بررسی سـازگاری سی ژنـوتیپ برنج (Oryza sativa L) به شرایط اقلیمی غرب گیلان - آستارا

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

فرزین سعیدزاده ¹ (عضو هیئت علمی گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا)

تاریخ دریافت : 1389/01/25 تاریخ پذیرش : 1389/08/06 تاریخ انتشار : 1389/09/01

کلید واژه: سازگاری, رگرسیون گام به گام, همبستگی, تجزیه کلاستر, برنج, اثر متقابل ژنوتیپ × سال,

چکیده مقاله :

به‌منظور ارزیابی سازگاری سی ژنوتیپ برنج، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1384 و 1385) در آستارا انجام شد. تجزیه واریانس مرکب داده‌ها نشان داد که بین سال های مورد آزمایش از نظر اکثر صفات مورد بررسی اختلاف معنی داری وجود نداشت، در حالی که بین ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ × سال از این لحاظ دارای اختلاف معنی دار بود. بررسی ضرایب همبستگی صفات نشان داد که تعداد پنجه در بوته، عملکرد شلتوک هر بوته و شاخص برداشت با عملکرد دانه دارای همبستگی مثبت و معنی داری بودند. تجزیه ی رگرسیون گام به گام نشان داد که عملکرد شلتوک هر بوته و طول خوشه، اثر مثبت و معنی داری روی عملکرد دانه داشتند. در طی دو سال آزمایش، برای سی ژنوتیپ مورد مطالعه، سه کلاستر حاصل شد و ژنوتیپ های کلاستر دوم به‌ترتیب شامل نعمت، لاین 338، سنگ طارم، درفک، مهر و لاین 6، ضمن تولید عملکرد بالا، سازگاری بیشتری به شرایط اقلیمی آستارا نشان دادند.

چکیده انگلیسی:

Adaptation of thirty rice genotypes was studied in a completely randomized block design experiment with 3 replications for two cropping seasons (2005-2006) in Astara. Analysis of variance showed that differences among the years for the most of traits were not significant where as there was a significant difference among the genotypes and genotype by year interaction. Correlation coefficient of the traits under study showed that grain yield had a positive and significant correlation with number of tiller per plant, paddy yield and harvest index. Stepwise regression analysis revealed that the paddy yield per plant and panicle length had a positive and significant effect on the grain yield. Cluster analysis of genotypes in these grouped genotypes into three categories. Two years of experiment showed these lines producing higher yields, were better adapted to Nemat, line 338, Sangtaroom, Dorfak, Mehr and line 6 fell into the second group.