اثربخشی آموزش تریز بر افزایش میزان خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان
محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)فائزه جهان 1 , فرحناز کیان ارثی 2 , علی‌محمد رضایی 3
1 - دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا همدان (نویسنده مسئول) Faeze.jahan@gmail.com
2 - استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران kianersi.f@gmail.com
3 - استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران Rezaei_am@yahoo.com
کلید واژه: خلاقیت, تریز, روش‌های افزایش خلاقیت,
چکیده مقاله :
زمینه: آموزش و افزایش خلاقیت از جمله غایت‌های همه جوامع و مراکز آموزشی است. امروزه، تریز یکی از جدیدترین، جامع‌ترین و کارآمدترین روش‌های ایجاد و افزایش خلاقیت در افراد مختلف از جمله دانش‌آموزان است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش تریز بر میزان خلاقیت و مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر سمنان است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعهٔ مطالعه شامل کلیهٔ دانش‌آموزان دختر پایه دوم دبیرستان شهر سمنان بودند که 50 نفر از آن‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب و با جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای لازم برای اجرای این پژوهش پرسش‌نامه خلاقیت عابدی و آزمون هوش ریون بود. برای اجرای پژوهش نیز از یک طرح درس شش جلسه‌ای برای آموزش تریز استفاده شد. بعد از اجرای پرسش‌نامه خلاقیت در مرحلة پیش‌آزمون و پس‌آزمون داده‌ها با نرم‌افزار پی‌اِی‌اِس‌دبلیو[1] و با روش تحلیل مانکووا تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میان گروه آزمایش و کنترل در مؤلفه‌های بسط و اصالت تفاوت معنادار وجود دارد اما در مؤلفه‌های سیالی و انعطاف‌پذیری تفاوت زیادی مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود تدریس خلاقیت‌محور در مدارس مدنظر قرار گیرد و شاخه‌های دیگر تریز مانند یوسیت و آریز بر میزان خلاقیت دانش‌آموزان نیز بررسی شود. [1]. PASW
Background: Learning and developing students’ creativity is one of the most important aims of all societies and their education centers by utilizing different methods. One of the most efficient, noble, and comprehensive methods for creating and developing creativity in students is TRIZ technique. Objective: The objective of this article was to study the effectiveness of TRIZ instruction on students’ creativity and its various factors in high school. Method: This research was carried out in an experimental method with pre-test, post-test and the control group. The Population was consisted of all the female students in grade two at Semnan high schools, of whom five were chosen through multilevel random sampling method, and were placed randomly in experimental and control groups. The Instruments were Abedi Creativity Survey and Raven's progressive matrices. Also, a 6-sections lesson plan for instructing TRIZ was applied. After conducting the creativity questionnaire in pre-test and post-test stages, data were analyzed by PASW software and multivariate analysis of covariance test. Results: The study has shown that there is a significant meaningful difference in elaboration and originality factors between experimental and control groups, but this difference isn’t so considerable about fluency and flexibility factors. Conclusions: It is suggested that creativity-centered teaching be utilized in schools, and also the effect of other branches of TRIZ like UCIT and ARIZ on students' creativity be investigated.
