امیر علیشیر نوایی و نقش سیاسی و فرهنگی او در عصر تیموری
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
امیر تیمور رفیعی
1
(استادیار گروه تاریخ
دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات)
احترام اسفینی فراهانی
2
(کارشناس ارشد تاریخ
دانشگاه آزاد محلات)
کلید واژه: ابوالقاسم بابر, امیر علیشیرنوایی (فانی), حسین میرزا بایقرا, دیوان اعلی, هرات,
چکیده مقاله :
امیر نظام الدین علیشیر فرزند امیر کیچکنه بهادر در (۸۴۴ هـ. ق) هرات در یک خانواده ترک زبان چشم به جهان گشود. وی در خراسان (۸۵۴ هـ. ق) مدتی در خدمت ابوالقاسم بابر فرمانروای هرات بود و در همین زمان به علت وابستگی که از دوران نوجوانی با سلطان حسین بایقرای تیموری داشت. هر دو در یک مکتب درس می‌خواندند. پس ازمرگ ابوالقاسم بابر او در مشهد به کسب علم و کمالات پرداخت و سلطان حسین بایقرا برای کسب قدرت به مرو رفت. امیر علیشیر در زمان ابوسعید تیموری به سمرقند رفت، و در مدرسه خواجه فضل الله ابوالیثی به تحصیل علوم مشغول شد. پس از اینکه تا زمانی که سلطان حسین بایقرا قدرت را به دست گرفت (۸۷۳ هـ. ق) امیرعلیشیر در هرات به او پیوست و از همان آغاز حکومت وی از جمله مهم‌ترین امیران و مشاوران وی شد. چندی مقام مهم محافظت مهر بزرگ همایون را بر عهده داشت، و سپس به منصب امارت عالی مراتب دیوان اعلی، که از مهم‌ترین مقامات در دستگاه تیموری بود منصوب گردید. او نقش بسیار مهمی در ثبات سیاسی و فرهنگی دوران حکومت سلطان حسین بایقرا داشت و همچنین مقام شامخی در تاریخ و در ادبیات ایران و در اعتلای شعر و ادب و هنر هرات در قرن نهم داشته است. با پیوند سیاست و ادبیات در راه اعتلا و پیشبرد فرهنگ و زبان ترکی نقش به سزایی در تاریخ زبان ترک ایفا کرد.
Amir Nezam Al DIN, Ali SHirNavaei , The son Of Amir KichkenehBahador, was born in Herat in 844 (AH) Turk Family. he serviced As the governor of Herat,forAbulGHasem Babar in Horassan.at the same time for the efection to SoltanHossainBayqarawich he had from his youth, and both of them studidi in the same school ,joined the Timuridhings. After AbulGHasem Babar’s death,he continued his studies in Mashhad.in order to gain power ,SoltanHussain went to Maiv, and Amir Ali AHir went to Samarkend at the age of Abu Saeid and studied in the school of HGajeFazl Allah Abulleishi,after that until Sultan Husseain a sized power in Herat (873 A.M)Amir Ali SHir served him.from the onest of Sultan Hussain rule ,he became one of his most important Amirs and counseors. He was in charge or keeping the great sel of Homayoon, and then was appointed ss the KKing emirates positions in Timuridsgovernment.heplyed a very important role in political and cultural stability Bayqara’s government and also he had a grea status in the history and literature of Iran, and improving ooettry and art in Heratin the ninth century (AH). He also played a great reole in promoting Turk language and literature.
