مدل‌یابی روابط ساختاری سرزندگی تحصیلی بر خلاقیت شناختی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد شهر تهران

محورهای موضوعی : خلاقیت شناسی روان‏شناختی

مهتاب یکانی ¹ , ارسلان خان محمدی ² , علی اصغر عباسی اسفجیر ³

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، و احد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران
2 - استادیار گروه روانشناسی، واحد آیت‌الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران
3 - دانشیار، گروه علوم اجتماعی ، واحد بابل ، دانشگاه آزاد اسلامی ، بابل، ایران

تاریخ دریافت : 1400/11/18 تاریخ پذیرش : 1401/03/29 تاریخ انتشار : 1401/03/01

کلید واژه: خودکارآمدی تحصیلی, خلاقیت شناختی, سرزندگی تحصیلی, مدل‌یابی ساختاری,

چکیده مقاله :

مقدمه: توانایی خلاق بودن یکی از سه توانایی عمده انسان است که برای دست‌یابی به موفقیت اهمیت دارد. از این رو انجام پژوهش در این زمینه حائز اهمیت است.هدف: هدف پژوهش حاضر مدل‌یابی روابط ساختاری سرزندگی تحصیلی بر خلاقیت با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی دانشجویان می‌باشد.روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی به شیوه مدل‌یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در رشته‌های علوم انسانی بود. با استفاده از روش نمونه-گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد ۳۸۴ نفر به عنوان نمونه جهت شرکت در این پژوهش انتخاب شدند و پرسشنامه-های سرزندگی تحصیلی دهقانی‌زاده و حسین‌چاری خلاقیت شناختی عابدی و خودکارآمدی ایلروی و باینتینگ را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش‌های همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری به کمک نرم‌افزارهای SPSSV19 و LISRELV8.80 استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد سرزندگی تحصیلی اثر مستقیم و معنی‌داری بر خودکارآمدی تحصیلی (42/0) و خلاقیت شناختی (48/0) داشت. همچنین سرزندگی تحصیلی به واسطه خودکارآمدی تحصیلی اثر غیرمستقیم و معنی‌داری بر خلاقیت شناختی (56/0) داشت.نتیجه‌گیری: در نهایت بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان گفت سرزندگی تحصیلی به واسطه خودکارآمدی تحصیلی بر خلاقیت شناختی اثر دارد، از این رو آگاهی روان‌شناسان، مشاوران و سایر متخصصان از این متغیرها جهت ارتقای خلاقیت شناختی دانشجویان می‌تواند کمک‌کننده باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction: Creativity is one of the three major human abilities that is important for success. Therefore, conducting research in this field is important. Objective: The aim of this study is to model the structural relationships of academic buoyancy on creativity with the mediating role of students' academic self-efficacy.Method: The design of the present study is descriptive and correlational by structural equation modeling. The statistical population included all students of Islamic Azad University of Tehran in the fields of humanities. Using cluster random sampling method, 384 people were selected as a sample to participate in this study and completed the Dehghani-Zadeh & Hossein Chari academic buoyancy, Abedi Cognitive Creativity and McIlroy & Bunting self-efficacy questionnaires. Pearson correlation methods and structural equation modeling using SPSSV19 and LISRELV8.80 software were used to analyze the data. Results: The results showed that academic buoyancy had a direct and significant effect on academic self-efficacy (0.47) and cognitive creativity (0.50). Also, academic buoyancy due to academic self-efficacy had an indirect and significant effect on cognitive creativity (0.56). Conclusion: Finally, based on the results of this study, it can be said that academic buoyancy has an effect on cognitive creativity through academic self-efficacy, so the knowledge of psychologists, counselors and other experts on these variables can be helpful in promoting students' cognitive creativity.

منابع و مأخذ:

امرایی، فروزان؛ قدم‌پور، عزت‌اله؛ شریفی، طیبه و غضنفری، احمد. (1398). مقایسه تأثیر آموزش مهارت‌های وسعت بخشی تفکر و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی بر خلاقیت(سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری، بسط) دانش­آموزان. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(4)، 97-128.

آخوندمکه‌ای، نرگس. (1398). رابطه ابعاد خلاقیت هیجانی و خوش بینی علمی معلمان با سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان. همایش ملی پژوهش‌های مدیریت و علوم انسانی در ایران.

آذریان، رضا؛ مهدیان، حسین و جاجرمی، محمود. (1398). تأثیر آموزش سرزندگی تحصیلی بر خودکارآمدی تحصیلی و انگیزه پیشرفت دانش آموزان. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، 13(4)، 1-19.

بشرپور، سجاد؛ عینی، ساناز. (1400). نقش میانجی تاب آوری تحصیلی دررابطه بین خودکارآمدی تحصیلی با سازگاری تحصیلی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری. فصلنامه کودکان استثنایی، 21 (1) 53-64.

پورعبدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم. (1394). مقایسه اهمال کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری، 4(3)، 22-38.

جوادی علمی، لیلا؛ اسدزاده، حسن؛ دلاور، علی و درتاج، فریبرز. (1399). مدل‌یابی روابط ساختاری اشتیاق تحصیلی دانشجویان براساس تدریس تحول‌آفرین، خودکارآمدی تحصیلی با میانجیگری نقش سرزندگی تحصیلی. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(14)، 1-19.

دهقانی، یوسف؛ افشین، سیدعلی؛ حسینی، فریده سادات و سعیدی، مهری. (1398). نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی در رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت با انگیزش پیشرفت. مجله روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 8(2)، 22-42.

دهقانی‌زاده، محمدحسین و حسین‌چاری، مسعود. (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 21-47.

سجادی، منیره سادات؛ شاه مرادی، سجاد و سلیمی، مهتاب. (1399). تأثیر آموزش سازه‌های رباتیک بر تفکر انتقادی و خلاقیت و یادگیری درس ریاضی دانش‌آموزان متوسطه اول شهر تهران. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10(3)، 17-40.

عبدی، علی و بابایی، بهاره. (1394). بررسی رابطه بین خودکارآمدی و میزان خلاقیت دانشجویان دانشگاه پیام نور. همایش ملی مدیریت و آموزش.

فرامرزی، حمید؛ حاجی یخچالی، علیرضا و شهنی ییلاق، منیجه. (1395). رابطه ساده و چندگانه جهت گیری های انگیزشی با خودکارآمدی خلاق در دانش آموزان پسر سال سوم مقطع متوسطه. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3(12)، 17-26.

فولادی، اسما؛ کجباف، محمدباقر و قمرانی، امیر. (1395). اثربخشی آموزش سرزندگی تحصیلی بر معنای تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر پایه سوم دوره اول متوسطه شهر مشهد. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4(15)، 93-103.

قدم‌پور، عزت‌اله و بیرانوند، کبری. (1396). اثر آموزش معنادرمانی بر شادکامی و سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان. تازه‌های علوم شناختی، 19(4)، 43-56.

گراوند، هوشنگ؛ قدم پور، عزت الله و ویسکرمی، حسنعلی. (1396). ارائه مدل علّی ادراک از جو آموزشی خلاق و مهارت‌های حل مسئله با انگیزش تحصیلی: نقش واسطه‌ای تحصیلی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 13(46)، 95-121.

محبی امین، امینه و ربیعی، مهدی. (1398). بررسی رابطه باورهای خودکارآمدی و تدریس خلاقانه استادان در دانشکده پرستاری و مامایی مشهد. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 11(1)، 10-19.

مردعلی، لیلا؛ پیرخائفی، علیرضا؛ صداقتی فرد، مجتبی. (1400). بررسی روابط باور جهت انگیزشی و خلاقیت شناختی شخصیتی به منظور تدوین و برازش مدل پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 10(4) 1-20.

مومنی، خدامراد و رادمهر، فرناز. (1397). پیش­بینی درگیری تحصیلی براساس سازه‌های خودکارآمدی و خودناتوان‌سازی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 10(4)، 41-50.

نظامی، مانداناسادات؛ رضوی نعمت­الهی، ویدا؛ سلطانی، امان الله و زین الدینی میمند، زهرا. (1398). رابطه خودکارآمدی خلاقانه وسبک یادگیری شناختی با انگیزش پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر کرمان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 16(36)، 169-188.

ویسکرمی، حسنعلی و یوسف‌وند، لیلا. (1397). بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش‌بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 10(2)، 28-37.

 

Bandura, A. (1997). The anatomy of stages of change. American journal of health promotion: AJHP, 12(1), 8-10.‏

Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: An agentic perspective. Annual review of psychology, 52(1), 1-26.‏

Bedel, E. F. (2016). Exploring Academic Motivation, Academic Self-efficacy and Attitudes toward Teaching in Pre-service Early Childhood Education Teachers. Journal of Education and Training Studies, 4(1), 142-149.‏

Byrne, B. M. (2013). Structural equation modeling with Mplus: Basic concepts, applications, and programming. routledge.‏

Chen, M. H., Chang, Y. Y., & Lo, Y. H. (2015). Creativity cognitive style, conflict, and career success for creative entrepreneurs. Journal of Business Research, 68(4), 906-910.‏

Comerford, J., Batteson, T., & Tormey, R. (2015). Academic buoyancy in second level schools: insights from Ireland. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 98-103.‏

Honicke, T., & Broadbent, J. (2016). The influence of academic self-efficacy on academic performance: A systematic review. Educational Research Review, 17, 63-84.‏

Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (2010). LISREL 8: Users' Reference Guide Chicago: Scientific Software International; 1993. Google Scholar.‏

Kline, R. B. (2018). Response to Leslie Haydock's review of principles and practice of structural equation modeling. Canadian Studies in Population [ARCHIVES], 45(3-4), 188-95.‏

Martin, A. J. (2013). Academic buoyancy and academic resilience: Exploring ‘everyday’and ‘classic’resilience in the face of academic adversity. School Psychology International, 34(5), 488-500.‏

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267-281.‏

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Workplace and academic buoyancy: Psychometric assessment and construct validity amongst school personnel and students. Journal of Psych educational Assessment, 26(2), 168-184.

McIlroy, D., & Bunting, B. (2002). Personality, behavior, and academic achievement: Principles for educators to inculcate and students to model. Contemporary Educational Psychology, 27(2), 326-337.‏

Miles, J., & Shevlin, M. (2001). Applying regression and correlation: A guide for students and researchers. Sage.‏

Orkibi, H., & Ram-Vlasov, N. (2019). Linking trauma to posttraumatic growth and mental health through emotional and cognitive creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 13(4), 416-425.‏

Peng, J., Chen, Y., Xia, Y., & Ran, Y. (2017). Workplace loneliness, leader-member exchange and creativity: The cross-level moderating role of leader compassion. Personality and Individual Differences, 104, 510-515.

Putwain, D. W., & Daly, A. L. (2013). Do clusters of test anxiety and academic buoyancy differentially predict academic performance? Learning and Individual Differences, 27, 157-162.‏

Reiter-Palmon, R., & Robinson, E. J. (2009). Problem identification and construction: What do we know, what is the future? Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 3(1), 43-50.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2020). Intrinsic and extrinsic motivation from a self-determination theory perspective: Definitions, theory, practices, and future directions. Contemporary Educational Psychology, 61, 101860.‏

Walia, C. (2019). A dynamic definition of creativity. Creativity Research Journal, 31(3), 237-247.‏

Woodman, J., Ballard, K., Hewitt, C., & MacPherson, H. (2018). Self-efficacy and self-care-related outcomes following Alexander Technique lessons for people with chronic neck pain in the ATLAS randomised, controlled trial. European journal of integrative medicine, 17, 64-71.‏

Yunlu, D. G., Clapp-Smith, R., & Shaffer, M. (2017). Understanding the role of cultural intelligence in individual creativity. Creativity Research Journal, 29(3), 236-243.‏

Zander, L., Brouwer, J., Jansen, E., Crayen, C., & Hannover, B. (2018). Academic self-efficacy, growth mindsets, and university students' integration in academic and social support networks. Learning and Individual Differences, 62, 98-107.