شناسایی گونه های مورد تهدید و تعیین ارزش های ویژه گیاهان در منطقه حفاظت شده باغ شادی یزد

محورهای موضوعی : اکولوژی

قاسم زارع بیدکی ¹ (دانش اموخته مقطع دکتری تخصصی رشته علوم جنگل)

تاریخ دریافت : 1401/04/01 تاریخ پذیرش : 1401/06/02 تاریخ انتشار : 1401/06/01

کلید واژه: باغ شادی, ارزش گیاهی, IUCN, گونه‌های نادر و حفاظت شده,

چکیده مقاله :

مقدمه: در این مطالعه به تعیین ارزش ویژه گیاهان در منطقه حفاظت شده باغ شادی که در 230 کیلومتری جنوب شرقی شهر یزد و فاصله حدود 30 کیلومتری شرق شهر هرات در شهرستان خاتم واقع شده است، پرداخته شده است. هدف: برای نیل به اهداف سازمان IUCN، منطقه حفاظت شده باغ شادی واقع در استان یزد برای بررسی انتخاب شد. منطقه مذکور به دلیل آن که مورد حفاظت سازمان محیط زیست می باشد، کمتر از لحاظ تخریب و چرای دام آسیب دیده است و با توجه به دست خوردگی کم منطقه، مطالعه فلور گیاهی و شناسایی ارزش ویژه گیاهان، بسیار حائز اهمیت است.مواد و روش ها: این ارزش ویژه گیاهان شامل ارزش‌های دارویی، تجاری، صنعتی، زینتی، کاربرد در ایجاد فضای سبز شهری، در مرمت و بهسازی طبیعت و همچنین ارزش‌های اکولوژیک (گونه‌های اندمیک، گیاهان نادر، وابسته به رویشگاه خاص، گونه‌های حفاظت شده، گونه‌های معرفی شده و مانند آن) می‌باشد. علاوه بر این، گونه‌های تهدید شده منطقه مزبور بر اساس معیارهای سازمان IUCN و با استفاده از کتاب مرجع Red data Book of Iran تعیین گردید. بر این اساس، چهار رسته گونه‌های در معرض خطر انقراض، گونه‌های آسیب پذیر، گونه‌های با خطر کمتر و کمبود داده‌ها، در مناطق مورد مطالعه تعیین و فهرست گونه‌های تهدید شده ارائه گردید.نتایح: این مطالعه نشان می‌دهد که تاکنون 157 گونه گیاهی مورد شناسایی قرار گرفته است؛ این گونه‌ها متعلق به 44 خانواده و 12 جنس گیاهی می‌باشند که تعداد 14 گونه دارای ارزش‌های حفاظتی ویژه هستند و در فهرست گونه های تهدید شده قرار دارند. همچنین، 124 گونه گیاهی در منطقه حفاظت شده باغ شادی دارای ارزش گیاهی می‌باشند و بیش‌ترین فراوانی ارزش گیاهی مربوط به بهسازی طبیعت است که 58 مورد از گونه‌ها حائز این کاربرد هستند.نتیجه گیری: گونه‌های مورد تهدید این منطقه بیشتر از رستة گونه‌های با خطر کمتر (Lower risk) بوده است . تعداد 14 گونه آن دارای ارزش‌های حفاظتی ویژه هستند و در فهرست سرخ قرار دارند. گونه Ferula assa-foetidae با درجه حفاظتی EN است و 13 گونه دیگر حائز ارزش‌های حفاظتی در لیست سرخ در رسته LR دارای خطر کمتری می‌باشند و پراکنش نسبتاً خوبی در بخش‌های مختلف منطقه دارند.

چکیده انگلیسی:

Introduction: In this study, to determine the special value of plants in protected area of Baghe Shadi that in 230 km southeast of the city of Yazd and distance of about 30 kilometers East of Herat city is located. has been investigated.Aim: To achieve the goals of the IUCN organization, Bagh Shadi protected area located in Yazd province was selected for investigation. Due to the fact that the mentioned area is under the protection of the environmental organization, it is less damaged in terms of destruction and livestock grazing, and due to the low disturbance of the area, it is very important to study the plant flora and identify the special value of the plants.Material and Methods: The values include: “medical, commercial, industrial, ornamental, Used in creating urban green space and the restoration and improvement of nature”, and ecological values (endemic species, rare plants, dependent on specific habitats, protected species, introduced species, and etc.). In addition, the region's threatened species according to the IUCN criteria and by using reference book of “Red data Book of Iran” was determined; Therefore the four categories of endangered species, vulnerable species, species with lower risk and data deficient, in study areas determined and threatened species list provided. Results: This study shows that 157 of plant species have been identified; this plant species belonging to 44 families and 12 genus are that 14 species are special conservation values and Included in Red list. Also 124 of plant species in Baghe Shadi protected area are include value of plant. Improvement of nature, the maximum frequency value plants which 58 species are included this value.Conclusion: The threatened species in this area are more than the lower risk species. Its 14 species have special conservation values and are on the Red List. Ferula assa-foetidae species is of EN protection level, and 13 other species with conservation values in the Red List in the LR category are less dangerous and have a relatively good distribution in different parts of the region.