بازسازی الگوهای استقراری فرهنگ کورا -ارس در شرق کردستان
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخزهرا رجبیون 1 , علی بهنیا 2 , امیر ساعدموچشی 3
1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
3 - استادیار، گروه هنر و معماری، دانشگاه پیام نور، همدان، ایران.
کلید واژه: الگوی استقراری, فرهنگ کورا-ارس, شرق کردستان, نرم‌افزار GIS, زیستگاه‌های دائمی, زیستگاه‌های فصلی,
چکیده مقاله :
شرق استان کردستان، منطقة مورد مطالعة این مقاله، شامل سه شهرستان بیجار، قروه و دهگان است. این منطقه دشت مرتفعی است که از لحاظ ناهمواری متفاوت از غرب کردستان است. در نتیجه، بررسی‌های باستان‌شناختی که در سال‌های اخیر از سوی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کردستان در این منطقه صورت گرفته، محوطه‌هایی از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی شناسایی شده که در این بررسی‌ها ۲۱ محوطه مربوط به فرهنگ کورا-ارس بدست آمده است. هدف از این مقاله بازسازی الگوهای استقراری محوطه‌های مربوط به این فرهنگ در شرق کردستان و رابطة آن‌ها با محیط است. در این تحلیل شاخصه‌هایی چون میزان ارتفاع از سطح دریا، دوری و نزدیکی به منابع آب، مساحت محوطه‌ها، میزان شیب و جهت شیب محوطه‌ها در نظر گرفته شده و برای این منظور از نرم‌افزار GIS استفاده شده است. این مطالعه نشان می‌دهد که استقرارهای مربوط به فرهنگ کورا-ارس در بخش جنوبی منطقه مورد مطالعه تمرکز یافته‌اند و قسمت شمالی تقریباً فاقد محوطه‌های این فرهنگ است. نتیجه‌ای که از این مطالعات حاصل شده، شناسایی چندین الگوی استقراری مبتنی بر زیستگاه‌های دائمی و فصلی فرهنگ کورا-ارس در این منطقه است. در این مقاله به مطالعه و بازسازی این الگوها پرداخته می‌شود.
The eastern part of Kurdistan Province, the region under Study, includes cities such as Bijar, Qorveh and Dehgolan. This region is a high plain which differs from western Kurdistan with respect to unevenness. Recently, this region has been archaeologically surveyed by the Cultural Heritage Organization successively. The research results cope with identifying the historical sites from the prehistoric to the Islamic periods. In this study, about 21 sites assigned to Kura-Araxes Culture have been identified. The main aim of the present study is to analyze the dispositional pattern in Kura-Araxes Culture of East Kurdistan and their relationship with natural environments. In this study, features such as altitude rate, farness from or nearness to the river, the extent of the, the slope rate, the direction, and so on have been taken into consideration. To this aim, GIS software has been used. The study shows settlements have been centered in southern part of the region under study and northern parts are almost barren of Kura-Araxes sites. The research results show the existence of several permanent and seasonal settlements patterns from the Kura-Araxes Culture in this region. A part of the paper has dealt with the analysis of these patterns.
_||_
