تعیین شدت آسیبپذیری لرزهای سواحل جنوبی دریای خزر
محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیستهمایون خوشروان 1 , جواد ملک 2 , حامد بریمانی 3 , احمد هاشمی 4
1 - عضو هیئت علمی مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر
2 - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو
3 - دانشجوی دکتری رشته عمران، خاک و پی، دانشگاه ایروان، ارمنستان
4 - کارشناس پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
کلید واژه: دریای خزر, ناپایداری, زمینلرزه, سامانه اطلاعات جغرافیائی ),
چکیده مقاله :
این پژوهش به هدف تعیین میزان ریسک آسیبپذیری لرزهای بخش جنوبی دریای خزر در محدوده استانهای ساحلی شمال کشور انجامگرفت. با مطالعه جانمایی جغرافیائی سیستم خطوارهای گسلی و انطباق چشمههای لرزه زا بر روی آنها گسلهای فعال منطقه مشخص گردید.گسلهای مازندران، البرز، بادله، لاهیجان، لاویج، آستارا از مهمترین ساختارهای فعال زمینساختی منطقه میباشند. با شناسایی مناطق مستعد بهبروز زمینلرزههای بزرگتر از 5ریشتر در محیط ،GISپهنههای آسیبپذیر لرزهای در منطقه شناسایی شد. پس از آن با همپوشانی لایههایاطلاعاتی شیب، سنگشناسی، میزان بارندگی، دبی رودخانه، سطح آب زیرزمینی و کاربریهای انسانی میزان پتانسیل مخاطرات ژئوتکنیکیمحاسبه گردید. نتایج اصلی تحقیق موید بالا بودن ریسک مخاطرات لرزهای و ناپایداریهای ژئوتکنیکی در محدوده استانهای ساحلیمیباشد. به طوری که استان مازندران و گلستان از ریسک آسیبپذیری بیشتری نسبت به استان گیلان برخوردار است. همچنین نتایج مشخصنموده است که مناطق حاشیه دامنه شمالی البرز در ناحیه مشرف به دشت گرگان و منطقه جنوب شهر ساری تا نور و بخش مرکزی استانگیلان نسبت به نیروهای زمینلرزه از حساسیت آسیبپذیری بالایی برخوردار است. ضمن آنکه وجود پوششهای ضخیم لایه ماسهای درکرانه ساحلی و منطقه مشرف به مصب رودخانهها سبب افزایش ریسک روانگرایی در این مناطق میشود و حضور لایههای کم مقاوم رسی درتپه ماهورهای دامنه شمالی البرز و در منطقه تحت پوشش رسوبات لسی دشت گرگان میزان شدت آسیبپذیری مناطق مزبور را نسبت بهوقوع زمینلغزش با توجه به مخاطرات لرزهای افزایش میدهد
This research has directed to gain the seismic instability hazard assessment in the southern coastalprovinces of the Caspian Sea as main target. Main active faults have been recognized by correlationthe seismic source points with faults location map. Mazandaran great fault, Alborz, Lahijan, Badeleh,Lavij and Astara was known as the most active faults during the Quaternary period. High vulnerablearea has been distinguished by applying seismic occurrence probability with magnitude more than 5Richter. Then geotechnical hazard degree has been evaluated by overlapping the other informationlayers such as: topography, slope and its direction, sediments composition, precipitation amount, roadsand construction, land use and water table condition in the universal ranking model in the geographicalinformation system. Data results as GIS maps show that the seismic hazard risk is relatively highgrade at near the main faults (Mazandaran great fault, Astara and Lahijan faults). The occurrenceprobability of land slide is concentrated near the centre part of the southern coasts of the Caspian Sea(Noor- Neka) and along the Gorgan plain with lose sediment.Other geotechnical hazard events suchas: liquefaction and settlement are dominated along the east part and west part of the study area(Amirabad- Babolsar, Talesh, and Astara) with high concentration of sand sediment near the beachand rivers mouth.
