نقش و جایگاه زنان درباری در نظام وقف امپراتوری عثمانی از دورۀ سلیمان قانونی تا عبدالحمید دوم
محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی
کبری شوندی
1
(گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.
ko.shavandi@gmail.com)
احمد کامرانی فر
2
(گروه تاریخ، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران. (نویسنده مسئول) kamranifar43@yahoo.com)
محمدرضا بارانی
3
(گروه تاریخ، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهراء، تهران.
m.barani@alzahra.ac.ir)
کلید واژه: نقش, وقف, عثمانی, درباری, زنان واقف,
چکیده مقاله :
امپراتوری عثمانی از جمله پایدارترین دولتهای مسلمان بود که بالغ بر شش قرن در جهان اسلام به حکمرانی پرداخت و نقطۀ اوج اقتدار آن از دوران سلیمان قانونی آغاز گردید. در بررسی نمودار قدرت، زنان درباری بعنوان" فرمانروایانی در پس پرده" در قالب والده سلطان و یا سوگلی در تحولات مختلف نقش آفرین بودند. از جمله این عرصه ها، وقف و امور خیریه می باشد. وقف، میراثی جاویدان است که بواسطۀ آن امور خیر و عام المنفعه در جامعه تداوم می یابد. بررسی تاریخچه وقف در امپراتوری عثمانی بدون در نظر گرفتن نقش و جایگاه زنان، تحقیقی ناقص است. پس ضروریست تا با بازشناسی فعالیت زنان درباری بعنوان عناصری تاثیرگذار، تصویری واضح تر از نظام وقف آن دوره ارائه دهیم. گرایش های مذهبی و شرایط مطلوب اقتصادی زنان درباری، باعث گردید تا حضور اجتماعی و دینی آنان در پدیده وقف بویژه در محدوده زمانی دوران سلیمان قانونی تا پایان سلطنت عبدالحمید دوم گسترش یابد. در این مقاله تلاش خواهیم کرد به عنوان مسئله پژوهش، میزان تاثیرگذاری زنان درباری در نظام وقف عثمانی را با توجه به فرضیات ذکر شده، مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم. یافته های پژوهش حاکی از آنست که عملکرد مثبت زنان دربار عثمانی سبب تقویت و توسعه روزافزون نظام وقف گردید. مطالب ارائه شده با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از کتب و مقالات علمی معتبر فراهم گردیده است.
The Ottoman Empire was one of the most stable Muslim states that ruled over the Islamic world for over six centuries and the culmination of its authority began in the time of Suleiman the Magnificent. In examining the power diagram, court women played a role in various developments as behind-the-scenes rulers in the form of the sultan's mother or a minor. Among these areas are endowments and charitable affairs. Waqf is an eternal legacy through which good deeds and public benefits continue in society. Examining the history of waqf in the Ottoman Empire without considering the role and status of women is incomplete research. Therefore, it is necessary to recognize the activity of court women as influential elements, to provide a clearer picture of the endowment system of that period. Religious tendencies and favorable economic influences of court women caused their social and religious presence in the phenomenon of waqf, especially in the period of Suleiman the Magnificent to the end of the reign of Abdul Hamid II. In this article, as a research issue, we will try to examine the extent of the influence of court women in the Ottoman endowment system according to the mentioned hypotheses. Findings indicate that the positive performance of women in the Ottoman court led to the strengthening and increasing development of the endowment system. The presented materials have been provided in a descriptive-analytical manner and by using valid scientific books and articles.
_||_
