برآورد درآمدهای مالیاتی دولت ساسانی (بر اساس مدارک باستان‌شناسی و منابع تاریخی)

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

دکتر حسنعلی عرب ¹ (عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر شیراز)
دکتر حسین صادقی ² (عضو هیات علمی و استادیار گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ دریافت : 1394/11/21 تاریخ پذیرش : 1394/11/21 تاریخ انتشار : 1392/08/01

کلید واژه: اقتصاد دوره ساسانی, باستان‌ اقتصادشناسی, مالیات ارضی, مالیات سرانه, مدارک تاریخی و باستان‌شناسی, مدارک سکه‌شناسی,

چکیده مقاله :

بررسی اقتصاد دوره‌های باستان با تعمیم مبانی اقتصاد امروز به آن، بر اساس تفاوت‌های بنیادین این دو سیستم اقتصادی، ناکارآمد بوده و بایستی در این زمینه با ظرافت و دقت بسیار عمل کرد. هدف این مقاله برآورد درآمدهای مالیاتی دولت ساسانی است. با استناد بر متون تاریخی و برخی از منابع باستان‌شناسی، مالیات‌های سرانه و ارضی عمده‌ترین منابع مالی دولت ساسانی شناخته می‌شوند. سکه‌های دوره ساسانی بازتابی از اقتصاد پرفراز و نشیب این دوره است که نمودارهای تهیه شده از آنها منابع تاریخی را تایید می‌نماید. هر یک از انواع مالیاتها در سه بخش بررسی شده که شامل ارزیابی ارزش و جایگاه مالیات، چگونگی روند مالیات‌گیری و مقدار آن می‌باشد. این مقاله ضمن ارزیابی کمی و کیفی الگوهای مالیاتی، زیرساخت اقتصاد ساسانیان را کاملا مبتنی بر کشاورزی دانسته و قباد را آغازگر و ادامه دهنده اصلاحات و تحولات اقتصادی می‌شناسد. در پایان با برآورد نظام مالیاتی دوره ساسانی روند روبه رشد آن با استفاده از منابع تاریخی نشان داده شده است.

چکیده انگلیسی:

Study on ancient economics based on modern economic theoretical is deficiency because these have fundamental differences and we have to do with more attention. Aim of this article is estimation of tax income of Sasanian government. Poll and land tax are most important incoming resources of Sasanian government cited by historical resources and archeological evidence. The Sasanian up and down economic, had influence on coins of this period and historical resources confirm with diagrams based on these. Each of taxes studied on three sections include size, value and process of taxation. We valuate quality and quantity of tax pattern and in conclude we recognize that substructure of Sasanian economic based on agriculture, and Kowad is founder and continuator of economic reforms. At least we are showing uplift process taxation system with historical resources