مقایسه ی مشاهده ای صفات کمی، برآورد هتروزیس و درجه غالبیت در هیبریدهای حاصل از جمعیت های اصلاحی بذر حقیقی سیب زمینی
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
داوود حسن پناه
1
(
استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل
)
کلید واژه: هیبرید, درجه غالبیت, Solanum tuberosum, جمعیت اصلاحی, هتروزیس,
چکیده مقاله :
به منظور ایجاد تنوع ژنتیکی و استفاده از آنها در برنامه های اصلاحی، تعداد 105 هیبرید انتخابی در طی چهار سال (89-1386) با ارقام آگریا، ساوالان، بورن، کنبک و کایزر به عنوان والدین هیبریدها در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل براساس طرح آماری آگمنت در سال زراعی 90-1389 کشت گردیدند. عملکرد غده قابل فروش در والدین هیبریدها 52-42 تن در هکتار و در هیبریدها 138.8-10.4 تن در هکتار برآورد شد. عملکرد غده قابل فروش هیبریدها دارای 23.81 درصد فوق غالبیت، 52.38 درصد غالبیت ناقص، 13.33 درصد کاهش غالبیت و 10.48 درصد غالبیت سرگردان بودند. حدود 24 درصد هیبریدها عملکرد غده قابل فروش بیشتری نسبت به والدین داشتند. میزان هتروزیس برای عملکرد غده قابل فروش 58 درصد به دست آمد. پس از بررسی نتایج از لحاظ عملکرد غده قابل فروش، یکنواختی غده، سطحی بودن عمق چشم، کوتاه بودن استولون، رنگ پوست و گوشت زرد، میزان هتروزیس و درجه غالبیت، تعداد 28 هیبرید انتخاب شدند. از هیبریدهای انتخابی، تعداد 14 هیبرید به تلاقی ساوالان♀ × کایزر♂ (021، 022، 023، 025، 026، 049، 057، 081، 087، 088، 095، 098، 0104 و 0105)، چهار هیبرید به تلاقی آگریا♀ × ساوالان♂ (0500، 0502، 0503 و 0508) و پنج هیبــرید به تلاقی آگـریا♀ × کایــزر♂ (0611، 0613، 0616، 0618 و 0623) با گروه رسیدگی زودرس تا متوسط زودرس؛ تعداد یک هیبرید به تلاقی ساوالان♀ × بورن♂ (0205)، تعداد دو هیبرید به تلاقی کایزر♀ × ساوالان♂ (0300 و 0303) و تعداد دو هیبرید به تلاقی کنبک♀ × کایزر♂ (0401 و 0403) با گروه رسیدگی متوسط دیررس تعلق داشتند.
To create genetic variations in potato during four years of study (2007-11) and use than in breeding programs, some 105 hybrids were selected from cresses of Agria, Savalan, Boren, Kennebek and Ceaser cultivars as hybrids parents, and planted in augmented design at the Agricultural and Natural Resources Research Station of Ardabil during 2010-2011. The marketable tuber yields produced by the parents and hybrids were 42-52 t.ha-1 and 10.4-138.8 t.ha-1, respectively. The marketable tuber yields of hybrids exhibited 23.81% over dominance, 52.38% incomplete dominance, 13.33% reduction dominance and 10.48% interval dominance. Almost 24% of all hybrids selected produced higher marketable tuber yield than their parents. Heterosis for marketable tuber yield was found to be 58%. Based on the traits considered like marketable tuber yield, tuber uniformity, shallow eye depth, short stolon and yellow flesh and skin color, heterosis and dominancedegrees some 28 hybrids were selected. Among hybrids selected, 14 belonged to ♂Ceaser × ♀Savalan cross (021, 022, 023, 025, 026, 049, 057, 081, 087, 088, 095, 098, 0104 and 0105), four to ♂Savalan × ♀Agria cross (0500, 0502, 0503 0508), five to ♂Ceaser × ♀Agria cross (0611, 0613, 0616, 0618 and 0623) with early to mid-early maturity group, one to ♂Boren × ♀Savalan cross (0205), two to ♂Savalan × ♀Ceaser cross (0300 and 0303) and two to ♂Ceaser × ♀Kennebek cross (0401 and 0403) with mid-late maturity group.
