رابطه رهبری اخلاقی مدیران مدارس و فرهنگ مدرسه با رفتارهای کاری نوآورانه معلمان با میانجی گری امنیت روانشناختی و تعدیلگری شخصیت پویا
محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)مهدیه سپهوند 1 , مرتضی امیدیان 2 , منیجه شهنی ییلاق 3 , غلامحسین مکتبی 4
1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
2 - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
3 - استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
4 - دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز،
کلید واژه: رفتارهای کاری نوآورانه, سبک رهبری اخلاقی, فرهنگ مدرسه, امنیت روانشناختی, شخصیت پویا,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه علی رهبری اخلاقی مدیران مدارس و فرهنگ مدرسه با رفتارهای کاری نوآورانه با نقش میانجی امنیت روانشناختی و تعدیلگری شخصیت پویا در معلمان دوره ابتدایی شهرستان خرم آباد بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش شامل کلیه معلمین شاغل دوره ابتدایی در آموزش و پرورش نواحی یک و دو شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 1403-1402 بود. در این پژوهش حجم نمونه با توجه به پارامتر های آزاد 300 نفر برآورد گردید، که بر اساس روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها افزون بر شاخص‌های توصیفی، از نرمافزار SPSS نسخه 21 و تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار Amosبهره گرفته شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که رابطه بین سبک رهبری اخلاقی مدیران با رفتارهای کاری نوآورانه معلمان، رابطه بین فرهنگ مدرسه و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان، رابطه بین رهبری اخلاقی مدیران و امنیت روانشناختی معلمان، رابطه بین فرهنگ مدرسه و امنیت روانشناختی معلمان و رابطه بین امنیت روانشناختی و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان مثبت و معنادار می باشد. همچنین رابطه بین سبک رهبری اخلاقی مدیران و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان با میانجی گری امنیت روانشناختی و رابطه بین فرهنگ مدرسه و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان با میانجی گری امنیت روانشناختی نیز مثبت و معنادار می باشد. همچنین شخصیت پویا در رابطه بین سبک رهبری اخلاقی مدیران و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان و رابطه بین فرهنگ مدرسه و رفتارهای کاری نوآورانه معلمان نقش تعدیلگر را ایفا می کند. نتیجه گیری: بکارگیری سبک مناسب رهبری همچون رهبری اخلاقی و ایجاد قرهنگ قوی در مدارس باعث می شود تا کارکنان تصورات مشترکی در خصوص امنیت روانی در محیط کار پیدا کنند و با تکیه بر این جو مثبت و سازنده ای که در سازمان وجود دارد بدون ترس از اشتباهات احتمالی عقاید و نظرات خود را بیان کنند.
Objective: The purpose of this research was to investigate the causal relationship between the ethical leadership of school principals and school culture with innovative work behaviors with the mediating role of psychological security and moderating proactive personality in elementary school teachers of Khorram Abad city. Research method: This research was applied in terms of purpose and descriptive-correlation in terms of method. The statistical population of the research included all the teachers working in primary education in districts one and two of Khorramabad city in the academic year of 1402-1403. In this research, the sample size was estimated to be 300 people according to the free parameters, who were selected based on the multi-stage random sampling method. In order to collect data, a standard questionnaire was used. In addition to descriptive indices, SPSS version 21 software and structural equation analysis in Amos software were used for data analysis. Findings: Findings show that the relationship between the ethical leadership style of managers and innovative work behaviors of teachers, the relationship between school culture and innovative work behaviors of teachers, the relationship between ethical leadership of managers and psychological security of teachers, the relationship between school culture and psychological security of teachers and the relationship between psychological security and innovative work behaviors of teachers are positive and meaningful. Also, the relationship between the ethical leadership style of managers and the innovative work behaviors of teachers with the mediation of psychological security and the relationship between school culture and the innovative work behaviors of teachers with the mediation of psychological security is also positive and significant. Also, proactive personality plays a moderating role in the relationship between ethical leadership style of managers and innovative work behaviors of teachers and the relationship between school culture and innovative work behaviors of teachers. Conclusion: Using the appropriate leadership style, such as ethical leadership and creating strong morale in schools, makes employees find common ideas about psychological safety in the workplace, and relying on this positive and constructive atmosphere in the organization without fear of possible mistakes of ideas and express their opinions.
آقابابایی، راضیه؛ رحیمی، حمید. (1401). نقش میانجی امنیت روانشناختی در تأثیر سبک رهبری اخلاقی ادراک شده بر رفتار آوایی معلمان. فصلنامه مدیریت و چشم‌انداز آموزش، 4(4)، 1-21.
ایمانی، فرشته، اسلامی، قاسم و باقری، روح‌الله (1401). بررسی تأثیر رهبری اخلاقی درک شده بر پنهان‌سازی دانش (نمونه پژوهش: یک شرکت خودروسازی). فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، 5(2)، 180-143.
بارانی هروان، لیلا؛ رضایی ارجمند، لعیا (1400). مهارت‌های فردی در جهت تحول فردی و سازمانی، یازدهمین همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، https://civilica.com/doc/1453788
تیموریان، افسانه، دولتشاه، زینب و ملکشاهی، محبوبه (1397). بررسی رابطه بین مهارت ارتباطی با اشتیاق شغلی معلمان مقطع متوسطه شهر اردبیل. نشریه مطالعات آموزشي، مركز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي دانشگاه علوم پزشكي ارتش، 6(2)، 41-33.
حکیمی، ایمان. (1399). نقش شخصیت پویا بر اشتیاق شغلی با میانجی‌گری معنای کار. پژوهش‌نامه روانشناسی مثبت، 6(2)، 48-35.
خسروی، حسین؛ طاهرپور، فاطمه؛ پورشافعی، هادی. (1398). نقش نشاط کاری در رفتار نوآورانه با توجه به میانجی‌گری سرمایه روانشناختی در معلمان دوره ابتدایی شهر بیرجند. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 16(36)، 29-50.
ریحانی شوکت‌آباد، فرزانه، حسین قلی زاده، رضوان و خوراکیان، علیرضا (1400). بررسی وضعیت اشتراک دانش و رابطه آن با رفتار کاری نوآورانه کارکنان (نمونه پژوهش: یک شرکت تولیدی). فصلنامه مدیریت دانش سازمانی، 4(4)، 110-67.
زرنگاریان، یوسف (1399). ترویج رفتار کاری نوآورانه از راه اقدامات منابع انسانی و سرمایۀ روانشناختی: مطالعۀ نقش میانجی انعطاف‌پذیری منابع انسانی. فصلنامۀ علمی مطالعات منابع انسانی، 10(1)، 154-135.
سپهوند، رضا؛ عارف نژاد، محسن؛ فتحی چگنی، فریبرز، سپهوند، مهدیه (1399). نقش ميانجي سكوت سازماني در رابطه بين طردشدگي در محل کار و خلاقيت کارکنان (مورد مطالعه: کارکنان دانشگاه لرستان). ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10(2)، 209-240.
شیری، اردشیر، دهقانی سلطانی، مهدی، نثاری، طاهره و فارسی زاده، حسین (1395). نقش اعتماد به نوآوری در ارتباط تناسب فرد با شغل و سازمان با رفتار کاری نوآورانه در شرکت‌های دانش‌بنیان (مورد مطالعه: پارک علم و فناوری دانشگاه تهران). نشریه مدیریت توسعه فناوری، 4(1)، 76-43.
عادل بابلان، زاهد؛ معینی کیا، مهدی؛ صاحبدل، سهیلا؛ فروغی، فردین. (1400). نقش فرهنگ مدرسه و خلاقیت سازمانی بر اشتیاق شغلی معلمان دوره ابتدایی ناحیه دو شهر اردبیل. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، 5(16)، 121-137.
فروغی سوها، فردین (1399). پیش‌بینی آوای سازمانی معلمان بر اساس رهبری اخلاقی با میانجی‌گری فرهنگ اخلاقی. رهبری آموزشی کاربردی، 1(4)، 92-81.
فلاحی، امیر؛ عبدی، علی (1398). بررسی رابطه‌ی بین تعلق خاطر کاری با رفتار نوآورانه معلمان مقطع ابتدایی شهرستان نورآباد لرستان در سال تحصیلی 98 – 97. فصلنامه رویکردی نو در علوم تربیتی، 1(2)، 40-47.
قاسم‌زاده، سوگند، نقش، زهرا و افضلی، لیلا (1398). انگیزه شغلی معلم، شادکامی معلم و جو سازمانی: کاربرد مدل یابی دو سطحی معلم و مدرسه. مشاوره شغلی و سازمانی، 11(40)، 98-83.
قنبری، سیروس، معجونی، حسین و تعجبی، محمود. (1401). بررسی رابطۀ رهبری استثماری با عملکرد نوآورانه به واسطۀ نقش میانجی پنهان‌سازی دانش. جامعه‌شناسی کاربردی، 33(4)، 144-123.
گرگوندی، الهه؛ ترکمان، فرح؛ معدنی، سعید (1398). روابط قدرتی – پایگاهی و احساس تعهد سازمانی در سازمان‌هاي دولتی، عمومی و خصوصی. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 10(38)، 255-299.
محمدی، مهدی؛ ترک‌زاده، جعفر؛ باقری، امین؛ امیری، خالد؛ آزادی، احمد (1391). رابطه میان ادراک معلمان از فرهنگ مدرسه با میزان سازگاری نوآورانه آنان در به کار گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند یاددهی – یادگیری. نشریه نوآوری‌های آموزشی، 11(1)، 71-88.
محمودی رجا، سید زکریا؛ توفیقیان فر، علی حسن؛ اکبری، ایمان؛ محمودی، سید محمد (1397). بررسی رابطه مصرف رسانه‌های ارتباطی و سرمایه اجتماعی معلمان (مطالعه موردی: معلمان دوره دبیرستان شهر سی سخت). رسانه سال، 1(29)، 58-77.
مهرآمیز، سارا؛ اکبری بورنگ، محمد؛ رستمی نژاد، محمدعلی (1396). تبيين رفتارهای نوآورانه معلمان بر اساس باورهای غيرمنطقي و تفکر سیستمی آنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 7(3)، 195-216.
نظری، فرهاد، کاشف، سید محمد و بهنام، محسن (1399). مدل یابی نقش سبک رهبري فروتن در رفتار صداي کارکنان وزارت ورزش و جوانان: نقش ميانجی توانمندسازي روانشناختی و امنيت روانی. مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 7(25)، 78-65.
هاشمي، سید حامد؛ پورامین زاد، سعیده. (1390). چالش‌های فراروی توسعه منابع انساني و راهکاری برای رفع آن. کار و جامعه، شماره 136، 4 - 21.
Akhtar, C. S., Awan, S. H., Naveed, S., & Ismail, K. (2018). A comparative study of the application of systems thinking in achieving organizational effectiveness in Malaysian and Pakistani banks. International Business Review, 27(4), 767-776.
Amabile, T. M., Conti, R., Coon, H., Lazenby, J., & Herron, M. (1996). Assessing the work environment for creativity. Academy of Management Journal, 39, 1154–1184.
Arlesting, H. (2008). Communication between and teachers in successful schools.
Bai, Y., Wang, Z., Alam, M., Gul, F., & Wang, Y. (2022). The impact of authentic leadership on innovative work behavior: mediating roles of proactive personality and employee engagement. Front. Psychol. 13:879176.
Bateman, T.S., & Crant, J.M. (1993). The proactive component of organizational behavior: a measure and correlates. Journal of Organizational Behavior, 14(2), 103–118.
Bilal, A., & Bibi, A. (2020). Ethical leadership and service innovative behaviour of hotel employees: The role of organisational identification and proactive personality. International journal of Management Practice, 13(5), 503-520.
Brown, M.E. & Treviño, L.K. (2006). Ethical leadership: a review and future directions. The Leadership Quarterly, 17(6), 595-616
Brown, M.E., Treviño, L.K. & Harrison, D.A. (2005). Ethical leadership: a social learning perspective for construct development and testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117-134.
Buil, I., Martínezb, E., & Matutec, J. (2019). Transformational leadership and employee performance: The role of identification, engagement and proactive personality. International Journal of Hospitality Management, 77(2019), 64-75.
Carmeli, A., Reiter-Palmon, R., Ziv, E. (2010). Inclusive Leadership and Employee Involvement in Creative Tasks in the Workplace: The Mediating Role of Psychological Safety. Creativity Research Journal, 22(3), 250–260.
Chaudhary, R. & Panda, C. (2018). Authentic leadership and creativity: The intervening role of psychological meaningfulness, safety and work engagement. International Journal of Productivity and Performance Management, 67(9), 2071-2088.
De Jong, J., & Den Hartog, D. (2010). Measuring innovative work behaviour. Creativity and Innovation Management, 19(1), 23–36.
Deal, T., & Peterson, K. D. (2009). Shaping school culture. Jossey-Bass. San Francisco.
Edmondson, A. (1999). Psychological safety and learning behavior in work teams. Administrative Science Quarterly, 44(1), 350-383.
Edmondson, A. (2004). Psychological safety, trust, and learning in organizations: a group-level lens, in Kramer, R.M. and Cook, K.S. (Eds), Trust and Distrust In Organizations: Dilemmas and Approaches, Russell Sage Foundation, New York, NY, pp. 239-272.
Edmondson, A. C. (2002). Managing the risk of learning: psychological safety in work teams. Division of Research, Harvard Business School, Cambridge, MA, pp. 255-275.
Erkutlu, H., & Chafra, J. (2019). Leader psychopathy and organizational deviance the mediating role of psychological safety and the moderating role of moral disengagement. International Journal of Workplace Health Management, 12(4), 197-213.
Ghanbari, S., & Majooni, H. (2021). The Impact of Ethical Leadership on School Organizational Effectiveness through the Mediating Role of Psychological Empowerment and Creative Teachers. Journal of Research in Educational Systems, 15(53), 163-178.
Gruenert, S., & Valentine, J. (1998). Development of a school culture survey. Unpublished doctoral dissertation, University of Missouri.
Hinde, E.R. (2004). School Culture and Change: An Examination of the Effects of School Culture on the Process of Change. Essays in education, 12(1), 1-13.
Hossain, U & Al Asheq, A. (2020). Do leadership orientation and proactive personality influence social entrepreneurial intention?.International Journal of Management and Enterprise Development, 19(2), 109-125.
Hsieh, H.-H., Hsu, H.-H., Kao, K.-Y. & Wang, C.-C. (2020). Ethical leadership and employee unethical pro-organizational behavior: a moderated mediation model of moral disengagement and coworker ethical behavior. Leadership & Organization Development Journal, 41(6), 799-812.
Huang, X., Lee, J.C.K., & Yang, X. (2019). What really counts? Investigating the effects of creative role identity and self-efficacy on teachers’ attitudes towards the implementation of teaching for creativity. Teaching and Teacher Education, 84, 57–65.
Janssen, O. (2000). Job demands, perceptions of effort-reward fairness and innovative work behaviour. Journal of Occupational and Organisational Psychology, 73(3), 287–302.
Javed, B., Naqvi, S. M. M. R., Khan, A. K., Arjoon, S. & Tayyeb, H. H. (2017). Impact of inclusive leadership on innovative work behaviour: the role of psychological safety. Journal of Management and Organization, 4(2). 1-20.
Jha, S. (2019). Team psychological safety and team performance: A moderated mediation analysis of psychological empowerment. International Journal of Organizational Analysis, 27(4), 903-924.
Julmi, C., Pereira, J.M., Bramlage, J.K. & Jackenkroll, B. (2022). Explaining the relationship between ethical leadership and burnout facets in the academic context: the mediating role of illegitimate tasks. International Journal of Organization Theory & Behavior, 25 (1/2), 39-55.
Khan, J., Jaafar, M., Javed, B., Mubarak, N., & Saudagar, T. (2020). Does inclusive leadership affect project success? The mediating role of perceived psychological empowerment and psychological safety. International Journal of Managing Projects in Business, 13(5), 1077-1096.
Khaola, P.P., & Oni, F.A. (2020). The influence of school principals’ leadership behaviour and act of fairness on innovative work behaviours amongst teachers. SA Journal of Human Resource Management/SA Tydskrif vir Menslikehulpbronbestuur, 18(0), 1417.
Kim, D., Moon, C. W. & Shin, J. (2018). Linkages between empowering leadership and subjective well-being and work performance via perceived organizational and co-worker support. Leadership & Organization Development Journal, 39(7), 844-858.
Kim, T.-Y., Hon, A. H. Y., & Lee, D.-R. (2010). Proactive personality and employee creativity: The effects of job creativity requirement and supervisor support for creativity. Creativity Research Journal, 22, 37–45.
Kong, Y., & Li,.M. (2018). Proactive Personality and Innovative Behavior: The Mediating Roles Of Job-related Affect and Work Engagement. Social Behavior and Personality, 46(3), 431–446.
Kwon, C.-k., Han, S.-h. & Nicolaides, A. (2020). The impact of psychological safety on transformative learning in the workplace: a quantitative study. Journal of Workplace Learning, 32 (7), 533-547.
Lattuch, F. (2021). Building innovation capabilities through human resources practices. Strategic HR Review, 20(5), 162-167.
Lee, J.Y., Swink, M. & Pandejpong, T. (2011). The roles of worker expertise, information sharing quality, and psychological safety in manufacturing process innovation: an intellectual capital perspective. Production and Operations Management, 20(4), 556-570.
Li, H., Jin, H., & Chen, T. (2018). Linking Proactive Personality to Creative Performance: The Role of Job Crafting and High-Involvement Work Systems. The Journal of Creative Behavior, 54(1), 196-210.
Liu, W., Zhang, P., Liao, J., Hao, P. and Mao, J. (2016). Abusive supervision and employee creativity: the mediating role of psychological safety and organizational identification. Management Decision, 54(1), 130-147.
Ma, Y., Cheng, W., Ribbens, B. A., & Zhou, J. (2013). Linking ethical leadership to employee creativity: Knowledge sharing and self efficacy as mediators. Social Behavior and Personality: An International Journal, 41(9), 1409–1419.
MacNeil, A. J., Prater, D. L., & Busch, S. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of Leadership in Education, 12(1), 73-84.
Miao, R., Lu, L., Cao, Y., Du, Q. (2020). The High Performance Work System, Employee Voice, and Innovative Behavior: The Moderating Role of Psychological Safety. International journal of environmental research and public health, 17, 1150.
Men, C., Fong, P. S., Huo, W., Zhong, J., Jia, R., & Luo, J. (2020). Ethical leadership and knowledge hiding: a moderated mediation model of psychological safety and mastery climate. Journal of Business Ethics, 166(3), 461-472.
Mubarak, N., Khan, J., Safdar, S., Muhammad, S. & Riaz, A. (2022). Ethical leadership in project-based organizations of Pakistan: the role of psychological empowerment and Islamic work ethics. Management Research Review, 45(3), 281-299.
Nembhard, I.M. & Edmondson, A.C. (2006). Making it safe: the effects of leader inclusiveness and professional status on psychological safety and improvement efforts in health care teams. Journal of Organizational Behavior, 27(1), 941-966.
Parker, S. K. Bindl, U., & Strauss, K. (2010). Making things happen: A model of proactive motivation. Journal of Management, 36(4), 827-856.
Presbitero, A. (2015). Proactivity in career development of employees: the roles of proactive personality and cognitive complexity. Career Development International, 20(5), 525-538.
Sari, A., & Najmudin. (2021). Perceptions Of Proactive Personality and Innovative Work Behavior During the Covid-19 Pandemic. South East Asia Journal of Contemporary Business, Economics and Law, 24(5), 162-170.
Shafique, I. Bashir,A., Nawaz Kalyar, M. (2019). How ethical leadership influences creativity and organizational innovation Examining the underlying mechanisms, European Journal of Innovation Management, 23(1) 114-133.
Shah. A., & Hussain, N. (2022). An Empirical Study to Evaluate the Impact of Ethical Leadership on Organizational Citizenship and Innovative Behavior: Mediated by Psychological Empowerment at the Workplace. Reviews of Management Sciences, 4(1), 123-142
Song, C., & Lee, C. H. (2020). The effect of service workers' proactive personality on their psychological withdrawal behaviors: a moderating effect of servant leadership. Leadership & Organization Development Journal, ahead-of-print (ahead-of-print).
Su, F., & Zhang, J. (2020). Proactive personality and innovative behavior: A moderated mediation model. Social Behavior and Personality: An international journal, 48(3), e8622
Sun, Y., & Huang, J. (2019). Psychological capital and innovative behavior: Mediating effect of psychological safety. Social Behavior and Personality: An international journal, 47(9), 8204.
Tu, Y. and Lu, X. (2016). Do ethical leaders give followers the confidence to go the extra mile? The moderating role of intrinsic motivation. Journal of Business Ethics, 135(1), 129-144.
Vermooten, N., Boonzaier, B., & Kidd, M. (2019). Job crafting, proactive personality and meaningful work: Implications for employee engagement and turnover intention. SA Journal of Industrial Psychology, 45(0), 1-13.
Waldman, D.A., Javidan, M. and Varella, P. (2004). Charismatic leadership at the strategic level: a new application of upper echelons theory. The Leadership Quarterly, 15(3), 355-380.
Wang, W., Kang, S-W., & Choi, S. B. (2022). Servant Leadership and Creativity: A Study of the Sequential Mediating Roles of Psychological Safety and Employee Well-Being. Front. Psychol. 12:807070.
Wang, Y., Liu, J., & Zhu, Y. (2018). Humble Leadership, Psychological Safety, Knowledge Sharing, and Follower Creativity: A Cross-Level Investigation. Front. Psychol, 9:1727
Xu, G., Zeng, J., wang. H, Qian. CH, & Gu, X. (2022). How Transformational Leadership Motivates Employee Involvement: The Roles of Psychological Safety and Traditionality. SAGE Open, January-March 2022: 1 –10
Xu, Z., & Suntrayuth. S. (2022). Innovative work behavior in high-tech enterprises: Chain intermediary effect of psychological safety and knowledge sharing. Front, Psychol. 13:1017121.
Yilmaz, E. (2010). The analysis of organizational creativity in schools regarding principals’ ethical leadership characteristics. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2 (2010), 3949–3953.
Zhang, G., & Wang, Y. (2022). Organizational identification and employees’ innovative behavior: the mediating role of work engagement and the moderating role of creative self-efficacy. Chinese Management Studies, 16 (5), 1108-1123.
Zhang, X., & Bartol, K. M. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity: The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation, and creative process engagement. Academy of Management Journal, 53, 107-128.
