بررسی عناصر تأثیر گذار در منحنی التقاطی بابیت تا بهاییت

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

حسین جعفری ¹ , محمد نبی سلیم ² , احمد اشرفی ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران
2 - استادیار، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران،
3 - استادیار، گروه تاریخ، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/02/01 تاریخ پذیرش : 1399/09/19 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: تصوف, بابیت, بهاییت, عناصر تفکر التقاطی,

چکیده مقاله :

تاریخ اسلام در طول حیات خود شاهد و ناظر ظهور فرق متعدد مذهبی بوده است، بسیاری از این فرق‌ها عناصری مشترک درباره توجیه مبانی اعتقادی خویش با قرائت‌های مختص به خود دارند؛ اما آنچه تا به حال کمتر بدان پرداخته شده است تأثیر عوامل بیرونی چون اوضاع اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اعتقادی و اقتصادی جامعه و حکومت وقت بر نحوه بکارگیری این عناصر التقاطی در فرق مذهبی می‌باشد. در این نوشتار سعی شده است با پرداختن تأثیر این عناصر چون نحوه جذب موثرین و نخبگان حکومت و جامعه، باورهای دینی و اعتقادی ملموس روحانیون و افراد جامعه، نحوه جذب طبقات پایین و فرودستان به‌عنوان مطالعه موردی به تفکر بابیت و بهاییت پرداخته شده است. در این بین تأثیر این عناصر را در تحول مفاهیم التقاطی بابیت تحت عنوان باب مهدویت تا ادعایی الهویت در بهاییت تحت یک منحنی فکری مورد نقد و بررسی و واکاوی قرار گرفته شده است.در این بین بکار گیری عناصر القاطی تصوف در دعوی الهویت بهائیت نقشی تعیین کننده داشته است. زیرا بواسطه بکارگیری آن فرقه بهائیت خواسته است توجیهی اعتقادی بر پایه باورهای فکری برخی فرق تصوف داشته باشد. مهم‌ترین عناصر واگرفته از فرق صوفیانه را می‌توان، هزاره گرایی، تناسخ، مقدس بودن اعداد و اعتقاد به نقطه را برشمرد.

چکیده انگلیسی:

During the existence of Islam, the history of Islam has witnessed the emersion of a number of religious sects, many of which distinguish common elements in justifying their beliefs with their own readings. But what has so far been less addressed is the influence of external factors, such as the social, political, religious, and economic conditions of the society, on how these particular elements are used in religious distinctions. This pepear Meanwhile, the influence of these elements has been criticized and criticized in the evolution of the Babite's and bahaisme eclectic concepts, called Bab Mahdaviyat, to the claim of al-Ahwit in Baha'ism under an intellectual curriculum.This pepear Meanwhile, the influence of these elements has been criticized and criticized in the evolution of the Babite's and bahaisme eclectic concepts, called Bab Mahdaviyat, to the claim of al-Ahwit in Baha'ism under an intellectual curriculum.This pepear Meanwhile, the influence of these elements has been criticized and criticized in the evolution of the Babite's and bahaisme eclectic concepts, called Bab Mahdaviyat, to the claim of al-Ahwit in Baha'ism under an intellectual curriculum.