جایگاه قاضی القضات در عصر عباسی ( با نگاهی به جایگاه موبد موبدان دوره ساسانیان)
محورهای موضوعی : تحولات سیاسی در ایران
مالک یعقوبی مقدم
1
(کارشناسی ارشد، تاریخ اسلام، دانشکده ادبیات، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
ابوالفضل رضوی
2
(دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه خوارزم، تهران، ایران)
کلید واژه: عباسیان, ساسانیان, قاضی القضات, روحانیون, موبدان موبد,
چکیده مقاله :
با شکل گیری حکومت ساسانیان و به کارگیری سیاست جدید اتحاد دین و دولت برای نخستین بار در ایران، روحانیون زرتشتی، نه تنها در امور دینی بلکه در ادارۀ امور کشوری و لشکری نقشی بارزی پیدا کردند. بالاترین مقام روحانیون زرتشتی در عصر ساسانی موبدان موبد بود؛ او علاوه بر رسیدگی به مسائل دینی به مسائل حقوقی و سیاسی نیز رسیدگی می کرد. یکی از مهمترین و حساس ترین کارکرد موبدان موبد در این عصر، به عنوان نمایندۀ فکری حکومت ساسانیان، نهادینه کردن سیاست تلفیق دین و دولت در حکومت و جامعه و نیز مشروعیت بخشیدن به دولت دینی ساسانیان بود. قاضی القضات در عصر عباسی نیز همانند موبد موبدان عهد ساسانی، در سیاست و جامعه اعمال نفوذ می‌کرد. قاضی القضات در عصر عباسی در ایجاد ثبات و امنیت در قلمرو عباسی و نیز برقراری عدالت و رفع اختلاف ها، کارکردی همانند موبدان موبد در عصر ساسانی داشت. این نوشتار با طرح این سوال اصلی که: میان جایگاه و کارکرد موبد موبدان عصر ساسانی و قاضی القضات عهد عباسی جه نسبتی وجود داشت؟ به بررسی کارکرد و جایگاه قاضی القضات در عصر عباسی می پردازد. دستاورد تحقیق حاکی از این است که قاضی القضات در عصر عباسی همانند موبد موبدان در عصر ساسانی، نه تنها در امور قضایی بلکه در امور سیاسی و اداری جایگاه مهمی داشت، اما مهمترین کارکرد او، مشروعیت بخشیدن به دستگاه خلافت عباسی در مقابل اختلافات مذهبی و تشتت آرای موجود بود.
With the Sassanids coming to the fore and applying the new policy of unity of religion and government for the first time in Iran, Zoroastrian clerics became important not only in religious matters but also in the administration of state and army affairs. He was the highest-ranking Zoroastrian cleric in the Sassanid era of chaplains, and in addition to addressing religious issues, he also dealt with legal and political issues. One of the most important and, of course, the most sensitive functions of chaplains in this era, as the intellectual representative of the Sassanid government, was to institutionalize the policy of the integration of religion and state into the state and society, as well as to legitimize the Sassanid religious state.Grand judge in the Abbasid era, like the chaplain of the Sassanid era, exerted influence in politics and society.Grand judge in the Abbasid era had the same function as chaplains in the Sassanid era in establishing stability and security in the Abbasid realm, as well as establishing justice and resolving disputes.This article asks the main question:Was there a relation between the position and function of the chaplains of the Sassanid era and the grand judge of the Abbasid era? Explores the function and position of grand judge in the Abbasid era. The achievement of the research indicates that grand judge had an important place in the Abbasid era not only in judicial affairs but also in political and administrative matters, but his most important function was to legitimize the Abbasid caliphate against religious differences and votes
_||_
