مدل یابی پیشرفت تحصیلی براساس سن ورود به مدرسه با میانجی گری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان

محورهای موضوعی : خلاقیت و نوآوری از جنبه‏های روان‏شناختی، علوم شناختی، علوم تربیتی و آموزشی (خلاقیت شناسی روان‏شناختی، خلاقیت شناسی پرورشی)

پریا جنگی ¹ (دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد علوم تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
غلامعلی افروز ² (استاد دانشگاه تهران، تهران، ایران)
علیرضا سنگانی ³ (استادیار دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران )
حسن اسدزاده ⁴ (دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/03/24 تاریخ پذیرش : 1398/06/25 تاریخ انتشار : 1398/06/28

کلید واژه: هوش معنوی, پیشرفت تحصیلی, خلاقیت, مهارت های اجتماعی, سن ورود به مدرسه,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف بررسی مدل یابی پیشرفت تحصیلی براساس سن ورود به مدرسه با میانجی گری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در دانش آموزان انجام شد. روش: از نوع پژوهش های همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش را، تمامی دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 97-96 به تعداد 1472 نفر تشکیل دادند. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد متغیرهای مشاهده شده و تخصیص ضریب 15 برای هر متغیر، و با احتساب احتمال وجود پرسشنامههای ناقص 250 نفر به عنوان حجم نمونه با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد.‌ ابزارهای گردآوری داده ها شامل، مقیاس هوش معنوی کینگ، مقیاس مهارت های اجتماعی ایندربیتزن، فوستر و مقیاس خلاقیت تورنس مورد استفاده قرار گرفت و نمره مدل به عنوان پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که مدل پژوهش تایید گردید و به طور کلی 26/0 از پیشرفت تحصیلی توسط سن ورود به مدرسه، هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت قابل تبیین می باشد. همچنین سن ورود به مدرسه اثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشت و سن ورود به مدرسه با میانجی‌گری هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت اثر غیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر سن ورود به مدرسه بر پیشرفت تحصیلی در جهت محتوای آموزشی به افراد توجه به این دو عامل می تواند پیرو متغیرهای واسط همانند هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت، تاثیرات به سزایی بر پیشرفت تحصیلی ایجاد نماید.

چکیده انگلیسی:

Aim: This research aims to study the modeling academic achievement based on the age of entering the school by mediating spiritual intelligence, social skills and creativity in students. Method: method of research type was correlation research based on structural equation modeling technique, in particular regression equations. In this study, for determining the sample size according to the number of variables observed and assigning a coefficient of 15 for each variables, and taking into account the probability of having incomplete questionnaires,250 were selected as sample size. The statistical population of this study was 1472 students of all 10th grade elementary school students of Urmia high school in the academic year of 2017-2018.Data collection tools were used, King’s Spiritual Intelligence Scale, Inderbitzen&Fooster Social Skills Scale, and Torrance Creativity Scale, The grade score was considered as academic achievement. Results: The findings showed that the research model was confirmed and, in general, 0.26 of academic achievement can be explained by the age of entry into the school, the spiritual intelligence, social skills and creativity. Also, entering the school with the mediation of spiritual intelligence, social skills and creativity showed an indirect effect on academic achievement. Conclusion: The results of this study emphasized the necessity of the role of the age of entry into the school, as well as the role of moderating variable of spiritual intelligence, social skills and creativity by students, which could provide applied ideas to improve the psychological state to counselors and learners.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی پاکیزه، ب.، ابراهیمی عارف، ب.، صادقی، ر. (۱۳۹۴). رابطه ترتیب تولد با هوش هیجانی دانشجویان دختردانشگاه آزاد اسلامی همدان. کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در علوم تربیتی و روانشناسی و آسیب های اجتماعی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین و مرکز مطالعات و تحقیقات.

اسماعیلی، س.، شیخ الاسلامی، ر. (1397). تبیین علّی خلاقیت: نقش سبک های دلبستگی و هیجانات مثبت و منفی. مجلهابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8، 1 (29)، 203-235    .

افروز، غ.، بابازاده، پ.  (1391). بررسی رابطه بین ترتیب تولد با سبک‌های دلبستگی، ابعاد شخصیت و پیشرفت تحصیلی در نوجوانان شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران.

الوندی فر، س.، کدیور، پ.، عربزاده، م. (1396). بررسی نقش واسطه ای خود تفسیری در رابطه بین عزت نفس و خلاقیت در دانش آموزان پسر سال سوم شهر کرج. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،7، 3،194-163.

اﻣﯿﻨﯽ، آ. (1387). اﻋﺘﺒﺎرﯾﺎﺑﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن. پایان نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.

رئیسی، م.، احمری طهران، ه.، حیدری، س.، جعفربگلو، ع.، عابدینی، ز.، بطحایی، س. (1392). ارتباط هوش معنوی با شادکامی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13 (5)، 4-31.

رشیدی، ذ.، مقدمی م. (1396). رابطه بین سبک های یادگیری با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد گروه علوم تربیتی، روان شناسی و علوم اجتماعی واحد رودهن. مجله ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،7،2،38-1.

پوررضاییان، ه. (1392). تأثیر رتبه‌ی تولد بر ویژگی‌های شخصیتی دانشجویان با استفاده از آزمون شخصیتی نئو، مطالعات روان شناسی بالینی، 3، 11، 1-27.

حاجیان، ا.، شیخ الاسلامی، م.، همایی، ر.، رحیمی، ف.، امین الرعایا، م. (1391). رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی. ویژه نامه سلامت و روان، 10، 6 (27)، 500-508.

حسن زاده، ر.، ایمانی فر، پ. (1391). رابطه خلاقیت و عزت نفس با پیشرفت تحصیلی نوجوانان و جوانان. نشریه جامعه شناسی مطالعات جوانان.، 1، 3.، 55 - 65.

فاتحی زاده، م.، نصر اصفهانی، ا.، فتحی، ف. (1393). بررسی کیفی عملکرد دبیرستان در ایجاد و پرورش مهارت های اجتماعی دانش آموزان. نشریه مجله روانشناسی، 9، 2 (34).، 165-185.

قربان جهرمی، ر.، حجازی، ا.، اژه ای، ج.، خدایاری فرد، م. (1392). بررسی نقش میانجی اهداف پیشرفت در رابطه بین نیاز به خاتمه و درگیری شناختی: اثر بافت تعلل ورزی. علوم تربیتی و روانشناسی، 2، 4، 87-99.

عاشوری، ج.، آزاد مرد، ش.، جلیل آبکنار، س.، معینی کیا، م. (1392). الگوی پیش بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس راهبردهای شناختی و فراشناختی، جهت گیری هدف های پیشرفت و هوش معنوی در درس زیست شناسی، روانشناسی مدرسه، 2، 4،، 118-136.

عابدی، ج (1372). خلاقیت و شیوهای نو در اندازهگیری آن. پژوهش های روانشناختی، شماره 1 و 2.

غباری بناب، ب.، سهرابی، ف.، خرمی مارکانی، ع.، زمانپور، ع و راقبیان، ر. (1394). تدوین مبانی نظری و طراحی مقیاس هوش معنوی. طرح پژوهشی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.

کاظمی، ف.، نادری، ح.، هاشمی، س.، میکائیلی، ف. (1395). محیط اجتماعی و خلاقیت: بررسی تأثیر جوّ دانشگاه بر پیشرفت خلاقانه‌ی دانشجویان. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 4، 6، 22.

کمالجو، ع.، نریمانی، م.، عطادخت، ا.، ابوالقاسمی، ع. (1395). مدل علی تأثیرات هوش معنوی و اخلاقی بر روابط فرازناشویی با واسطه‌های شبکه‌های مجازی و رضایت زناشویی. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 4، 6، 24.

مقامع، ا.، افروز، غ.، سیف، س.، حمیدی، م. (1396). رابطه سن ورود به پایه اول با پیشرفت تحصیلی، سازش یافتگی اجتماعی و میزان خلاقیت در دانش آموزان پایه های دوم و پنجم ابتدائی، سوم راهنمایی و سوم متوسطه شهر تهران، فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، 5، 4، 17-1.

Akpan, M.U.. Ojinnaka, N.C. & Ekanem, E. (2010). “Behavioral problems among school children in Nigeria”. South Africa Journal of Pediatrics, 16(2): 50-55.

Ashoori, J., Azadmard, S. H., JALIL, A. S., & MOEINI, K. M. (2014). A prediction model of academic achievement based on cognitive and metacognitive strategies, achievement goals orientation and spiritual intelligence in biology.‏

Barclay, K., & Myrskylä, M. (2016). Advanced maternal age and offspring outcomes: Reproductive aging and counterbalancing period trends. Population and development review, 42(1), 69-94.‏

Cisheng, W., Shah, M. S., Jamala, B., Aqeel, M., Ahmed, A., & Gul, M. (2017). The moderating role of Spiritual Intelligence on the relationship between Emotional Intelligence and Identity Development in Adolescents. Foundation University Journal of Psychology, 1(1), 78-103.‏

Cooney, J. M. (2016). Nature Or Nurture?: An Analysis of the Association Between Birth Order, Attachment, Need to Belong and Academic Achievement in College Students (Doctoral dissertation, Sage Colleges).‏

Devi, R. K., Rajesh, N. V., & Devi, M. A. (2017). Study of spiritual intelligence and adjustment among arts and science college students. Journal of religion and health, 56(3), 828-838.‏

Gajda, A., Karwowski, M., & Beghetto, R. A. (2017). Creativity and academic achievement: A meta-analysis. Journal of Educational Psychology, 109(2), 269.‏

Gresham, F. M., & Elliott, S. N. (1990). Social skills rating system: Manual. American Guidance Service.‏

Hall, G. E., & DiPerna, J. C. (2017). Childhood social skills as predictors of middle school academic adjustment. The Journal of Early Adolescence, 37(6), 825-851.‏

Hotz, V. J., & Pantano, J. (2015). Strategic parenting, birth order, and school performance. Journal of population economics, 28(4), 911-936.‏

Joshi, A. (2014). Study of spiritual intelligence and emotional intelligence related abilities of teacher trainees in relation to their gender and some socio educational factors.‏

Khan, R. M. S., Nawaz, K., Khan, R. M. S., Yaseen, S. (2018). Relationship between birth order, personality and academic performance. RAWAL MEDICAL JOURNAL, 43(1), 39-44.‏

Liao, Y. H., Chen, Y. L., Chen, H. C., & Chang, Y. L. (2018). Infusing Creative Pedagogy into an English as a Foreign Language Classroom: Academic Achievement, Creativity, and Motivation. Thinking Skills and Creativity.‏

Louis, P. T., & Kumar, N. (2016). Does birth order and academic proficiency influence perfectionistic self-presentation among undergraduate engineering students? A descriptive analysis. Indian journal of psychological medicine, 38(5), 424.‏

McNally, E., & Yuen, E. (2015). The Effects of Birth Order on Academic Success.‏

Molaei, S., SheikhiFini, A. A., & Rahmani, M. N. (2018). The role of creative minds (creativity) in the process of academic achievement. Iranian Journal of Positive Psychology, 4(1).‏

Nosrati, F., RAHIMINEJAD, A., & GHAYOOMI, N. A. (2018). The relationship between parental attachment, spiritual intelligence and gender with psychological well-being in gifted students.‏

Rastegar, M., & Fatemi, M. A. S. (2017). The Interplay of Self-Actualization, Creativity, Emotional Intelligence, Language and Academic Achievement in Gifted High School Students. International Journal of Psychology, 11(1).‏

Safari, H., Jenaabadi, H., Salmabadi, M., & Abasi, A. (2016). Prediction of academic aspiration based on spiritual intelligence and tenacity. Education Strategies in Medical Sciences, 8(6), 7-12.‏

Sogolitappeh, F. N., Hedayat, A., Arjmand, M. R., & Khaledian, M. (2018). Investigate the Relationship between Spiritual Intelligence and Emotional Intelligence with Resilience in Undergraduate Students.‏

Sultan, S., Khan, M. A., & Kanwal, F. (2017). Spiritual intelligence linking to leadership effectiveness: interceding role of personality traits. PEOPLE: International Journal of Social Sciences, 3(2).‏

Wibrowski, C. R., Matthews, W. K., & Kitsantas, A. (2017). The role of a skills learning support program on first-generation college students’ self-regulation, motivation, and academic achievement: A longitudinal study. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice, 19(3), 317-332.‏

Yadav, M. (2017). Study of academic achievement of senior secondary school students in relation to their emotional intelligence creativity and family relationship.‏