender differences in population versus media body size: A comparison over four decades, sex role:40:545-565.

- Turner, Bryan.S (1992) Regulating Bodies: Essaysin Medical sociology, London: Routledge.

- Van Vonderen, Kristen E., & Kinnally, William (2012). Media effects on body image: Examining media exposure in the broader context of internal and other social factors. American Communication Journal, 14(2), 41–57.

 

 

 

 

1- Abbasi Asfajir, Ali Asghar and Nazif, Fariba (2017) A Study of the Relationship between Lifestyle Dimensions and Body Management among Female Students of Islamic Azad University, Tonekabon Branch, Mazandaran Law Enforcement Quarterly, Year 8, Number One: 1-20.

2- Ahmad Nia, Shirin (2006). Sociology of the body and the female body. Women's Quarterly, No. 5.

3- Amirpoorsaeed, Mohammad Ali (2019) A Study of the Relationship between the Phenomenon of Consumerism and Religiosity, Fashionism and Body Management, International Journal of Nations Research, Volume 4, Number 47, pp. 123-137

4- Appleby, J (1993) Consumption in early modern thougth. In J. Brewer and R.   Porter (eds) Consumpion and the world of Goods. London: Rutledge. PP 73-162

5- Azad Armaki, Taghi and Chavoshian, Hassan (2002). The body as a identity Media, Iranian Journal of Sociology, Volume 4, Number 4, pp. 75-57.

6- Bennett, Andy (2007). Culture and daily life. Translated by Leila Jou afshani and Hassan Chavoshian, Tehran: Akhtaran Publications.

7- Bourdieou, Pierre (1984) Distinction:A Social critiquee of the Judgement of Taste. London: Routledg.

8- Chaney, David. (1996), LifeStyle, London: Routledge.

9- Corrigan, Peter (1997) The Sociology of Consumption: An Introduction. London: Sage.

10- De Vaus. David A (2005), Survey in Social Research. Translated by Houshang Naebi, Tehran: Ney Publishing.

11- Dorakh, Ronak and Nouri, Hamed (2020) Explaining the Sociological Model of Women's Body Management Based on Cultural Capital and Media Mediated by Social Comparison (Case Study: Sanandaj), Women in Culture and Art, Volume 12, Number 1: 71-90.

12- Ebrahimi, Ghorban Ali and Ziapour, Arash (2012). Sociological study of the effect of cultural capital on body management, Applied Sociology, (23): First Issue

13- Fatehi, Abolghasem and Ekhlasi, Ibrahim (2008). Body management and its relationship with body social acceptance. Strategic Studies of Women, Eleventh Year, No. 41.

14- Fazeli, Mohammad (2003). Consumption and lifestyle. Qom: Sobh Sadegh Publications.

15- Fakouhi, Nasser and Ansari Mahabadi, Fereshteh (2003). Leisure and the formation of cultural personality: A case study of two girls' high schools in Tehran. Letter of Anthropology, Volume I, Number 4, pp. 89-61.

16- Grogan, S. (2000). Body image, in Jane M. Ussher(ed) womens health, Leicester: The British Psychological society.___:356-363.

17- Gibbons, John R. and Borimer (2005). Postmodern politics. Translated by Mansour Ansari, Tehran: Gam No Publications.

18- Giddens, Anthony (2001). Consequences of Modern Intention, translated by Mohsen Solasi, Tehran: Markaz Publishing.

19- Giddens, Anthony (2003) Modernity, Individuality, Society and Personal Identity in the New Age. Translated by Nasser Movafeghian, Tehran: Ney Publishing.

20- Huang.J(2007),Body image and self-eateem among adolescents undergoing an intervention targeting dietary and physical activity behaviors, journal of adolescent health,vol.3(40): 245-251.

21- Jones, M. R & Heyes, C.J. (2009). Cosmetic surgery in the age of gender, in cressida.J. Heyes and Meredith Jones, cosmetic surgery: A Feminist primer, Ashgate, England and USA.

 22-Jung, Jaehee, Seung-Hee Lee. (2009) Cross-Cultural Comparisons of Appearance Self-Schema, Body Image, Self-Esteem, and Dieting Behavior Between Korean and U.S. Women, Family and Consumer Sciences Research Journal, Vol. 34, pp. 350-365.

23- Krieger, N & Smith, D. (2004). Bodies count and Body count: social epidemiology and embodying inequality. Epidemiologic reviews.vol.26.

24- Koohi, Kamal and Alizadeh, Mahasti and Adibisdeh, Mehdi (2011) Sociological explanation of body management among women, Social Psychological Studies of Women, Volume 9, Number 3: 58-35

25- Lemon, p. (1991). Analysis of a human phenomenon: self –concept, nursing diosmosis, vol: 2,126-130. 

26- Lennon, Sharron J & Rudd, Nancey A. (1994), Linkages between Attitudes towards Gender Roles, Body Satisfiction, Self-Esteem, and appearance Management Behavior in women, Family and Consumer Scinces Reserch Journal, Vol24, Pp 97-117.

27- Malson, H. (2008). “Deconstructing Un/Healthy Body-weight and Weight Management”, pp. 27-43, in (Eds). Riley, S., Burns, M., Frith, H., Wiggins,

28- Mahdavi, Mohammad Sadegh and Abbasi Asfjir, Ali Asghar (2010). Assessing the tendency to manage the body and control the limb and the factors affecting it. Journal of Sociology, First Year, Preface

29- Movahed, Majid, Ghaffari Nasab, Esfandiar and Hosseini, Maryam (2010). Makeup and social life of young girls, Women's Research,  Volume 8, Number 1, pp. 105-79.

30- Naderian Jahromi, Massoud and Pajouhan, Fatemeh (2019) Sociological analysis of the factors affecting the tendency of young people to manage the body, Case Study: 16-18 Years Old Youth in Isfahan, Strategic Research on Social Issues in Iran, Year 8, Issue 27: 16-17.

31- Nowruzi, Ali; Maleki, Amir; Parsamehr, Mehraban and Ghasemi, Hamid (2015) The effect of body image and body management on women's sports participation in Ilam province, Applied Sociology, Volume 29, Number 4: 121-99

32- Nettleton, Sarah& Watson, Jonathan (1998) The Body in Everyday Life, London and New York, Routledge.

33- Rezaei, Ahmad, Inanloo, Mina, Fekri, Mohammad (2010). Body management and its relationship with social factors. Strategic Studies of Women, Twelfth Year, No. 47: 170-141.

34- Rostami, Nir and Rad, Firooz (2019) Sociological explanation of body management among women athletes, Social Psychological Studies of Women, Year 17, Number 1: 94-63.

35- Reischer, E., Koo, K.S. (2004). “The Body Beautiful: Symbolism and Agency in the Social World” Annual Review of Anthropology, Vol. 33, pp. 297-317.

36- Robinson, Tommy Renee. (2003), Clothing Behavior, Body Cathexis, and Appearance Management, Dissertation Submitted for the degree of doctor of Philosophy, Facualty of Polytecnic Institute, Viriginia Stat University.

37- Saei, Ali (2009). An Introduction to Social Research Methods: Quantitative Analysis Approach in Social Sciences. Tehran: Agah Publishing.

38- Sidman, Steven (2007). Conflict of votes in sociology. Translated by Hadi Jalili, Tehran: Ney Publishing.

39- Spitzer, B. L & Henderson, K. A & zivian, M.T. (1999). Gender differences in population versus media body size: A comparison over four decades, sex role:40:545-565.

40- Timothy, Dalen (2009). Sociology of consumption. Translated by Ali Asghar Saeedi and Mehdi Hossein abadi, Tehran: Sociologists Publications.

41- Khajeh Nouri, Bijan, Rouhani, Ali and Hashemi, Sommayeh (2011). Lifestyle and body management. Journal of Sociology of Women, Second Year, No. 4, pp. 48-21.

42- Turner, Bryan.S (1992) Regulating Bodies: Essaysin Medical sociology, London: Routledge.

43- Van Vonderen, Kristen E., & Kinnally, William (2012). Media effects on body image: Examining media exposure in the broader context of internal and other social factors. American Communication Journal, 14(2), 41–57.