کانی شناسی ،پترو گرافی و پتروژنر مجموعه آتشفشانی سهند(شمال غرب ایران)

محورهای موضوعی : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

فرهاد پیر محمدی ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر)
علی عامری ² (دانشیار گروه زمین شناسی دانشگاه تبریز)
احمد جهانگیری ³ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر)
منصور مجتهدی ⁴ (دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر)
محمت کسکین ⁵ (استاد گروه زمین شناسی دانشگاه استانبول ترکیه)

تاریخ دریافت : 1395/06/17 تاریخ پذیرش : 1395/06/17 تاریخ انتشار : 1390/01/01

کلید واژه: سهند-پیلو-کواترتری-ایران مرکزی-گدازه های قلیایی-محیط پس از برخورد,

چکیده مقاله :

در منطقه جنوب شرقی تبریز،سنگهای آتشفشانی سهند با سن پلیوکواترنری در بخش شمال غربی زون ایران مرکزی رخنمون دارند.این مجموعه شاما سنگهای آذرآواری(توف و ایگنیمبریت) و گدازه ها(ریولیت،ریوداسیت،داسیت و آندریت) است که با مرز دگر شیب بر روی واحد های رسوبی با سن میوسن قرار دارد.کانی های اصلی این سنگها شامل پلاژیوکلاز و هورنبلند می باشندکه در یک خمیره ریز بلور و شیشه ای قرار دارند.بافت داین سنگ ها پورفیری است.کانی شناسی ناهمگن ،شواهد زمین شیمیایی،صحرایی و بافتی همچون بافت غربالی در پلاژیوکلازها ،حاشیه های خلیجی در تمام بلورها،زون بندی نوسانی در پلاژیوکلازها،بالا بودن مقدار کوارتز نورماتیو و حضور آنکلاوهای کاملا گرد شده نشان دهنده این مطلب است که ماگمای اولیه در حین صعود،دچار تحولات ماگمایی از جمله تفریق،تبلور بخشی،هضم و آلایش شده است.در تحول ماگمایی سنگهای آتشفشانی سهند فرایندهای (AFC)موثر بوده و این مساله با شواهد کانی شناسی و ژئو شیمیایی قابل درک است.بررسی ترکیب شیمیایی سنگهای حدواسط تا اسیدی نشان می دهد که ماگمای تشکیل دهنده سنگ های یاد شده کلسیمی-قلیایی است و در محدوده ماگمای پتاسیم متوسط قرار میگیرند.الگوی عناصر خاکی کمیاب این سنگها به شدت تفریق یافته است و فاقد بی هنجاری منفی Eu می باشد.محیط زمین ساختی این سنگ ها در محدوده کمان های ماگمایی پس از برخورد و کمان های حاشیه قاره ای فعال قرار می گیرد.

چکیده انگلیسی:

Southeast Tabriz, Sahand volcanic rocks with Plio-Quaternery age located in the northwest part of Central Iran.These rocks are mainly composed of pyroclastics (tuff and ignimberite) and lava flows (rhyolite, rhyodacite,dacite and andesite) that unconformably cover the Miocene sedimentary formations. The major constituentminerals include plagioclase and hornblende which is surrounded by a matrix of fine grained and glassy.Theirtexture are porphyritic. Heterogenous mineralogy, field and textural evidences such as sieve texture inplagioclase, resorption rims in crystals, oscillatory zoning in plagioclase, high normative quartz and roundedenclaves suggest that the primary magma undergone magmatic evolution including fractional crystallization ,fractionation, contamination and magma mixing during ascending. There are mineralogical as well asgeochemical evidences that AFC-type processes were involved in the evolution of the Sahand volcanic rocks.The chemistry of the felsic- intermediate volcanic rocks indicates that the parent magmas are medium-K calcalkaline and metaluminous in nature. The volcanic rocks display highly fractionated REE patterns, with nonegative Eu anomaly. Their geotectonic environment is post-collision and continental margin arcs.