بررسی رشد و برخی صفات فیزیولوژیکی مرزه (Satureja hortensis L.) تحت تنش شوری
محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
لمیا وجودی مهربانی
1
(استادیار گروه زراعت واصلاح نباتات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران)
محمدباقر حسن‎‎پور اقدم
2
(استادیار گروه باغبانی دانشگاه مراغه، مراغه، ایران)
رعنا ولیزاده کامران
3
(استادیار گروه بیوتکنولوژی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران)
کلید واژه: شوری, وزن خشک, اسانس, مرزه,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف شوری بر برخی صفات فیزیولوژیک (محتوای کلروفیل، پرولین، قندهای محلول، نشت یونی، عناصر سدیم و پتاسیم) و صفات رشدی مرزه آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار سطح شوری (شاهد، 50، 100 و 150 میلی مولار نمک کلرید سدیم) و دو کلون بومی مرزه ( تبریز و همدان) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان دهنده وجود اثرات متقابل معنی دار کلون و شوری بر محتوای کلروفیلa بود. بیشترین میزان کلروفیل a در هر دو کلون در تیمار شاهد مشاهده شد. وزن خشک ریشه، محتوای یون پتاسیم و سدیم، نسبت یون پتاسیم به سدیم، محتوای قند محلول و نشت یونی نمونه ها تحت تاثیر سطوح شوری قرار گرفتند. بیشترین میزان وزن خشک ساقه و برگ، محتوای اسانس، پرولین و کلروفیلb تحت تاثیر هر دوی رقم و سطوح شوری قرار گرفتند. بیشترین میزان وزن خشک برگ، کلروفیلa + b در کلون همدان و بالاترین میزان وزن خشک ساقه، محتوای اسانس و پرولین در کلون تبریز مشاهده شد. بالاترین میزان وزن خشک ریشه، ساقه، برگ، محتوای یون پتاسیم و نسبت K+/Na+ در تیمار شاهد ثبت گردید. بیشترین تجمع یون سدیم در سطح شوری 150 میلی‌مولار کلرید سدیم مشاهده شد. با افزایش سطح شوری بر میزان پرولین نمونه‌ها افزوده شد. بالاترین میزان نشت یونی، قند محلول و پرولین نمونه‌ها در تیمارهای 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم مشاهده شد. با توجه به تغییرات صفات مورد مطالعه به نظر می رسدکه سطوح شوری در هر دو کلون مورد مطالعه شاخص های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه را متاثر نمود. لذا، چنین به نظر می رسد برای حصول به عملکرد و شاخص های فیزیولوژیکی پسندیده در این گیاه باید از کاشت این گیاه در محیط های شور اجتناب نموده و یا از کلون های متحمل به شوری استفاده کرد.
The present experement was conducted as a factorial experiment based on RCBD with four NaCl levels (0, 50, 100 and 150 mM) levels and two savory native clones (Tabriz and Hamadan) with three replications, to investigate the effects of Nacl salinity on some physiological (essential oils, chlorophyll, proline, soluble sugars, ion leakage, Na+ and K+ content) and growth characteristics of savory. The results revealed that there was significant interaction effects between salinity and clone on chlorophyll a content of the plant. The highest chlorophyll a content in both clones was recorded in the control plants. Root dry weight, Na+ and K+ content, K+/Na+ ratio, soluble sugars and ion lekage were affected by NaCl salinity. The highest amounts of stem and leaf dry weights, essential oils contents, proline and chlorophyll b content, were influenced by both clone and salinity levels. The highest stem dry weight, essential oil and proline contents belonged to Tabriz clone. The highest leaf dry weight and chlorophyll a+b contents were produced by Hamadan clone. The highest amont for some other traits, like root, stem and leaf dry weights, as well as for K+and K+/Na+ ratios, were observed in the control treatment. The highest Na+ accumulation were recorded in 150 mM NaCl treatment. It was also observed that with increasing salinity levels, proline content was concomitantly increased. The hieghest ion leakage, soluble sugars and proline amounts were belonged to 100 and 150 mM salinity levels. Considering the variation patterns for the traits studied, it seems that the salinity levels in both clones routinely affected the growth and physiological characteristics of the plants. It can be concluded that to achieve economical yields of savory and proper physiologyical traits we have to select salt tolerant clones to suit saline environments.
_||_
