ارزیابی مقاومت ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان انتخابی از کلکسیون بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در شرایط مزرعه

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

محمد‌علی دهقان ¹ (اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران)
علی ملیحی‌پور ² (- اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران)
منوچهر خدارحمی ³ (- اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/10/16 تاریخ پذیرش : 1396/02/16 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: مقاومت, گندم, فوزاریوم سنبله, زنگ قهوه‌ای و سفیدک پودری,

چکیده مقاله :

در این تحقیق، 224 ژنوتیپ گندم انتخابی از بین 1700 ژنوتیپ موجود در کلکسیون بخش تحقیقات غلات موسسه اصلاح و تهیـه نهال و بذر کرج که خصوصیات زراعی نسبتاً مناسبی داشتند، جهت ارزیابی مقاومت آن ها نسبت به بیماری‌ های بلایت فوزاریومی سنبله ، زنگ قهوه ای و سفیدک پودری در شرایط مزرعه ای واقع در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفتند. پس از آماده سازی زمین، بذر هر ژنوتیپ در یک خط به طول 5/1 متر بر روی یک پشته زیر سیستم مه پاش کشت شد. سنبله ها در مرحله 50 درصد گلدهی (مرحله 65 از جدول زادوکس) با سوسپانسیون اسپور جدایه قارچ های عامل بلایت فوزاریوم سنبله منطقه (Fusarium graminearum، F. culmorum) طی دو مرحله به فاصله 3 روز از هم مایه زنی شدند. برای ارزیابی مقاومت ژنوتیپ ها نسبت به بیماری زنگ قهوه ای، در مرحله ساقه رفتن ژنوتیپ ها (مرحله 35 از جدول زادوکس)، با مخلوط اسپور بیمارگر اسپور پاشی شدند. ژنوتیپ ها نسبت به سفیدک پودری، با آلودگی طبیعی منطقه ارزیابی شدند. یادداشت برداری از واکنش ژنوتیپ ها نسبت به بیماری های فوق الذکر، با استفاده از روش استاندارد ارزیابی برای هر بیماری انجام شد. نتایج نشان داد 60 درصد ژنوتیپ ها از نظر درصد ظهور بیماری فوزاریوم سنبله واکنش نیمه حساس و 30 درصد حساسیت نشان دادند و بقیه در گروه نیمه مقاوم و مقاوم بودند، اما از نظر شدت بیماری، 30 درصد آن ها واکنش نیمه حساس، 37 درصد حساس و بقیه در گروه مقاوم و نیمه مقاوم جای گرفتند. اما در گروه بندی ژنوتیپ ها از نظر شاخص بیماری مشخص شد که، 20 درصد ژنوتیپ های مورد بررسی در گروه نیمه حساس، 22 درصد حساس، 34 درصد نیمه مقاوم و 24 درصد مقاومت نسبی مطلوب نشان دادند. نتایج واکنش ژنوتیپ های مورد بررسی نسبت به نژاد های موجود زنگ قهوه ای منطقه نشان داد که، 43 درصد آن ها مقاوم، 47 درصد حساس و 10 درصد بقیه در گروه نیمه مقاوم و نیمه حساس قرار گرفتند.17 درصد ژنوتیپ های مورد بررسی نسبت به سفیدک پودری گندم واکنش مقاومت، 25 درصد نیمه مقاوم، 27 درصد نیمه حساس و 31 درصد کاملاً حساس بودند. بعد از تجزیه کل داده ها، 20 ژنوتیپ که دارای مقاومت نسبی مطلوب به هر یک از بیماری های مورد بررسی بودند، به عنوان منابع مقاومت و بررسی مولکولی ژنتیک مقاومت به واحد ژنتیک، بخش تحقیقات غلات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر معرفی شدند.

چکیده انگلیسی:

In this study, 224 wheat genotypes which had good agronomic characteristics were selected between 1700 collection of Cereal Research Department, Seed and Plant Improvement Institute, to evaluating against diseases FHB, leaf rust and powdery mildew resistance in field condition in Golestan province. After land preparation, seed of each genotype were planted on a line with length 1.5 meters below mist irrigation systems. Spikes at 50% flowering (stage 65 of the Zadoks) were inoculated with spore suspension of fungi isolates of Fusarium head blight (Fusarium graminearum, F. culmorum) within three days of one another in two stages. To evaluate genotypes resistant to leaf rust, in stem elongation (stage 35 of the Zadoks), were sprayed with a mixture of spores of the pathogen. Genotypes were evaluated to powdery mildew with naturally infected area. Notes the reaction of genotypes diseases mentioned above, the standard method of assessment for all diseases. The results showed that, 60 percent of genotype in disease incidence of Fusarium head blight were moderately susceptible and 30% were susceptible reaction and the rest were moderately resistant and resistant, but in disease severity FHB, 30% of moderately susceptible reaction, 37% susceptible and the rest were placed in resistant and moderately resistant groups. In the disease index FHB of genotypes showed that 20 percent moderately susceptible, 22% susceptible, 34% moderately resistant and 24 percent showed good relative strength. Results evaluated genotypes reaction to leaf rust races in the region showed that 43% resistant, 47% susceptible and others 10 percent were moderately resistant or moderately susceptible. In this study, 17% of genotypes were resistant, 25% moderately resistant, 27% moderately susceptible and 31% were quite susceptible. After analysis of the data, 20 genotypes were favorable partial resistance to any of the diseases studied, were introduced as sources of resistance and molecular genetics of resistance to genetic unit Cereal Research Department, Seed and Plant Improvement Institute.