رابطه ی مصرف بهینه ی کود و تولید محصولات کشاورزی سالم (مقاله مروری)
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
محمدجعفر ملکوتی
1
(استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس)
کلید واژه: سلامت خاک, مصرف بهینه ی کود, تولید محصولات کشاورزی عاری از نیترات (NO3) و کادمیم (Cd) و ارتقای سطح سلامت جامعه,
چکیده مقاله :
بر اساس بررسی های به عمل آمده و با توجه به رتبه ی بسیار پایین بهداشت سلامت در جامعه ی ایران در بین کشورها، وجود سوء تغذیه در ایران محرز است. به رغم آن که بیش از 85 درصد مردم کشور سیر می‌باشند، لیکن، حدود 90 درصد به نحوی دچار گرسنگی سلولی هستند. زیرا تولیدکنندگان محصولات کشاورزی توجهی به مفهوم امنیت غذایی ندارند. براساس آخرین اطلاعات جمع‌آوری شده از چند استان، حدود 86.5 درصد کودهای مصرفی در کشور به اوره و سوپرفسفات تریپل اختصاص یافته است. این موضوع عملاً زنگ خطری برای تولید محصولات کشاورزی سالم و تهدیدی برای امنیت غذایی کشور می‌باشد. هم اکنون بیش از 7000 میلیارد ریال یارانه عمدتاً به کودهای نیتروژنی و فسفاتی پرداخت می‌شود. در حالی که باید توجه داشت که اولاً کارآیی این دو کود به دلایل مختلف از جمله سوء مدیریت در یارانه ی کودها، پایین است و ثانیاً مصرف این کودها به دلیل این که باعث تجمع نیترات (NO3) و کادمیم (Cd) در محصولات کشاورزی می‌شوند، نقش چندان مثبتی در تولید پایدار و سلامت جامعه ندارند. پرداخت چنین یارانه ی سنگینی تنها به این دو کود باعث شده که کشاورزان علاوه بر مصرف بی رویه و هدر دادن این دو کود در کشور، چندان رغبتی به استفاده از دیگر کودها، به ویژه کودهای زیستی، آلی و ریزمغذی نداشته باشند. حال آن که مصرف کودهای اخیر، افزون بر سازگار بودن با محیط زیست، نقش بسیار مثبتی بر سلامتی انسان دارند. بنابراین، در مقطع کنونی مدیریت علمی تولید و مصرف انواع کودها امری اجتناب‌ناپذیر است، تا به توان از طریق اصلاح ساختار تولید- مصرف بهینه ی کود و تولید محصولات کشاورزی سالم، سطح سلامت جامعه را ارتقاء داد. از طرف دیگر وجود رابطه ی مثبت بین مصرف بهینه ی کود و تولید محصولات کشاورزی سالم وجود دارد. لذا، مسئولین امر باید این اصل مهم را در تامین مقدار، زمان استفاده و نوع مناسب کودها در تولید محصولات کشاورزی در عمل رعایت و نسبت به جلوگیری از سوزاندن بقایای گیاهی، رعایت اصول مصرف بهینه ی کودی، غنی سازی محصولات کشاورزی در مزرعه، مدیریت علمی تولید و مصرف انواع کودها، تصویب آیین نامه ی ضوابط ب ماده ی 61 قانون برنامه ی چهارم توسعه، جلوگیری از ورود کودهای فسفاتی دارای بیش از 25 میلی‌گرم در کیلوگرم کادمیم، حذف یارانه از کودهای نیتروژنی و فسفاتی و اختصاص آن به کودهای زیستی، آلی، ریزمغذی و گوگردی به منظور افزایش عملکرد، بهبود کیفیت محصولات کشاورزی و تولید محصولات سالم، اقدام نمایند.
Based on World Health Organization (WHO) report, our society’s health ranks 123 among 192 countries. Unfortunately, this ranking position is very low and its main reason is malnutrition due to imbalanced fertilization. Although more than 85% of Iranian people are not hungry, about 90% of them are suffering from cell hunger, because agricultural authorities and hence producers do not pay attention to food security. According to the latest information, about 86.5% of applied fertilizers in our country appertain to urea and triple super phosphate. In fact, this is an alarming issue in respect to the production of healthy agricultural products and it remains a threat to food security. At present, a total subsidy of more than 7,000 billion rials is paid for nitrogen (N) and phosphate (P) fertilizers. Whereas, it should be considered that, firstly, the efficiency of these fertilizers, due to different reasons such as mismanagement and existing subsidy level, is low and, secondly, the overuse of these fertilizers causes the accumulation of nitrate (NO3) and cadmium (Cd) in agricultural products. Furthermore, according to the law of minimum, the overdosed fertilizers do not have any special positive effect on sustainable production and society’s health. Paying for such high-cost subsidy just for N and P-fertilizers has caused farmers to overuse and waste these fertilizers in the country and moreover not having any tendency to apply biologic, organic and micronutrient fertilizers. Whereas, the application of these fertilizers, beside their adaptability with the environment, has a very positive effect on the human health. Therefore, at this time scientific management of production and application of all kinds of fertilizers is inevitable. In this case, by improving the quality of all types of fertilizers, and following the principle of balanced fertilization, besides achieving the desired yield increase, the quality of agricultural products will be enhanced and the level of society’s health will be promoted automatically. Furthermore, there is a close and positive relationship between balanced fertilization and production of healthy agricultural products. The authorities of the Ministry of Jehad-e- Agriculture are supposed to consider this important principle for a) supplying suitable kinds and amounts of fertilizers during application seasons in producing agricultural products; b) banning the act of burning the plants' residues; c) considering the rules of balanced fertilization; d) enrichment of agricultural products on the farm; e) scientific management of production and application of all kinds of fertilizers; f) implementing the criteria set for Article 61 of the Fourth Development Plan; g) avoiding the import of P-fertilizers which contain Cd in excess of 25 mg/kg and h) removing the subsidy on N and P-fertilizers in order to increase the yield and quality of agricultural products and enhance society's health.
