زیگورات؛ سازه ی تمثیلی از تاریخ یا اسطوره
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
محمد تقی فاضلی
1
(
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر
)
کلید واژه: تمثیل, زیگورات, کوه, اسطوره (بین النهرین-ایرانی- هندی- عیلامی-مصر-یونان), خدایان,
چکیده مقاله :
از دوران کهن بشر به این حقیقت پی برده بود که کوهستان نقش مهمی در تولید آب و باران دارد و منابع آب و تراوش آنها بصورت چشمه در کوهها به وفور یافت می شد. آب چنانکه می دانیم پیوند تنگاتنگی با شکل گیری تمدن ها داشته است. نطفه ی شکل گیری و جایگاه ویژه ی کوه و کوهستان در ذهن بشر گذشته را باید در این امر جستجو کرد. علاوه بر این پناهگاههای سنگی متعدد و غار های مسکونی که از رهگذر فعالیت های باستان شناسی شناخته شده همه در کوهها و کوهستان جای داشته اند. از این نکته نیز نباید غافل شد که ابزار سنگی بشر پارینه، سنگ است و منبع سنگ، کوه. کوه در اندیشه های اساطیری جایگاه خدایان است، در یونان بلندترین کوه المپ (olympe) بود که زیارتگاه زئوس خدای خدایان در این کوه قرار داشت. در واقع می توان گفت که پناه جستن خدایان به کوه و تولید مثل آنان در کوه و اقامتشان بر کوه از قدیم نمایانگر اهمیت و تقدس کوه بوده است. اما در سرزمین سومر و بابل در جنوب بین النهرین، به دلیل اینکه کوه مهمی وجود نداشت عبادتگاههـای خود را کوه آسـا می ساختند، از جمله برج بابل را که شبیه کوه بود. در واقع زیگورات ها و اهرام و معابد چندین طبقه ی بلند در همه جا نمادی از کوه بوده اند و این پربیراه نیز نخواهد بود زیرا همانگونه که پس از ابداع خط و کتابت هیچ نشانه و حرفی بی جهت و از روی تفنن بکار نمی رفت پیش از آن نیز هیچ تصویری و حتی هیچ خطی بر سفالینه ها، مهرها، صخره ی کوههـا و دیواره ی غارها نیز از روی تفنن و صرفاً برای تزئین نقش نمی بسته است. در این میان شیوه ی معماری نیز حکمتی داشته و در پس آن معنایی نهفته بوده است.
It has long been known to human being that mountains play an important role in producing water and rain , and that water sources can be found there. Water has been closely associated with the formation of civilizations. For this reason, the starting point for civilizations can be traced in mountains. Moreover, inhabited caves and stony shelters found are all in mountains. It should be kept that the raw material for prehistoric man, i.e. stone, was found in mountains. Mountain in mythology is the place of gods. In Greece the highest mountain was Olympus where Zeus was worshipped. It can be said that the settlement and reproduction of gods in mountains showed the importance of mountains. In Sumer and the south of Mesopotamia, however, there is not a high mountain; therefore, they build their temples mountain-like. Among these was the Tower of Babel built like a mountain. In fact, multi-story temples and pyramids symbolized mountain. This can be supported by the fact that no picture on pottery, seals and mountain cliffs were used for entertainment, as no symbol of writing systems was used without a purpose
