تاریخ نگاری ناسیونالیستی میرزا فتحعلی آخوندزاده و ابراهیم پورداود
علی فردوسی
1
(دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ،واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی ،بجنورد، ایران(aferdosi15@yahoo.com))
امید سپهری راد
2
(استادیار گروه تاریخ ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران(نویسنده مسئول ) ( omid_sepehri@yahoo.com))
امیر اکبری
3
(استادیار گروه تاریخ ، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران (amirakbari84@yahoo.com))
کلید واژه: تاریخ نگاری, پورداود, ناسیوناتیستی آخوندزاده,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر به اندیشه های آخوندزاده(1227ـ 1295ق) و ابراهیم پورداود(1264ـ 1347ش) در خصوص تاریخ نگاری ناسیونالیستی و مقایسه فرهنگ و تمدن ایران باستان، در دورۀ معاصر می‌پردازد. در طول تاریخ، سرزمین ایران مورد تهاجم اقوام مختلف قرار گرفته اما هیچ کدام به اندازۀ تهاجم تازیان ، مورد دشمنی قرار نگرفت. برخی روشنفکران، آن تهاجم را مصیبت‌بارترین فاجعۀ تاریخ ایران جلوه دادند . آخوندزاده به عنوان یک روشنفکر سکولار، در پییافتن ریشۀ اصلی واپسگرایی ایران در دورۀ قاجاریه بود. اوتهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب‌ماندگی جامعۀ ایران را از عوامل اساسی قلمداد کرد و برای اثبات مدعای خود با قیاس میان وضعیت ایران در دوران باستان و دورۀ اسلامی، به تبیین تمایزات و تفاوت های این دو دوره به طور کلی پرداخت و نشان داد که عظمت ایران باستان، قابل قیاس با دورۀ اسلامی نبود. پورداود برخلاف آخوندزاده، مطالعات بسیاری در تاریخ و فرهنگ ایران باستان داشت، اوستا را به زبان فارسی ترجمه کرد با این همه، در خصوص تهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب‌ماندگی جامعۀ ایران، نظری مشابه او داشت. پژوهش حاضر به آراء و نظرات آخوندزاده(1227ـ 1295ق) و ابراهیم پورداود(1264ـ 1347ش) در خصوص ایران باستان، و چگونگی اهمیتیافتن فرهنگ و تمدن آن دوران، در دورۀ معاصر می‌پردازد.
چکیده انگلیسی :
The present article deals with the ideas of Akhundzadeh (1295-1227) and Ebrahim Pordawood (1347-1264) regarding nationalist historiography and the comparison of ancient Iranian culture and civilization in the contemporary period. Throughout the history, the land of Iran has been attacked by various tribes, but none of them were attacked as much as the invasion of the Tazians. Some intellectuals described that invasion as the most tragic disaster in the history of Iran. Akhundzadeh, as a secular intellectual, sought to find the root of Iran's backwardness in the Qajar era. He considered the Tazian invasion and the role of Islam in the backwardness of the Iranian society as essential factors, and to prove his claim by comparing the situation of Iran in ancient times and the Islamic period, he explained the distinctions and differences of these two periods in general and showed that the greatness of Ancient Iran was not comparable to the Islamic period. Contrary to Akhundzadeh, Pordawood had many studies in the history and culture of ancient Iran, he translated the Avesta into Persian language, however, he had a similar opinion about the invasion of the thazis and the role of Islam in the backwardness of the Iranian society. The present research deals with the views and opinions of Akhundzadeh (1295-1227) and Ebrahim Pordawood (1347-1264) regarding ancient Iran, and how the culture and civilization of that time became important in the contemporary era.
_||_
