بررسی تطبیقی مؤلفه‌های مشترک آرمان‌شهری از منظر نظامی گنجه‌ای و توماس مور

محورهای موضوعی : ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

عباس رضایی تبار ¹ , دکتر اکبر شعبانی ²

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور
2 - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/09/10 تاریخ پذیرش : 1397/12/25 تاریخ انتشار : 1396/12/10

کلید واژه: جامعه, نظامی گنجه‌ای, آرمان‌شهر, یوتوپیا, توماس مور,

چکیده مقاله :

نوع بشر همواره در اندیشۀ تجربۀ بهترین سطح زندگی بوده است. از آنجا که این آرزو بر روی زمین هرگز محقّق نشده است، در تخیّل خود آن را ترسیم کرده است. این شهر خیالی، آرمان شهر یا یوتوپیا نام دارد و ساکنان آن، در سلامت جسمانی و روانی کامل بسر می برند. آرمان شهر در همۀ فرهنگ ها نمود دارد. در شرق، نظامی گنجه ای در دو اثر خود، اقبال نامه و خسرو و شیرین، با معرّفی شهرهای زیبایی و اَرمن، مدینۀ فاضلۀ مورد نظرش را ترسیم کرده است و در غرب، توماس مور، در کتاب خود با عنوان یوتوپیا، از جزیره ای سخن گفته است که آرمانی و دست نیافتی به نظر می رسد. تطبیق دیدگاه های این دو شخصیّت ادبی، جنبه های مشابه و غیرمشابه آرزوهای مردمی که در دو فرهنگ متفاوت رشد کرده اند را به خوبی نمایان می سازد. در مقالۀ حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی (مکتب آمریکایی)، ویژگی های مشترک آرمان شهر مورد نظر نظامی و مور بررسی شده است. به نظر می رسد در نگاه این دو شخصیّت، شهر آرمانی که دور از جوامع دیگر قرار گرفته است و دسترسی به آن آسان نیست، بر پایۀ فضیلت ها استوار شده است و خدامحوری و دین مداری در آن نمود برجسته ای دارد. ساکنان این شهر، به مال دنیا، خاصّه سیم و زر اهمّیّتی نمی دهند و از برافروختن آتش جنگ و فتنه بیزار هستند. همچنین، تعاون و یاری رساندن به یکدیگر در الویّت قرار دارد و شکار و کشتار حیوانات به قدر نیاز صورت می گیرد و زیاده روی در این امر، مذموم شمرده می شود.

چکیده انگلیسی:

  human beings have always been thinking of the best-living experience. since this dream has never been realized on earth, it has been depicted in its imagination. this imaginary city is called Utopia, and its inhabitants are full of physical and psychological well-being, and there is no lack of human society. Utopia is seen in all cultures. in the east, Nezami Ganjavi's, in his two works, EqbalNameh and Khosrow and Shirin, portrayed the beauty of the city and Arman, depicted the fate of his desired, and in the west, Thomas Moore, in his book Utopia, spoke of an island you are not up and down. the adaptation of the views of these two literary figures clearly illustrates the similar and different aspects of the hopes of various cultures. accordingly, in this article, based on the descriptive and analytical method, the common features of Nezami and Moore's Utopia are investigated. it seems that in the eyes of these two characters, an idealized city that is far from the other communities and is not easy to access, is based on virtues, in which it has a prominent orientation and religion. the inhabitants of this city do not care about the world's property, especially wires and gold, and they hate the burning of the fire of war and sedition. also, co-opting and helping each other is a priority, and hunting and slaughtering animals is done as much as is necessary, and excesses in this regard are considered to be neglected.