کانیسازی آهن در آنومالی شرقی سنگان، شمال شرق ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستمحمد یزدی 1 , مهرداد بهزادی 2 , مهدی حاجی علی 3
1 - دانشیار دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی
2 - استادیار دانشکده علوم زمین،دانشگاه شهید بهشتی
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد زمینشناسی اقتصادی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی
کلید واژه: کانیسازی اسکارن, گرمابی آهن, آنومالی شرقی, کانسارسنگان,
چکیده مقاله :
کانسار آهن سنگان از آنومالیهای غربی، مرکزی و شرقی تشکیل شده است. آنومالی شرقی برخلاف دو آنومالی دیگر، از کانی سازیهایمتعدد و پراکندهای با ذخیره کم تشکیل شده است. توده نفوذی اصلی میزبان کانی سازی در شمال آنومالی شرقی قرار دارد و بنام سرنوسرمعروف است. ترکیب این توده نفوذی مونزوگرانیتی است و خصوصیات مشابه با گرانیتهای تیپ ،Iسری کالکآلکالن با پتاسیم بالا را دارد.محیط تکتونیکی این توده منطبق بر قوسهای حواشی قارهای و ماگماهای مشتق شده از گوشته در نواحی قوس است. رخدادهای کانی سازیبا ماگماتیسم ائوسن- الیگوسن و محلولهای گرمابی حاصل از آن مرتبط میباشند.در منطقه آنومالی شرقی دو نوع کانیسازی آهن تشخیصداده شد: -1کانیسازی مگنتیت دمای بالا نوع اسکارنی در مرز بین گرانیت با آهکها و آهکهای دولومیتی، -2کانیسازی گرمابی دمایپایین ولاستونیت، کلریت، هماتیت و گوتیت با، یا بدون باریت در آهکهای دولومیتی، ماسه سنگهای آهکی و ولکانیکهای اسیدی. در نوعاول، مگنتیت به صورت تودهای، عدسیشکل )اغلب همروند با لایهبندی میزبان(، لامیناسیون و رگهای همراه با مقدار کمی پیریت وکالکوپیریت و کانیهای گانگ از جمله فورستریت، گارنت، کلینوپیروکسن، ترهمولیت– اکتینولیت، اسکاپولیت، فلوگوپیت، اپیدوت، کلریت،کوارتز و کربنات دیده میشود. در نوع دوم نیز بسته به نوع سنگ میزبان و وضعیت ساختاری محل، کانیسازی به فرمهای تودهای نامنظم )ازچند سانتیمتر تا چند صد متر(، جانشینی، دانه پراکنده، پرکننده حفرات و فضای بین قطعات برشی، رگه و رگچهای و استوک ورک به همراهتغییراتی مثل دولومیتیشدن، سیلیسیشدن، سریسیتیشدن، کربناتیشدن و تورمالینیشدن در سنگ میزبان دیده میشود
The Sangan iron deposit is composed of Western, Central and Eastern anomaly. The Eastern anomaly,contrary to those two other anomalies, is composed of several scattered mineralization outcrops withlow total reserve. Sarnowsar is the main intrusive body that has been intruded in to the north ofEastern anomaly of Sangan iron deposit. It has monzogranitic composition. Mineralogical andchemical properties of this monzogranite is I-type, calk-alkaline with high K. It belongs to magmaticcontinental arc setting and subduction zones. The Fe mineralization in this area is related to EoceneOligocene magmatism and its magmatic and hydrothermal fluids.In the Eastern Anomaly, two types of mineralization were distinguished: 1- the magnetite skarnmineralization (high temperature) in the contact of granite and limestone or dolomitic limestone, 2-wellastonite, chlorite, hematite and goethite hydrothermal mineralization (low temperature) with orwithout barite mineralization within dolomitic limestone, calcareous sandstone and acidic volcanicrocks. In the first type, magnetite with minor pyrite and chalcopyrite as well as gangue minerals suchas forsterite, garnet, clinopyroxene, tremolite-actinolite, scapolite, phlogopite, epidote, chlorite, quartzand carbonate have been observed in the forms of massive, lens-like (parallel with limestone layers),lamination and vein-type. In the second type, mineralization has been occurred in the form of irregularmassive (centimeters to meters), replacement, disseminated, void and breccias matrix filling, vein,veinlet and stockwork, depending on the wall rock type and area structures. They are accompaniedwith alterations such as dolomitization, silicification, sericitization, carbonatization and rarelytoumalinization.
