ارزیابی ﮊنوتیپ های گندم نان تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی از نظر عملکرد دانه و اجزای آن در منطقه مراغه

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

الهام مقتدر ¹ , مظفر روستایی ² , علی فرامرزی ³ , جعفر جعفرزاده ⁴ , رقیه دست بری ⁵ , رسول اسلامی ⁶ , محمدباقر خورشیدی بنام ⁷

1 - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
2 - استادیار موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه
3 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
4 - مربی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه
5 - کارشناس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه
6 - کارشناس موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، مراغه
7 - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

تاریخ دریافت : 1390/09/05 تاریخ پذیرش : 1392/02/31 تاریخ انتشار : 1391/08/01

کلید واژه: گندم, شاخص برداشت, وزن هزار دانه, تعداد دانه در سنبله, ویگور,

چکیده مقاله :

به منظور مطالعه عملکرد دانه و اجزای آن در ﮊنوتیپ های گندم تحت شرایط دیم و آبیاری تکمیلی، این پژوهش با 16 لاین و رقم در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ های مورد مطالعه در محیط آزمایشی از نظر صفات تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، طول سنبله، طول پدانکل، طول غلاف برگ پرچم، تعـداد سنبلچه بارور، تعـداد سنبلچه غیـر بارور، تعـداد دانه در سنبله، وزن دانه در سنبله، تعداد روز تا سنبله دهی، ویگـــور (قدرت رشــد) در مرحله ساقه دهی، شـاخص برداشت، و وزن هزار دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. در شرایط دیم بیشترین میــزان عملکرد دانه مـــربوط به لاین‌های شماره 4(91-142a 61/3/F35.70/MO73//1D13.1/MLT) و رقم آذر2 با 1895 و 1878کیلوگرم درهکتار و با یک بار آبیاری در زمان کشت ‌لاین های‌ شماره 4و7 (YUMAI13/5/NAI60/3/14.53/ODIN//CI13441) به ترتیب با 2132 و 2285 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری داشتند. تجزیه خوشه ای به روش ward، ژنوتیپ های مورد مطالعه را در محیط دیم و آبیاری تکمیلی به ترتیب در چهار و سه گروه متمایز نمود. نتـایج تجزیه علیت در شرایط دیم نشان داد که صفات ویگور در مرحله ساقه دهی، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد داشتند. همچنین در شرایط آبیاری تکمیلی بیشترین اثر مستقیم مثبت روی عملکرد، مربوط به صفت شاخص برداشت و وزن هزار دانه بود.

چکیده انگلیسی:

In order to study grain yield and yield components of 16 advanced wheat lines under rainfed and supplementary irrigation conditions, this research was conducted in randomized block design with 3 replications at Maragheh Research Station during 2008-09 seasons. Analysis of variance revealed significant differences for date to heading, plant height, 1000 kernel weight, tiller number, spike length, seed number per spike, spikelet number per spike, peduncle length, harvest index, leaf, sheath length and grain yield. Results also showed that the lines No. 4 (91-142 a 61/3/F35.70/MO73//1D13.1/MLT) and 16 (Azar2) with 1895 and 1878 Kg/ha, lines No. 4 and 7 (YUMAI13/5/NAI60/3/14.53/ODIN//CI13441) with 2132 and 2285 Kg/ha had highest grain yield under rainfed and supplementary irrigated conditions respectively. Based on results these 16 lines and cultivars were grouped in 4 and 3 distinct classes using Ward’s Method of cluster analysis under rainfed and irrigated conditions. Path analysis indicated that vigor at shooting stage, seed number per spike and HI were positive important traits to select lines for high yielding potential in this study. HI and TKW had also positive effects on grain under supplementary irrigation.