بررسی جامعه‌شناختی عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی اقلیتهای دینی کشور(مورد مطالعه: جامعه زرتشتیان شهر تهران)

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

سیده حکیمه هاشمی ¹ (دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
سید رضا صالحی امیری ² (دانشیار، مدیریت فرهنگی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.( نویسنده مسئول) [e-mail])
شهلا کاظمی پور ³ (دانشیار، گروه جمعیت شناسی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران)
میثم موسائی ⁴ (استاد ، گروه جامعه شناسی اقتصادی، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/08/20 تاریخ پذیرش : 1399/10/21 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: اعتماد اجتماعی, رضایت از زندگی, احساس امنیت اجتماعی, احساس تبعیض, زرتشتیان و طرد اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف اصلی پژوهش حاضر، تحلیل جامعه شناختی عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی زرتشتیان شهر تهران، می‌باشد. در این پژوهش، نظریه پاتنام، گیدنز، کلمن، اینگلهارت، زتومکا، اوفه و جانسون به عنوان چارچوب نظری تحقیق انتخاب شده‌است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی، نمونه گیری از نوع خوشه‌ای چند مرحله‌ای و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه می باشد. جامعه‌آماری تحقیق را کلیه زرتشتیان ساکن در شهر تهران تشکیل می‌دهند که برابر آمار انجمن زرتشتیان تهران حدود 7000 نفر است. در این تحقیق حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، برابر با 210 نفر می‌باشد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد میزان اعتماد اجتماعی 9/20 درصد پاسخ دهندگان در سطح پایین، 4/52 درصد در سطح متوسط و 7/26 درصد در سطح بالا قرار دارد. در این تحقیق رابطه متغیرهای پایگاه اجتماعی اقتصادی، احساس امنیت اجتماعی، رضایت از زندگی، احساس تبعیض و طرد اجتماعی با اعتماد اجتماعی معنادار و عوامل احساس تبعیض و طرد اجتماعی دارای بیشترین تاثیر بر اعتماد اجتماعی شناخته شدند، اما وجود رابطه بین متغیرهای ویژگی های فردی (بجز سن) با اعتماد اجتماعی رد شده است. نتایج آزمون رگرسیون این تحقیق نشان می دهد که 5/33 درصد تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل این تحقیق تبیین می گردد.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this study is to investigate the social factors affecting social trust of Zoroastrians community of Tehran. In this study, different theorists of trust are presented at three levels: micro, middle and macro and at three dimensions; interpersonal trust, generalized trust and institutional trust, and finally the theories of Putnam, Giddens, Coleman, Inglehart, Sztompka, Offe and Johnson have been selected as the theorical framework for the research. The research method in this study is survey, multi-stage cluster sampling and data collection tool is a questionnaire. The population of the study consisted of all Zoroastrians living in Tehran, which is about 7,000 people, according to the Zoroastrian Association of Tehran. The sample size was 191, using Cochran formula and 211 questionnaires were collected for further assurances. The results show that 20/9% of the respondents have a low level, 52/4% have a moderate level and 26/7% have a high level of social trust. In terms of Interpersonal trust, 19/7% were at the low level, 56/7% at the intermediate level and 23/6% at the the high level. In terms of Generalised trust, 13/5% were at the low level, 61/4% at the intermediate level and 25/1% at the the high level. In terms of Institutional trust, 12/9% of the respondents were at the low level, 51/5% at the intermediate level and 35/6% at the the high level. In this study, the relationship between socioeconomic status variables, feeling of social security, life satisfaction, feeling of discrimination and social exclusion with significant social trust and factors of feeling of discrimination and social exclusion were indentified as having the most influence on social trust, but the relationship between the variables of personal characteristics (other than age) with social trust has been rejected. Finally, the variables of feeling of discrimination, social exclusion and age that were inversely correlated with social trust, social trust driving factors and socioeconomic status factors, feeling of security and life satisfaction were indentified as tensile factors of social trust. The results of regression test of this research showed R2 (0/335) that 33/5% of the dependent variable changes are explained by independent variables of this study.

منابع و مأخذ:

پاتنام، رابرت. (1380). دموکراسی و سنت‌های مدنی، ترجمه:­ محمد تقی دل افروز. تهران: انتشارات روش.

تاجبخش، کیان. (1385). سرمایه اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه. مترجمان: افشین، خاکباز و حسن، پویان. تهران: نشر شیرازه.

حیدرآبادی، ابوالقاسم. (1390). اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی موثر بر آن (تحقیقی در شهرهای استان مازندران). رساله دکترای جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.

خادمی، بهبود؛ دیندار، الهام؛ و ایروانی، محمدرضا. (1390). بررسی عوامل موثر بر اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاههای شهر جهرم). فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی. سال پنجم، شماره 13، صص 158-125.

درانی، کمال؛ و رشیدی، زهرا. (1387). بررسی تعاریف مفاهیم و چگونگی ابعاد سرمایه اجتماعی (با تاکید بر اعتماد اجتماعی). ماهنامه مهندسی فرهنگی. سال سوم، شماره 18-17، صص 19-8.

ریتزر، جورج. (1398). نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.

زتومکا، پیوتر. (1386). اعتماد نظریه جامعه شناختی. ترجمه­: غلامرضا، غفاری. تهران: نشر شیرازه.

زتومکا، پیوتر. (1384). اعتماد یک نظریه­ی جامعه شناختی. ترجمه:­ فاطمه، گلابی. تبریز: نشر ستوده.

سراج­زاده، سید حسین؛ مومنی، سمیه؛ و درویشی، هادی. (1397). بررسی جامعه شناختی زیست اجتماعی زرتشتیان شهر تهران به عنوان یک اقلیت مذهبی. فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. دوره هفتم، شماره 3، صص 522-497.

شارع­پور، محمود؛ رزاقی، نادر؛ و غلام­زاده، خلیل. (1390). بررسی رابطه انواع اعتماد با اعتماد اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران. مطالعات اجتماعی ایران. سال چهارم، شماره ۳ (پیاپی ۱۱)، صص 53-40.

صالحی امیری، سید رضا. (1388). مدیریت منازعات قومی در ایران. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.

عسگری، حشمت الله؛ و شرافت، سجاد. (1392). تحلیل عوامل مؤثر بر شکل­گیری اعتماد اجتماعی در جوامع روستایی مطالعه موردی: دهستان هجدان دشت، شهرستان مهران. پژوهش‌های روستایی. دوره 4، شماره 4 (پیاپی 16)، صص 879-851.

غلامی، محمد رضا؛ و علیزاده، رضا. (1396). تحلیل جامعه شناختی مفهوم غرور ملی در ایران. فصلنامه مطالعات ملی. سال هجدهم، شماره 4 (72)، صص 136-119.

فرزبد، محمد مهدی. (1390). سرمایه اجتماعی و اثر آن بر رفاه اجتماعی مطالعه موردی نواحی روستایی منطقه طالقان. پایان­نامه کارشناسی ارشد رفاه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.

فیروزی زرگر، عدالت؛ و علمی، محمود. (1392). بررسی رابطه رضایت از زندگی و گرایش به نابهنجاری‌های اجتماعی در بین جوانان شهر بیله سوار. مطالعات جامعه شناسی. سال پنجم، شماره 20، صص 38-23.

کلمن، جیمز. (1390). بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه:­ منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.

وثوقی، منصور؛ و آرام، هاشم. (1388). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر خلخال (استان اردبیل). پژوهش نامه علوم اجتماعی. سال سوم، شماره 3، صص 153-133.

Bolourchi, N. (2018). The Sacred Defense: Sacrifice and Nationalism Across M­inority Communities in Post-Revolutionary Iran. Journal of the American Academy of Religion. Vol. 86, No. 3. P.p: 724–758.

Cecolin, A. (2016). Iranian Jews in Israel Between Persian Cultural Identity and Israeli Nationalism, I.B. Tauris & Co. Ltd London, New York.

Foltz, R. (2011). Zoroastrians in Iran: what future in the homeland?. The Middle East Journal. 65/1. P.p: 73–84.

Hoff, S. and Vrooman, C.  (2011). Dimensions of Social Exclusion, Towards an Improved Instrument. The Hague: Social and Cultural Planning Office.

Gereke J. Schaub M. and Baldassarri D. (2018). Ethnic Diversity, Poverty and Social Trust in Germany; Evidence from a Behavioral Measure of Trust. PLOS ONE. 13(7): e0199834.

Inglehart, R. (1999). Trust; Well- being and Democrac. In Warren Marke (ed.) Democracy and Trust. Cambridge University Press. P.p: 88-120.

Watson, S. (2005). Agent in Search of Actor. New York: Columbia university press.

Putnam, R. (1993).  Making Democracy Work Civic Traditional in Modern Italy. Princton: princton University press.