چگونگی اهتمام و عنایت ایلخانان به شعائراسلامی )بررسی مورد حج(
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
امید سپهری راد
1
(استادیار گروه تاریخ
دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد)
کلید واژه: ایلخانان, حجاز, حج گزاری, وفدالعراقی, امیرالحاج, ممالیک,
چکیده مقاله :
حج به عنوان یک فریضه مهم اسلامی و نیز از عوامل توجیه کننده قدرت و مشروعیت بخش همواره مورد توجه مسلمانان و سلاطین اسلامی بوده است. بر این اساس طی دوران اسلامی ایران، اهتمام در تدارک و اعزام کاروانهای حج، تعیین امیرالحاج و تأمین امنیت مسیر حرکت کاروانهای حج از وظایف حکام مسلمان تلقی میگردید. تهاجم مغولان به قلمرو اسلامی، از بین رفتن حکومت خوارزمشاهی و خلافت عباسی و در نهایت برپایی دولت ایلخانی در ایران موجب پدید آمدن وضعیت جدیدی در ارتباط با انجام مراسم حج از سوی مسلمانان قلمرو ایلخانی گردید. این نوشتار با طرح این پرسش که؛ آیا یورش مغولان و استقرار دولت ایلخانی در ایران بر چگونگی انجام مراسم حج تاثیر منفی بر جای گذاشت؟ در پی آن است تا روند حج گزاری ایرانیان را بین سالهای 657تا736ه بررسی، موانع موجود بر سر راه حج، مسئله بیتفاوتی ایلخانان بودایی و سعی ایلخانان مسلمان در اقامه فریضه حج را در چارچوب رقابت با ممالیک مصر مورد واکاوی قراردهد. بررسی صورت گرفته نشان میدهد که بر خلاف انتظار، اعتقادات شمنی و نفوذ بودائیان در عصر ایلخانان بودایی، موجب بیتوجهی آنان به شعایر اسلامی نگردید. تفاوت معناداری بین ایلخانان بودایی و ایلخانان مسلمان در اهتمام به حج و اعزام کاروانهای زیارتی وجود ندارد.
To justify and legitimize their power the muselem monarchy paid specialatteintion to Islamic Rituals inclueling Haj cermoney. They normallyappointed the Amir Al-Haj and try to secur the roads for plegramigoscarvan.Invasion of Iran and muslem territories by Mongols and the collapse ofKharazmshahy and Abassid caliphate caused rise of Ilkhand dynasty overthose Islamic territories. Taking into account that Ilkhanids were notfaithfull to Islam, accordingly if was expected that they do not follow theprevious policy in supportiy Haj cermoney, but in contrast they did andentered in a competition with Mamalik of Egypt in this regard.However invation of Iran by Mongols at first stage change the situationfor while, but soon after the establishment of Ilkhands dynasty and theyby help Iranian bureaucrats the Haj cermony was supported by Ilkhanidsand they showed more tolerance toward Islamic rituals.In this paper it has tried to examine the Haj cermoney during theIlkhanids and illustrate that why supported such kind of rituals in thisperiod.
