وظایف ردان (radān) در دوره ساسانیان از مادیان هزار دادستان
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
زهرا حسینی
1
(دکترای تخصصی فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ایران.)
کلید واژه: «مادیان هزار دادستان», «ساسانیان», «انوشیروان», «تشکیلات روحانیون», «ردان»,
چکیده مقاله :
مادیان هزار دادستان تنها نسخه خطی ناقص از چندین مجموعه حقوقی دوره ساسانی است. در این کتاب علاوه بر قانون‌گذاران و مفسران حقوقی، مقامات دینی زردشتی مانند موبدان، هیربدان، دستوران و ردان نیز در نقش قاضی ظاهر شده و حکم صادر کرده‌اند. این گفتار بااستناد به کتاب حقوقی مادیان و با هدف شناختن جایگاه ردان در دوره ساسانیان به‌روش تحلیلی‌تاریخی نوشته شده است. پرسش‌های مقاله این است: بنابر مادیان، ردان در دوره ساسانی چه وظایفی داشتند و احکام صادره آن‌ها کدامند؟ بررسی‌ها نشان داد: این دین‌مردان در دستگاه روحانیت دوره ساسانی وظایفی مشخص داشتند و به‌عنوان دستیاران پادشاه برای اعتلای حکومت دینی و کشور می‌کوشیدند. ردان در قانون‌گذاری و نظارت بر آن و حفظ آموزه‌های دینی و منافع کشور بسیار پرانگیزه و پویا ظاهر شده‌اند. آن‌ها در باز پس گرفتن مالکیت و مالیات نهادن بر دارایی و مسایل خرید و معاوضه و ارزیابی ارزش اموال آتشکده صلاحیت داشتند. درآمد دولت ساسانی از مالیات حاصل می‌شد. تعیین مالیات و دریافت آن و رسیدگی به امور درآمدی دولت به ردان واگذار شده بود. حسابرس ارزش و بهای اموال منقول و غیرمنقول و ورود دارایی به خزانه شاهی و خروج آن و اسناد واگذاری و تحریم و غیره را محاسبه و آماده می‌کرد؛ سپس، با حضور رد میزان دارایی خزانه را گزارش می‌داد. رد باید گزارش حسابرس بررسی و تایید می‌کرد. ردان، در دوره انوشیروان جایگاه ویژه‌ای احراز کردند و مُهر آنان در کنار مُهر موبدان به اسناد اعتبار می‌دهد و وظایف آن‌ها بیان‌گر قدرت و نفوذ آنان در دین و دولت است.
Mādayān ī Hazār Dādestān is only imperfect manuscript from the legal collection of the Sassanid period. In this book, in addition to legislators and legal commentators, Zoroastrian religious authorities such as Mowbedān, Hērbedān, Dastwarān and Radān have also appeared in the role of judges and issued rulings. This article was written with the reference to Mādayān's legal book and with the aim of knowing the position of Radān in the Sassanid era in a historical analytical way.The questions of the article are: According to the book, what were the duties of the Radān in the Sassanid era and what are their rulings? Research showed: These religious men have certain duties in the clerical system of the Sassanid period and as assistants of the king, they tried to elevate the religious government and the country. Radān have competent in recapturing ownership and property tax, purchase and exchange issues, and assessing the value of the fire temple property. Determining taxes and collecting those, and dealing with the government's revenue matters were entrusted to Radān.The auditor calculated and prepared the value and price of movable and immovable property, the entry and exit of assets into the royal treasury, the documents of assignment and embargo, etc. Rad should have reviewed and approved the auditor's report. Radān gained a special position during the Anushirvan period and their seal is given to authentic documents along with the Mowbedān seal, and their duties express their power and influence in religion and government.
_||_
