اثربخشی آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر بر داغ اجتماعی و خودمراقبتی در سالمندان با سندرم آشیانه خالی

محورهای موضوعی : فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

سهند شایسته‌مهر ¹ , لیلا عسگری دوست ² , احمد ترابی ³

1 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران
3 - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری

تاریخ دریافت : 1400/02/12 تاریخ پذیرش : 1400/03/05 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: سالمندان, سندرم آشیانه خالی, خودمراقبتی, آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر, داغ اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر بر داغ اجتماعی و خودمراقبتی در سالمندان با سندرم آشیانه خالی انجام شد. روش: مطالعه حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش سالمندان با سندرم آشیانه خالی دارای مشکلات روانی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی شهر ساری در سال 1399 بودند. تعداد 40 نفر از سالمندان پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 20 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 75 دقیقه‌ای (هفته ای یک جلسه) تحت آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی ندید. ابزارهای پژوهش پرسشنامه داغ اجتماعی کینگ و همکاران (2007) و مقیاس خودمراقبتی سالمندان یونسی بروجنی و همکاران (1399) بودند. داده‌ها با آزمون‌های خی‌دو، تی مستقل و تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم‌افزار SPSS-25 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل در مرحله پیش‌آزمون از نظر داغ اجتماعی و خودمراقبتی تفاوت معنی‌داری نداشتند (05/0P>)، اما در مرحله پس‌آزمون هر دو متغیر مذکور تفاوت معنی‌داری داشتند (001/0˂P). همچنین، نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر باعث کاهش داغ اجتماعی و افزایش خودمراقبتی سالمندان با سندرم آشیانه خالی شد (001/0˂P). نتیجه‌گیری: طبق نتایج این پژوهش، متخصصان و درمانگران سلامت سالمندان می‌توانند از روش آموزش شناختی رفتاری مثبت‌نگر جهت بهبود ویژگی‌های روانشناختی سالمندان به‌ویژه کاهش داغ اجتماعی و افزایش خودمراقبتی در سالمندان با سندرم آشیانه خالی استفاده نمایند.

چکیده انگلیسی:

Purpose: The aim of this study was to determine the effectiveness of positive cognitive behavioral education on social stiffness and self-care in the elderly with empty nest syndrome. Methodology: The present study was a quasi-experimental with pre-test and post-test design with a control group. The research community of the elderly with empty nest syndrome had psychological problems referring to counseling centers and psychological services in Sari in 2020. After examining the inclusion criteria, 40 elderly people were selected by purposive sampling method and randomly replaced in experimental and control groups (20 people in each group). The experimental group underwent 8 sessions of 75 minutes (one session per week) in positive cognitive-behavioral training and the control group did not receive training. The research instruments were the King et al stigma questionnaire (2007) and Younesi Borujeni et al elderly self-care scale (2020). Data were analyzed by Chi-square, independent t-test and multivariate analysis of covariance in SPSS-25 software. Findings: The results of independent t-test showed that the experimental and control groups in the pre-test stage were not significantly different in terms of social heat and self-care (P> 0.05), but in the post-test stage both variables were significantly different (P˂0.001). . Also, the results of multivariate analysis of covariance showed that positive cognitive behavioral training reduced social stiffness and increased self-care of the elderly with empty nest syndrome (P˂0.001). Conclusion: According to the results of this study, elderly health professionals and therapists can use positive cognitive behavioral education to improve the psychological characteristics of the elderly, especially to reduce social stiffness and increase self-care in the elderly with empty nest syndrome.