فهم مارتین هایدگر از کاربرد مفهوم «تخنه» در جامعه یونان باستان و نسبت آن با هنر و تکنولوژی در جامعه مدرن

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

محسن حسینی کومله ¹ , محمدجواد صافیان اصفهانی ² , حسین اردلانی ³

1 - دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
2 - دانشیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول). [e-mail]
3 - استادیار گروه فلسفه هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/10/15 تاریخ پذیرش : 1400/05/16 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: جامعه, هنر, تکنولوژی, مارتین هایدگر, یونان باستان, تخنه,

چکیده مقاله :

مارتین هایدگر متفکر آلمانی یکی از تاثیرگذارترین نظریه پردازان تاریخ فلسفه بوده که آرای او علی‌الخصوص نقد او به تاریخ فلسفه و متافیزیک مورد توجه شمار زیادی از اندیشمندان بعد از خود بوده است. هنر و تکنولوژی به مانند انبوه مقولاتی که هایدگر به آن‌ها پرداخته است، مفاهیمی هستندکه مورد توجه هایدگر واقع شده و هم چنین در مکتوب هایی جداگانه به آن‌ها پرداخته است. از طرفی، آن چه امروز به عنوان هنر و رشته‌های هنری شناخته می‌شود در جامعه یونان باستان جزئی از یک مفهومی کلی‌تر با عنوان تخنه "Techne" تلقی می‌شد. از سویی دیگر تکنولوژی نیز هم به لحاظ ریشه لغوی و هم به لحاظ جایگاه مفهومی آن ریشه در تخنه یونانیان دارد. بنابراین هایدگر در تحلیل هر دو مفهوم مورد بحث (هنر و تکنولوژی)، از جایگاه مفهوم تخنه در نزد جامعه پیشافلسفی یونان باستان بهره برده و نتایج کلی او در این دو حوزه با استعانت از همین خوانش او بوده است. در این مقاله روش تحلیل هایدگر که پدیدارشناسی هرمنوتیک است و هم چنین نقدهای او به تاریخ فلسفه و متافیزیک خصوصاً در تحلیل مفهوم تخنه راهگشا بوده و مواضع او در باب هنر و تکنولوژی با تکیه بر مفهوم تخنه در پرتو حقیقت روشن می‌شود. روش تحقیق در این مقاله بنیادی است که به صورت تحلیل محتوا انجام گرفته و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای صورت گرفته است. در این مقاله سوالاتی که مورد پژوهش قرار می‌گیرند از این قرارند: 1. خوانش هایدگر از مفهوم تخنه در جامعه یونان باستان چیست؟ 2. نسبت بین هنر و تکنولوژی با تخنه در دوران پیشافلسفی یونان باستان و نیز دوران معاصر چگونه است؟ هدف انجام این پژوهش تبیین جایگاه نگاه نقادانه به تاریخ فلسفه، خصوصاً در حوزه هنر و تکنولوژی معاصر در حوزه جامعه شناسی است.

چکیده انگلیسی:

The German thinker Martin Heidegger was one of the most influential theorists in the history of philosophy, whose views - especially his critique of the history of philosophy and metaphysics - have attracted the attention of many later thinkers. Art and technology, like the many categories that Heidegger has dealt with, are concepts that Heidegger has considered and also dealt with in separate writings. On the other hand, what is known today as art and the disciplines of art in ancient Greek society was considered part of a more general concept called "techne". Technology, on the other hand, is rooted in the Greek language, both in terms of its lexical roots and in terms of its conceptual position. Thus, in analyzing both concepts under discussion (art and technology), Heidegger took advantage of the position of the concept of stinging in the pre-philosophical society of ancient Greece, and his general results in these two areas were based on his reading. In this article, Heidegger's method of analysis, which is hermeneutic phenomenology, as well as his critiques of the history of philosophy and metaphysics, especially in the analysis of the concept of techne, are instructive and his positions on art and technology are clarified by relying on the concept of techne in the light of truth. The research method in this article is fundamental which has been done in the form of content analysis and information has been collected in the form of a library. In this article, the questions that are researched are as follows: 1.What is Heidegger's reading of the concept of techne in ancient Greek society? 2. What is the relationship between art and technology and technology in the pre-philosophical period of ancient Greece as well as in modern times? The purpose of this study is to explain the critical view of the history of philosophy, especially in the field of contemporary art and technology in the field of sociology

منابع و مأخذ:

ریخته‌گران، محمدرضا، 1389، هنر،زیبایی و تفکر، نشر ساقی، تهران

ریخته‌گران، محمدرضا، 1392، هنر از دیدگاه مارتین هیدگر، فرهنگستان هنر، تهران

ریخته‌گران، محمدرضا، 1393، حقیقت و نسبت آن با هنر، نشر سوره مهر، تهران

کوکلمانس، یوزف، 1388، هیدگر و هنر، مترجم: محمدجواد صافیان، نشر پرسش، تهران

هیدگر، مارتین، 1395، پرسش از تکنولوژی، مترجم شاپور اعتماد، نشر مرکز، تهران

هیدگر، مارتین، 1392، سرآغاز کار هنری، مترجم پرویز ضیاشهابی، نشر هرمس، تهران

پورحسینی، بهرنگ، 1391، هایدگر و هنربزرگ یونان باستان، کیمیای هنر، شماره 1، تهران.

رامین، فرح، 1391، هنر؛ تنها راه نجات (نگاهی به فلسفه هنر هایدگر و نسبت آن با اندیشه متفکران مسلمان، نشریه مشرق موعود، شماره 6، تهران.

معین زاده، مهدی، 1394، هنر به مثابه برون شو از گشتل تکنولوژی، فصلنامه روش شناسی علوم انسانی، شماره85

موسوی‌مهر، سید محمدمهدی، 1389، پایان نامه دکتری با عنوان: تبیین و تحلیل عناصر اصلی فلسفه تکنولوژی هیدگر، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

Bambrough, R. Demiurge, 1967,  in D. M. Borchert, Encyclopedia of Philosophy (pp. 697-699), New York: Thomson Gale.

Partridge, E., 1966, Origins, An Etymological Dictionar, London: Taylor & Francis e-Library.

Mahoney, Brendan, 2014, Heidegger and the Art of Technology:  A Response to Eric Katz, Environmental Philosophy,11:2, 279–306.

Tabachnick , David E., 2004, Techne, Technology and Tragedy, Augustana University College, Technè 7:3.   

KOZEL, SUSAN, 2005, 'Revealing Practices' Heidegger's techne interpreted through performance in responsive systems, Performance Research, Taylor & Francis Ltd, pp.33-44

Lovitt ,William, 1980, Heidegger's Perspective on what is Happening Today: Techne and Technology, Philosophy Today.

Bambrough, R. Demiurge. (1967).  in D. M. Borchert, Encyclopedia of Philosophy (P.p: 697-699), New York: Thomson Gale.

2. Heidegger, Martin. (2015). The Question from Technology, translated by Shapour Etemad, Markaz Publishing, Tehran.


3. Heidegger, Martin. (2012). The Beginning of Artistic Work, translated by Parviz Ziashahabi, Hermes Publishing, Tehran.


4. Kokelmans, Yosef. (2008). Heidegger and Art, translator: Mohammad Javad Safian, Question Publishing, Tehran.


5. KOZEL, SUSAN. (2005). 'Revealing Practices' Heidegger's techne interpreted through performance in responsive systems, Performance Research, Taylor & Francis Ltd, P.p: 33-44.


6. Lovitt, William. (1980). Heidegger's Perspective on what is Happening Today: Techne and Technology, Philosophy Today.


7. 7. Mahoney, Brendan. (2014). Heidegger and the Art of Technology: A Response to Eric Katz, Environmental Philosophy,11 (2), p: 279–306.


8. Moinzadeh, Mehdi. (2014). Art as an output from Gestel technology, Humanities Methodology Quarterly, No. 85.


9. Mousavimehr, Seyyed Mohammad Mahdi. (2019). Ph. D. thesis entitled: Explanation and analysis of the main elements of Heidegger's philosophy of technology, Allameh Tabatabai University, Tehran.


10. Partridge, E. (1966). Origins, An Etymological Dictionar, London: Taylor & Francis e-Library.


11. Pourhosseini, Behrang. (2013). Heidegger and Ancient Greek Art, Kimiai Honar, No. 1, Tehran.


12. Ramin, Farah. (2013). Art; The only way of salvation (a look at Heidegger's philosophy of art and its relationship with the thought of Muslim thinkers), Mashreq Mououd magazine, No. 6, Tehran.


13. Rikhtegaran, Mohammad Reza. (2009). Art, Beauty and Thinking, Saghi Publishing House, Tehran.


14. Rikhtegaran, Mohammad Reza. (2012). Art from the perspective of Martin Heidegger, Art Academy, Tehran.


15. Rikhtegaran, Mohammad Reza. (2013). Truth and its relationship with art, Surah Mehr Publishing House, Tehran.


16. Tabachnick, David E. (2004). Techne, Technology and Tragedy, Augustana University College, Technè 7: 3.