مسئله جانشینی گیخاتوخان و چالش‌های دوران سلطنت بایدو

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

شکوفه حسن پور ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ واحد نجف آباد. دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد. ایران.)
فریدون الهیاری ² (دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان)
فیض الله بوشاسب ³ (استادیار دانشگاه گروه تاریخ واحد نجف اباد. دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد. ایران)

تاریخ دریافت : 1394/07/22 تاریخ پذیرش : 1394/08/30 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: غازان, گیخاتو, بایدو, قوریلتای, امرا, خاتون‌ها,

چکیده مقاله :

ایرانیان اولین قومی بودند که یک حکومتِ قانونمند را به وجود آوردند. در بین روایاتی که از ایران باستان ذکر شده نخستین بشر و نخستین شاه ایران کیومرث بوده است و از آن عهد تا کنون انتخاب شاه از چالش های جدی در تاریخ ایران محسوب می شده لذا رسیدن به پادشاهی مستلزم کسب مشروعیت بوده مشروعیت به افراد کمک می کرده که بر اورنگ شاهی بنشینند سبب پایداری سیاسی و ماندگاری شاه می شده، امّا اگر از بین می رفت نتیجه آن دگرگونی سیاسی و از دست رفتن تخت پادشاهی بوده است. دوره مغول و فرمانروایی ایلخانان از دوره های بحرانی و پر تناقض مشروعیت سازی در تاریخ ایران است. تکیه بر سنت های قبیله ای و قومی فاتحان، رویکرد به اندیشه های ایرانی و نظریه اسلامی حکومت، چالش های درونی حکومت ایلخانان را تشدید ساخت و در این دوره پر تلاطم بحران های پر دامنه ای را پدیدار کرد. پرسش اساسی مشروعیت این است که بایدو خان حق ایلخانی خویش را از کجا و بر اساس کدام موازین و ضابطه ها کسب کرده بود؟ و جامعه ی ایرانی و مغولی با چه ملاک هایی، تکلیف فرمانبری خود را توجیه می کردند؟ از این روی این مقاله پس از مقدمه به چگونگی تشکیل حکومت ایلخانان، رقابت بر سر ایلخانی، حکومت بایدو و نبرد بایدو با غازان می پردازد.

چکیده انگلیسی:

Iranians were the first nation who have established a legitimate government. Among the traditions from ancient Iran, it is mentioned that the first human and the first King (Shah) of Iran was Keyumars and since then, selection of King was considered the serious challenge in Iran history. So, becoming a king required legitimacy. It helped people to sit on the royal throne and would led to political stability and durability of the king, but if it would have been omitted, it would result in political transformation and the loss of the throne. Periods of Mongol and rule of Ilkhanate were the critical period full of contradictions about legitimacy building in Iranian history. Relying on tribal and ethnic traditions of conquerors, the approach to the Iranian thoughts and Islamic theory of government have intensified the internal challenges of Ilkhanate government and has emerged massive crises in this turbulent period. The main question of legitimacy is from where and based on what rules and regulations Bāydū Khanhas acquired his Ilkhanid right? With what criteria Iranian and Mongolian societies justify their obedience? So, after an introduction to the formation of Ilkhanid government, this paper studies the Gaykātū government, Gaykātū battle with Bāydū, Bāydū sit on the Ilkhanid throne, battle with Gāzān and so on.