ساخت و سازهای دورۀ ساسانی در بیستون: پروژه‌هایی که هیچگاه به اتمام نرسیدند
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی تاریخی
مجتبی چرمچیان
1
(دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر، ابهر، ایران.)
فرزاد مافی
2
(استادیار، گروه باستان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.)
کلید واژه: بیستون, دورۀ ساسانی, خسرو دوم, بنای ساسانی ـ ایلخانی, فرهادتراش, پل خسرو, پل بیستون, سرستون,
چکیده مقاله :
شواهد زیادی از ساخت‌وسازهای دورۀ ساسانی در بیستون وجود دارد که با توجّه به مدارک به‌دست آمده باید آنها را متعلّق به اواخر این دوره و مشخّصاً همزمان با دورۀ پادشاهی خسرو دوّم (۵۹۰-۶۲۸ م) بدانیم. این آثار عبارتند از بنای ساسانی ـ ایلخانی، فرهادتراش، پل خسرو و پل بیستون که به آنها باید سه قطعه سرستون منقوش به نیم تنۀ خسرو دوّم را نیز افزود. نکتۀ حائز اهمّیت در مورد این آثار این است که شواهد به‌دست آمده از کاوش‌ها و بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که کار اجرایی همۀ این پروژه ها به یک‌باره متوقّف شده و این آثار هیچگاه در دوران ساسانی تکمیل نشده‌اند، که از جملۀ آنها می‌توان به شواهدی دالّ بر عدم اجرای طاق روی دهانه‌های پل خسرو و پل بیستون، تکمیل نشدن تراش نهایی فرهادتراش، و یا ساخته نشدن فضاها در کاخ دورۀ ساسانی اشاره نمود. در این مقاله کوشش می‌شود با توصیف و مقایسۀ این آثار و پیشنهاد یک تاریخگذاری نسبتاً دقیق برای آنها، دلایل احتمالی ناتمام‌ماندنشان ارزیابی گردد.
There are lot of evidences about Sasanian period monuments in Bistoun that according to result of researches, we believe these monuments has builed in late Sasanian period and Specifically during the reign of Khosrow II (590-628 AD). These monuments as “Sasani-Ilkhanid building”, “Farhad-Tarash”, “Pol-e-Khosrow bridge”, and “Pol-e-Bistoun bridge” that we should add three Capitals that has insiced bust of Khosrow II. The important point as results of exploration and studies show, Implement all of these projects stopped suddenly and never completed in Sasanian period. For example, evidence can be cited to show that arches over the openings in “Pol-e-Khosrow” and “Pol-e-Bistoun” bridges Never has been made, Building operations “Farhad-Tarash” is never completed, and the rooms of “Sasani-Ilkhanid building” never has been formed. In this note has tried, by explaining and comparing these monuments and right dating offer for them, several possible reasons for why the proposed monuments will remain incompleted.
_||_
