نسخه ای نویافته از عالم‌آرای شاه تهماسب

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

محمدنبی سلیم ¹ , مریم حیدری ²

1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود
2 - کارشناس ارشد تاریخ

تاریخ دریافت : 1394/10/06 تاریخ پذیرش : 1394/10/06 تاریخ انتشار : 1389/04/01

کلید واژه: نسخه خطی, عالم‌آرای شاه‌تهماسب, ملایم‌بیگ, تهماسب اول صفوی.  ,

چکیده مقاله :

یکی از سنت های تاریخ نگاری ایران، نگارش کتاب هایی درباره زندگانی پادشاهانی است که دوران زمامداری ایشان با تحولات بسیار اثرگذاری همراه بوده است. یکی از این دست کتابها-که به صورت نسخه خطی می‌ باشد- توسط اسماعیل حسینی مرعشی تبریزی معروف به میرملایم بیگ از نویسندگان دوران شاه‌صفی و شاه‌عباس دوم صفوی نگاشته شده است و آن را می‌توان عالم آرای شاه تهماسب نام نهاد. نویسنده در این کتاب با هدف شرح وقایع دوره زمامداری شاه تهماسب اول صفوی (۹۸۴-۹۳۰) به تالیف رخدادهای واقعه از سال ۹۳۰ تا ۹۸۱ ق و به صورتی داستان گونه همراه با گزارش‌های تاریخی پرداخته است. از آنجا که نسخه مذکور آگاهی‌های بسیارسودمندی از اوضاع سیاسی و نظامی عهد شاه تهماسب در اختیار می‌گذارد و افزون بر آن اطلاعات مفیدی از منظر اجتماعی و فرهنگی درباره احوالات عامه مردم، آن هم با زبانی روان و نثری سهل الوصول ارائه می‌دهد، لذا در این مقاله به معرفی آن پرداخته شده است. این مقاله با هدف معرفی و بررسی ویژگی‌های متعدد و درخور این کتاب –که کمترین بدان توجه شده است- می‌کوشد در حد اجمال و با دسته بندی و تبیین خصوصیات اصلی و برجسته این نسخه، اهمیت و ارزش نسخه مذکور را یادآور شود.

چکیده انگلیسی:

One of the Iranain Historiographical traditions is the writing of books about Kings whose lifes coincidented with very effective changes. A sample is a manuscript which its author is Ismael Hosseini Marashi Tabrizi Known as “mir  molayem bag” contemporary to  Safid kings ,Shāh Safi and  Shāh Abbas II , a book that we can entile  its " Ālam Ārā-yi Shāh Ṭaḥmāsb I". Aiming to explain the events of Shah Tahmasb s period(1523-1576), Author has been writing the events from 1523 till 1573 A.D and  with along narative prose & historical reports. Moreover, this manuscript gaves very useful information about political & military situation in Shāh Ṭaḥmāsb era & gives useful informations from social and cultural  life of common peoples & etc. The aim of this article is to introduce & analysis of the numerous & meritorious qualities of this manuscript. Because, it is not pay attention to its. Then, this article ,briefly, notes to its value & importance by way of sorting & explaining of this manuscript s outstanding properties.