اثر هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان
محورهای موضوعی : بازاریابی ورزشیبهزاد ایزدی 1 , آرمان اله ویسی 2 , فرشته قادری 3
1 - دانشگاه کردستان
2 - دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
3 - دانشگاه کردستان
کلید واژه: هوشمندی رقابتی, توسعه پایدار, عملکرد, باشگاههای ورزشی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان صورت گرفت. جامعه آماری در این تحقیق، مدیران و کارکنان باشگاههای ورزشی استان کردستان بودند که تعداد نمونه با استفاده از روش نمونهگیری تحقیقات غیرآزمایشی و با استفاده از فرمول کوکران، 303 نفر انتخاب شد. برای ﺟﻤـﻊآوری دادهﻫــﺎ در ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﺣﺎﺿــﺮ مجموعاً 49 سوال از پرسشنامه عملکرد سازمانی، پرسشنامه هوشمندی رقابتی و پرسشنامه توسعه سازمانی ﺑﺎ ﻃﻴﻒ ﻟﻴﻜﺮت استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ها نیز مورد ارزیابی قرار گرفت که در سطح مطلوبی بود. ﺟﻬــﺖ ﺗﺠﺰﻳـــﻪ و ﺗﺤﻠﻴـــﻞ دادهﻫـــﺎی آﻣـــﺎری از نرمافزارهای AMOS و SPSS اﺳـﺘﻔﺎده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ابعاد هوشمندی رقابتی بر ابعاد توسعه پایدار باشگاههای ورزشی (51/0) و عملکرد باشگاههای ورزشی (60/0) تاثیر دارند. همچنین ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی (89/0) و ابعاد هوشمندی رقابتی از طریق متغیر میانجی ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی (45/0) تاثیر دارند. بر اساس نتایج پژوهش آگاهی از بازار و رقبا، داشتن استراتژیهای خاص و استفاده از فناوریهای نوین در باشگاه تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد خواهد داشت. همچنین توجه به ابعاد توسعه پایدار مثل مسائل زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی عملکرد باشگاهها را بهبود میبخشد.
The current research was conducted with the aim of determining the effect of competitive intelligence on the sustainable development and performance of sports clubs in Kurdistan province. The statistical population in this research were managers and employees of sports clubs in Kurdistan province, and the sample number was 303 people selected using non-experimental research sampling method and using Cochran's formula. To collect data in the current research, a total of 49 questions from organizational performance questionnaire, competitive intelligence questionnaire and organizational development questionnaire with Likert scale were used. The validity and reliability of the questionnaires were also evaluated, which was at a favorable level. AMOS and SPSS software were used to analyze and analyze statistical data. The results of this research showed that the dimensions of competitive intelligence have an impact on the dimensions of sustainable development of sports clubs (0.51) and the performance of sports clubs (0.60). Also, the dimensions of sustainable development have an effect on the performance of sports clubs (0.89) and the dimensions of competitive intelligence have an effect on the performance of sports clubs through the mediating variable of sustainable development dimensions (0.45). Based on the results of the research, awareness of the market and competitors, having special strategies and using new technologies in the club will have a direct effect on improving performance. Also, paying attention to the dimensions of sustainable development such as environmental, economic, social and institutional issues improves the performance of clubs.
اثر هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان
تاریخ دریافت: 05/03/1402 تاریخ پذیرش: 30/07/1402
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان صورت گرفت. جامعه آماري در این تحقیق، مدیران و کارکنان باشگاههای ورزشی استان کردستان بودند که تعداد نمونه با استفاده از روش نمونهگيري تحقيقات غيرآزمايشي و با استفاده از فرمول کوکران، 303 نفر انتخاب شد. برای ﺟﻤـﻊآوري دادهﻫــﺎ در ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﺣﺎﺿــﺮ مجموعاً 49 سوال از پرسشنامه عملکرد سازمانی، پرسشنامه هوشمندی رقابتی و پرسشنامه توسعه سازمانی ﺑﺎ ﻃﻴﻒ ﻟﻴﻜﺮت استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه ها نیز مورد ارزیابی قرار گرفت که در سطح مطلوبی بود. ﺟﻬــﺖ ﺗﺠﺰﻳـــﻪ و ﺗﺤﻠﻴـــﻞ دادهﻫـــﺎي آﻣـــﺎري از نرمافزارهای AMOS و SPSS اﺳـﺘﻔﺎده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ابعاد هوشمندی رقابتی بر ابعاد توسعه پایدار باشگاههای ورزشی (51/0) و عملکرد باشگاههای ورزشی (60/0) تاثیر دارند. همچنین ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی (89/0) و ابعاد هوشمندی رقابتی از طریق متغیر میانجی ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی (45/0) تاثیر دارند. بر اساس نتایج پژوهش آگاهی از بازار و رقبا، داشتن استراتژیهای خاص و استفاده از فناوریهای نوین در باشگاه تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد خواهد داشت. همچنین توجه به ابعاد توسعه پایدار مثل مسائل زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی عملکرد باشگاهها را بهبود میبخشد.
کلیدواژه ها: هوشمندی رقابتی، توسعه پایدار، عملکرد، باشگاههای ورزشی
The effect of competitive intelligence on the sustainable development and performance of sports clubs in Kurdistan province
Received: 2023-05-26 Accepted: 2023-10-22
Abstract
The current research was conducted with the aim of determining the effect of competitive intelligence on the sustainable development and performance of sports clubs in Kurdistan province. The statistical population in this research were managers and employees of sports clubs in Kurdistan province, and the sample number was 303 people selected using non-experimental research sampling method and using Cochran's formula. To collect data in the current research, a total of 49 questions from organizational performance questionnaire, competitive intelligence questionnaire and organizational development questionnaire with Likert scale were used. The validity and reliability of the questionnaires were also evaluated, which was at a favorable level. AMOS and SPSS software were used to analyze and analyze statistical data. The results of this research showed that the dimensions of competitive intelligence have an impact on the dimensions of sustainable development of sports clubs (0.51) and the performance of sports clubs (0.60). Also, the dimensions of sustainable development have an effect on the performance of sports clubs (0.89) and the dimensions of competitive intelligence have an effect on the performance of sports clubs through the mediating variable of sustainable development dimensions (0.45). Based on the results of the research, awareness of the market and competitors, having special strategies and using new technologies in the club will have a direct effect on improving performance. Also, paying attention to the dimensions of sustainable development such as environmental, economic, social and institutional issues improves the performance of clubs.
Keywords: Competitive intelligence, sustainable development, performance, sports clubs
مقدمه
امروزه معنای ورزش و فعالیت بدنی برای فرد بسیار عمیق است. مردم ترجیح میدهند به منظور سلامتی، قدرت و شادی درگیر ورزش باشند و با فعالیت بدنی از استرس زندگی روزمره دور شوند (Doğusan & Koçak, 2021). پدیده تربیت بدنی و ورزش در زندگی بسیاری از مردم جهان در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی نقش به سزایی داشته و از جمله فعالیتهای مهم انسانی است که تقریبا هیچ جامعه بشری را نمیتوان یافت که در آن ورزش به گونه ای وجود نداشته باشد (Kazemi-Zahrani et al., 2019). بخش مهمی از وظایف ورزش در قبال جامعه بر عهده باشگاههای رشتههای ورزشی مختلف میباشد. باشگاههای ورزشی نقش مهمی در توسعه سلامتی افراد جامعه و گذران اوقات فراغت سالم آنها ایفا مینمایند. همچنین اقدامات باشگاههای ورزشی در توسعه تعاملات اجتماعی افراد جامعه همواره مورد توجه بوده است (Tomiyama, 2016).
عملکرد یکی از مفاهیم بنیادی در مدیریت به شمار میرود، چرا که بسیاری از وظایف مدیریت بر اساس آن شکل میگیرد. به عبارتی موفقیت سازمانها را میتوان در آیینه عملکردشان مشاهده کرد (Jalali & Rohollahi, 2016). عملکرد سازمانی پدیدهای پیچیده است که شاید سادهترین تعبیر برای آن را بتوان مجموعه فعالیتهای معطوف به دستیابی سازمانی دانست (Barimani & Alizadeh Paji, 2020). در دو دهه اخیر پژوهشگران مختلف به تعیین شاخص هاي ارزیابی عملکرد باشگاههاي ورزشی پرداخته اند و روشهاي مختلفی را مورد استفاده قرار دادهاند (Deheshti et al., 2023). عملکرد باشگاههای ورزشی به دلیل نقش ورزش در سلامت جامعه مورد توجه میباشد (Rouhbani & Kiakojouri, 2022). عملکرد باشگاههای ورزشی به عنوان یکی از ارکان اثرگذار بر جایگاه هر یک از رشتههای ورزشی باید مورد توجه قرار گیرد (Shafiee et al., 2014). در خصوص آنچه که عملکرد باشگاههای ورزشی را تحت تأثیر قرار میدهد، باید عنوان کرد که نوآوری به دلیل رشد سریع ورزش در دنیا و ایران، افزایش رقابت بین باشگاهها، اهمیت توان مالی و افزایش مزیت رقابتی، نقش مهمی ایفا میکند (Taperashi et al., 2018).
در عصر حاضر توسعه پایدار با فشارهای نظارتی فزایندهای که از طرف ذینفعان و روال تولید موجود بر آن اعمال میشود، نقشی حیاتی در بقای تجارت ایفا میکند (Hahn & Figge, 2018). مفهوم توسعه پايدار این حقیقت را روشن میسازد که سازمانها ملاحظات مربوط به محیط را بايد در فعالیتهای اقتصادی به کار ببرند. تصمیمگیری در رابطه با ايجاد محیطی منطقی که در آن ادعای توسعه به منظور هدایت رو به جلو کیفیت کلیه ابعاد زندگی انسان بررسی شود هدف اینگونه ملاحظات است (Baaziz et al., 2017). توسعه پايدار ترکیب ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زيستمحیطی جهت رفاه زندگی انسان امروزی بدون آسیب رساندن به فرصتهای نسلهای بعدی برای ارضای نیازهايشان را در بر میگیرد (Olawumi & Chan, 2018). تصمیم به فعالیت ورزشی در وهله اول تاثیر چندانی بر محیط زیست ندارد، ولی هنگامی که تعداد انبوهی از ورزشکاران به تمرین، رقابت و سفر برای شرکت در مسابقات میپردازند، تاثیر آن ملموستر خواهد بود. از طرفی محیط زیست تاثیر چشمگیری بر سلامت ورزشکاران و تماشاگران شرکتکننده در رویدادهای ورزشی دارد. بنابراین هرچه شرایط زیستمحیطی بهبود یابد، سلامت ورزشکاران و تماشاگران نیز بیشتر تضمین خواهد شد (Farahani & Shabani-Moghadam, 2018).
سازمانها برای اینکه بتوانند حضور خود را در محیط به شدت رقابتی که در آن قرار دارند تداوم بخشند ابزارهای متنوعی برای ایدهپردازی و تصمیمگیریهای کارساز که بتواند پاسخگوی شرایط فعلی و آتی آنها باشد لازم دارند. از جمله این ابزارها میتوان به هوشمندی رقابتی اشاره کرد که در سطح جهان و در بین سازمانها به سرعت روبه رشد و گسترش هست و در حال تبدیل به معیاری است که بتواند مدیران سازمانها را در اخذ تصمیمات هوشمندانه حمایت کند (Sarboland et al, 2017). هوشمندی رقابتی، فرایند ارزشافزا، مستمر و سیستماتیک گردش دانایی است که هدف از آن، پایش محیطهای داخلی و خارجی سازمان است. در این فرایند، جنبه های رقابتی محیط از منابع آزاد و قانونی جمعآوری و تحلیل میشوند و در نهایت، برای ارتقاء تصمیمگیری استراتژیک و عملیاتی مورد استفاده قرار میگیرند. هوشمندی رقابتی، محصول نهایی این فرایند و حامی تصمیمگیری مدیران است (Jafari et al., 2023). هوشمندی رقابتی یک دریافت همهجانبه و یک دید کلی از یک صنعت و شرکتهای رقیب بهدست میآورد و زمینههای آسیبپذیری سازمان را آشکار میسازد و سرانجام رفتار رقبا و پیامدهای آن را شناسایی مینماید. یک دستگاه جدید که به سازمانها کمک میکند تا در محیط امروز به جای مناسب برسند استفاده از اطلاعات بازاریابی است. اطلاعات بازاریابی مجموعه جمعآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات عمومی در مورد مصرف کنندگان، رقبا و تحولات در بازار است (Kotler & Armstrong, 2013). مفاهیم رقابتپذیری و پایداری، پشتیبان یکدیگر هستند (Stefanikova et al., 2015).
زبرجد و رضایی (2023) در پژوهش خود نشان دادند که هوشمندی رقابتی تاثیر بسزایی بر مزیت رقابتی پایدار دارد (Zebarjad & Rezaei, 2023). خادمی و همکاران (1402) در پژوهش خود نشان دادند که هوش رقابتی بر عملکردهای شرکتهای کوچک و متوسط تاثیر مثبت و معنی داری دارد (Khademi et al, 2023). خاکسار بلداجی و همکاران (1401) در پژوهش خود نشان دادند که پایداری سازمانی در اثر مدیریت منابع انسانی سبز (پایدار) و زنجیره تامین سبز بر عملکرد پایدار سازمان ورزش شهرداری تهران نقش میانجی معنادار دارد (Khaksar-Boldaji et al, 2023). روحبانی و کیاکجوری (1401) در پژوهشی نشان دادند که رقابت با استفاده از دانش بیرونی و نوآوری باز میتواند به گونهای باشد که عملکرد باشگاهها بهبود یابد (Rouhbani & Kiakojouri, 2022). صبوری (1400) در پژوهش خود نشان داد که انعطاف پذیری در توسعه پایدار بر عملکرد شرکت نقش موثر و معناداری دارد (Sabouri, 2021). گروشوا (2021) تعاریف مفهوم هوش رقابتی را شناسایی کرد و مراحل اصلی توسعه پایدار و شکل گیری تاریخی آن را ارائه کرد (Grosheva, 2021). مارکوویچ و همکاران (2019) در تحقیقی نشان دادند که گسترش منابع اطلاعاتی مبتنی بر وب و رسانههای اجتماعی توجه سازمانها به این کانالها را به عنوان منبع هوش رقابتی (CI) جلب میکند و هوش رقابتی تأثیر واسطهای بر عملکرد سازمانی دارد (Markovich et al, 2019). کوشواوغلو و همکاران (2019) در پژوهشی مدل جامعی را پیشنهاد دادند و دریافتند که کارکنان خط مقدم، نقش مهمی در فرایندها و عملکردهای هوش رقابتی دارند و هوشمندی رقابتی بر عملکرد سازمانی تأثیرگذار است (Köseoglu et al, 2019). باستس و لیاناگ (2019) در تحقیقی نشان دادند که توسعه پایدار بر عملکرد سازمانی تأثیرگذار است (Bastas & Liyanage, 2019). دبیری و همکاران (1397) در پژوهش خود دریافتند که کشورهای توسعهیافته و در حال توسعه بر سر قبول مولفه توسعه پایدار در تضاداند و نشان دادند که ابعاد هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار تاثیرگذار است (Dabiri et al, 2018). سربلند و همکاران (1396) در پژوهشی دریافتند که یک سازمان چنانچه تمایل به حفظ یا کسب موفقیت بیشتر نسبت به رقیبان خود را داشته باشد نیازمند آن است که با استفاده از مولفههای هوشمندی رقابتی و شناسایی عوامل محیطی در فراگیری افزونتر دانش و آگاهی تلاش کنند (Sarboland et al, 2017).
هوشمندی رقابتی به منزله راداری است که با کشف فرصتهای جدید و هشدار تهدیدها، سازمان را قادر میسازد که محیط خود را سریعتر و دقیقتر شناسایی کند. یک سازمان هوشمند، استراتژی رقبا را بهتر و سریعتر درک میکند و از شکست و موفقیت آنها درس میگیرد و این امکان را برای مدیران سازمان به وجود میآورد که با نظارت نظامند و آگاهی بیشتر تصمیمات راهبردی را اخذ کنند (Kotler & Armstrong, 2013). سازمانها براي ارائه ارزشي بالاتر و تامين رضايت مشتريان در هر زمينهاي، به اطلاعات گسترده نیاز دارند. گستردگی اطلاعات در دنياي امروز شرایطی را فراهم کرده که تنها به جمعآوري بيشتر اطلاعات، بسنده نکنند، و بتوان از آنها جهت استفاده از اطلاعات و تبديل آن به هوشمندي کاربردي جهت هدايت تصميمگيريهاي سازماني استفاده کرد چرا که هوشمندي رقابتي به عنوان عاملي براي حفظ سازمان از تهدیدات پیشرو و شناسایی فرصتها عمل میکند (Calof & Wright, 2008). استفاده از هوش رقابتی به عنوان یک فرایند تصمیمگیری، به سازمان ها این اجازه را میدهد تا تهدیدات رقابتی فعلی و آینده را تشخیص دهند، برنامهریزیهایی انجام دهند که اثربخشی آنها را خنثی کند و نوعی مزیت رقابتی بدست آورند (Stefanikova et al., 2015). انتشار اطلاعات از وظایف بسیار مهم هوشرقابتی بوده که با فراهم آوردن اطلاعات به موقع و مناسب و رساندن این اطلاعات به کاربران صحیح، در تصمیمگیری استراتژیک در سازمان نقش به سزایی دارد و باعث افزایش سطح عملکرد میشود (Taraghi, 2014). امروزه افرادی که از دانش بالایی بهرهمندند، قادر خواهند بود با بکارگیری اطلاعات مناسب و در دسترس، تصمیمات سریع و هوشمندانه ای اتخاذ نمایند (Jafari et al., 2023). لذا هدف نهایی از هوشمندی رقابتی، ارزشافزایی و بهبود عملکرد سازمان است (Chavoshi & Javadi-Pourfar, 2012). بررسی عملکرد سازمانهای موفق نشاندهندة این موضوع است که موفقیت خود را مدیون تصمیمات راهبردی صحیح هستند. اما با توجه به اهمیت این موضوع بیشتر سازمانها از ضرورت انجام تصمیمات صحیح و راهبردی برای به وجود آوردن شرایطی مطلوب که موفقیت آینده را حتی در محیطی چالشی برای آنها رقم بزند ناآگاهاند و یا توجّهی به آن ندارند (Štefániková & Masàrovà, 2014). با توجه به اهمیت این موضوع ما در این پژوهش سعی داشتیم که ضرورت و اهمیت بکارگیری هوشمندی رقابتی و اثرگذاری آن بر دو متغیر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی در سطح استان کردستان را نشان دهیم. بر این اساس سوال تحقیق به این صورت می باشد که آیا هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان تاثیر معنی داری دارد؟
روش پژوهش
تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردي است و بر حسب روش گردآوري داده ها، توصیفی میباشد و با توجه به اینکه این تحقیق یک بار و در یک مقطع زمانی محدود انجام شده است از نوع پیمایشی مقطعی است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از روش رگرسیون و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماري در این تحقیق، مدیران و کارکنان باشگاههای ورزشی استان کردستان بودند که در ابتدا از طریق اداره کل ورزش و جوانان استان کردستان تعداد و آدرس باشگاههای ورزشی را پیدا کرده و به روش نمونهگیري تصادفی طبقهای از بین مدیران و کارکنان این مجموعهها نمونهها انتخاب شدند. تعداد نمونه با توجه به فرمول کوکران، 303 نفر از بین مدیران و کارکنان باشگاههای سطح استان بودهاند.
دراین پژوهش، براي گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای در زمینه ادبیات، سوابق، موضوع پژوهش و نگرش مبانی نظری و براي جمعآوری دادهها جهت آزمون فرضیهها از روش میدانی (توزیع پرسشنامه) بهره گرفته شده است. برای ﺟﻤـﻊآوري دادهﻫــﺎ در ﺗﺤﻘﻴــﻖ ﺣﺎﺿــﺮ از پرسشنامه (به دو صورت دستی و آنلاین) با ﻃﻴﻒ ﻟﻴﻜﺮت استفاده شد که ﺑﺨـﺶ اول اﻳـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺷـﺎﻣﻞ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎي ﻓـﺮدي و جمعیتشناختی و ﺑﺨﺶ دوم ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ مولفههای هوشمندی رقابتی، توسعه پایدار و عملکرد باشگاه ورزشی بود که در مجموع شامل 49 سوال بود. از پرسشنامه عملکرد سازمانی (Hersey & Goldsmith, 1980) برای شناسایی عملکرد سازمانی استفاده شد. از پرسشنامه هوشمندی رقابتی (Rouach & Santi, 2001) براساس چهار مولفه اصلی هوشمندی رقابتی (آگاهی از بازار، آگاهی از رقبا، آگاهی راهبردی، آگاهی فناوری) استفاده شده و از پرسشنامه توسعه سازمانی (Sarmad et al., 2011) براساس چهار مولفه اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و نهادی استفاده کردیم. به منظور تجزيه و تحليل دادههاي حاصل از پرسشنامه، متناسب با نياز آماري، از نرمافزارهای SPSS و AMOS در قالب دو بخش آمار توصيفي و استنباطي استفاده شده است. تعداد پرسشنامههایی که جمعآوری شدند 303 عدد بودند. که متاسفانه با توجه به عدم دقت پاسخدهندهها، از این تعداد 273 تعداد از پرسشنامهها قابل ارزیابی بودند. در سطح شهرستان سنندج پرسشنامهها به شکل دستی در اختیار پاسخدهندهها قرار گرفت و برای دیگر شهرستانهای سطح استان به روش پرسشنامه آنلاین، دادهها جمعآوری شدند. روایی پرسشنامه این پژوهش توسط تعدادی از اساتید دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفت و پیشنهاداتی جهت اصلاح آن ارائه شد. و نهایتاً پس از توزیع پرسشنامه با روش تحلیل عاملی تاییدی روایی پرسشنامه مورد ارزیابی قرارگرفت. در پژوهش حاضر پایایی پرسشنامه به وسیله آزمون آلفای کرونباخ سنجیده شد. در این پرسشنامه میزان آلفای کرونباخ کلی برابر با 771/0 است و از سطح مطلوبی برخوردار است و همانطور که در جدول 1 دیده می شود، برای هر متغیر به صورت جداگانه محاسبه شده است.
جدول شماره 1 - پایایی
متغیر | ضریب پایایی |
هوشمندی رقابتی | 747/0 |
توسعة پایدار | 724/0 |
عملکرد سازمان | 701/0 |
کل | 771/0 |
یافته های پژوهش
8/64 درصد از شرکتکنندگان مورد مطالعه مرد و 2/35 درصد زن بودند. همچنین بیشترین تعداد شرکتکنندگان در پژوهش در محدوده سنی بین 26 تا 30 سال (با فراوانی 26 درصد) و کمترین رده سنی 21 تا 25 سال (با فراوانی 2/6 درصد) قرار داشتند. مدرک تحصیلی بیشتر شرکتکنندگان لیسانس (60 درصد) و کمترین مدرک تحصیلی آنها زیر دیپلم (7/0 درصد) بود. بر اساس سابقه خدمت، بیشترین شرکتکنندگان 5 سال و کمتر (1/49 درصد) و کمترین شرکتکنندگان بیشتر از 20 سال (3/3) سابقه کار داشتند.
جدول شماره 2 - برآورد نرمال بودن توزیع متغیرها با تست کلموگراف – اسمیرنوف
متغیر | آماره آزمون | سطح معنی دار |
هوشمندی رقابتی | 108/0 | 000/0 |
توسعه پایدار | 095/0 | 000/0 |
عملکرد سازمان | 131/0 | 000/0 |
برحسب مقادیر جدول شماره 2 دادههای توزیع، دادههای هیچکدام از متغیرها و مولفههای آن از توزیع نرمال (طبیعی) پیروی نمیکند. به موجب اینکه سطح معناداری آنها کمتر از 05/0 است. لذا برای آزمون فرضیههای پژوهش از آمار ناپارامتریک استفاده شد.
شکل 1 - مدل معادلات ساختاری پژوهش با استفاده از نرم افزار ایموس
شاخصهای ارزیابی کلیت مدل معادله ساختاری با توجه به دامنه مطلوب این شاخصها در مجموع بیانگر این است که مدل مفروض تدوینشده توسط دادههای پژوهش حمایت میشوند، بهعبارتدیگر برازش دادهها به مدل برقرار است و همگی شاخصها دلالت بر مطلوبیت مدل معادله ساختاری دارند.
جدول 3 – شاخصهای ارزیابی کلیت مدل معادله ساختاری
شاخص | حد مطلوب | مقدار گزارششده |
ريشه دوم برآورد واريانس خطاي تقريبRMSEA | 08/0 و کمتر | 052/0 |
شاخص نرمشده برازندگي (NFI) | 8/0 و بالاتر | 97/0 |
شاخص برازندگي تطبيقي(CFI) | 8/0 و بالاتر | 99/0 |
شاخص برازندگي فزاينده (IFI) | 8/0 و بالاتر | 99/0 |
ميانگين مجذور پسماندها RMR | نزدیک به صفر | 011/0 |
شاخص برازندگي GFI | 8/0 و بالاتر | 98/0 |
شاخص برازندگي AGFI | 8/0 و بالاتر | 95/0 |
جدول 4 - ضرایب مشاهده شده در مدل معادلات ساختاری
روابط | میزان تاثیر | سطح معنادار | سطح خطا |
تأثیر ابعاد هوشمندی رقابتی بر ابعاد توسعه پایدار باشگاههای ورزشی | 51/0 | 001/0 | 032/0 |
تأثیر ابعاد هوشمندی رقابتی بر عملکرد باشگاههای ورزشی | 60/0 | 001/0 | 018/0 |
تأثیر ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی | 89/0 | 0001 | 020/0 |
تأثیر ابعاد هوشمندی رقابتی از طریق متغیر میانجی ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی * | 45/0 | 001/0 | 023/0 |
*این مقدار به دلیل وجود اثر غیرمستقیم فقط در جدول خروجی نرمافزار AMOS قابل دسترس بوده و در خروجی گرافیکی قابل مشاهده نیستند.
مقادیر جدول 4 و مثبت بودن همه ضرایب و سطح معناداری به دست آمده که برای همه روابط کمتر از 05/0 است، بیانگر این است که رابطه متغیرها مثبت و معنادار است.
بحث و نتیجهگیری
در این پژوهش به اثر هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار و عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان پرداخته شد. اولین یافتهای که از پژوهش حاضر بهدست آمد این بود که ابعاد هوشمندی رقابتی بر توسعه پایدار باشگاههای ورزشی استان کردستان اثر دارد. نتایج این فرضیه با پژوهشهای زبرجد و رضایی (2023)، گروشوا (2021) و دبیری (1397) همسویی دارد. شرکتهای خدماتی و باشگاههای ورزشی باید سعی کنند تا مشکلات پیشرو و فرصتهاي تکنیکی را از طریق فرایند مستمر و نظاممند شناسایی و در جهت ایجاد مزیت رقابتی برآیند و براساس این نکته که هوشمندی رقابتی در تغییر محصولات یا خدمات و فرایندهاي کاری باشگاهها میتواند تاثیرگذار باشد، باشگاهها و سازمانهای ورزشی باید از طریق برپا کردن بخشهای مرتبط با حوزه هوشمندی رقابتی، در جهت بهبود کسب و کار رقابتی عمل کنند و مدیران باید بتوانند که برنامههاي هوش رقابتی به شکلی پایدار جایگزین راهکارهای سطحی خود کنند (Salehi et al., 2017). در حالی که مسائل مربوط به هوشمندی رقابتی در حال توسعه است، چارچوب قانونی اطلاعات رقابتی با توجه به تجربیات آن جمع میشود. آینده هوشمندی رقابتی نیاز به یافتن راه حلهای قانونی برای مشکلات جدید دارد. ابعاد توسعه پایدار برای زنده ماندن در این شرایط رقابتی حیاتی است (Colakoglu, 2011). رعایت حقوق کارکنان، افزایش قابلیتهای آنها را در پی دارد و حس تعلق آنان نسبت به سازمان خود و مشتریان را بالا برده و در نتیجه توسعه پایدار ایجاد میشود
یافته دوم پژوهش، تاثیر ابعاد هوشمندی رقابتی بر عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان است. نتایج این فرضیه با پژوهشهای خادمی و همکاران (1402)، روحبانی و کیاکجوری (1401) و کوشواوغلو (2019) همسویی دارد. امروزه در شرایط رقابتی کنونی، باشگاههایی میتوانند دوام داشته باشند که در حوزه فعالیتی خود، از دانش و قدرت ارزیابی بیشتری برخوردار باشند و در جهت کسب مزیتهای بیشتری در عرصه رقابتی خود با دیگر باشگاهها و رقیبان تلاش کنند. امروزه تنها استفاده از اطلاعات گذشته نمیتواند در جهت بهبود عملکرد باشگاهها تاثیرگذار باشد چرا که ارزیابی دقیق محیط و بکارگیری اطلاعات جدید از جمله عواملی نوظهور تلقی میشوند که به شکلی پایدار و مستمر رشد و موفقیت باشگاههای ورزشی را تدوام بخشند. بر این اساس افزایش درجه هوشمندی میتواند نگاه و درك مدیریت را نسبت به تغییرات محیط و آینده ارتقا داده و موجب بالا رفتن قدرت تحلیل و ارزیابی مدیریت باشگاهها شود. موفقیت باشگاهها و سازمانهای ورزشی در گرو بالابردن میزان توجه خود به رقبا، استراتژهای بازار، فناوریهای نوین، آیندهنگری و آگاهی از فرصتها و تهدیدهای محیط هستند. موفقیت و توسعه نصیب سازمانهایی میشود که دانش و آگاهی بیشتری نسبت به خود و محیط رقابت کسب کردهاند و بهبود مستمر عملکرد، نیروی عظیم همافزایی در قالب پشتیبان برنامههای رشد و توسعه و ایجاد فرصتهای ارتقا شود (Sarboland et al., 2017). مدیران باشگاههای ورزشی می توانند با بهروز بودن و پاسخگویی سریع به نیازهای ورزشی که جذب مشتری و شهرت بیشتر نسبت به دیگر باشگاهها را در پی دارد و با جمعآوری اطلاعات از رقبا و تغییرات محیط رقابتی و اطلاعرسانی آنها، تلاش کنند عملکرد خوبی نسبت به سایر باشگاهها از خود به جای بگذارند. انجام کارها بر طبق برنامه و بیان روشن اهداف و ایجاد انسجام در باشگاه باعث افزایش کارایی شده و خودبهخود باعث قرار گرفتن باشگاه در مسیر موفقیت میشود. ادامه ارتباط با مشتریان، تأمین محیط امن و پاسخگویی به موقع، باعث پیشگیری از رخ دادن اتفاقات ناگوار محیطهای ورزشی شده و این اطمینان را در مشتریان ایجاد میکند که میتوانند در سلامتی و آرامش به فعالیت ورزشی بپردازند. مدیران باشگاهها میتوانند به درخواست و پیشنهادات مشتریان و همچنین با در اختیار گذاشتن اطلاعات مفید و مطمئن از طریق بخش روابط عمومی در باشگاهها و بهطور کلی برقراری ارتباطی قوی با مراجعهکنندگان مشتریان خود را حفظ نموده و از مزایای رقابتی در مقابله با دیگر باشگاهها برخوردار باشند و عملکرد را ارتقا دهند.
یافته دیگر پژوهش تاثیر ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای ورزشی استان کردستان است. نتایج این فرضیه با پژوهشهای صبوری (1400) و باستس و لیاناگ (2019) که نشان دادند توسعه پایدار بر عملکرد سازمانی تاثیرگذار است، همسویی دارد. عملکرد سازمانی برای بقا و موفقیت سازمانی ضروری است و به تبع آن، انتظار میرود اندازهگیری آن برای کلیه انواع سازمانها برای ارزیابی اقدامات انجام شده توسط بنگاهها و مدیران بسیار مهم باشد که به طور دقیقتر، سنجش عملکرد بازخوردهای لازم را در مورد کارایی و اثربخشی فعالیتها و تلاشهایشان به سازمانها ارائه میدهد و بنابراین تصمیمگیریهای آگاهانهتر امکان پذیر خواهد بود. توسعه پایدار مورد توجه تعداد زیادی از سازمانها قرارگرفتهاست (López-Nicolás & Meroño-Cerdán, 2011). بر خلاف گذشته، فعالیتهای کلی سازمانهای مختلف از جمله سازمان های ورزشی، تاکید بیشتری بر موضوعات اجتماعی و زیستمحیطی در مقایسه با تمرکز یکجانبه در موضوعات اقتصادی نشان میدهد که در بسیاری از سازمانها حاکم بود (Asree et al., 2010). ورزشهای همگانی مصداق بارز این موضوع می باشد که بعد اجتماعی و سلامتی آن پررنگ تر می باشد. به منظور انجام یک عملکرد پایدار، سازمانها قرار است توسعه اقتصادی و زیستمحیطی را در فعالیتهای تجاری خود اتخاذ کنند (Chow & Chen, 2012). دانش و آگاهی میتواند سازمانها را برای رسیدگی به توازن در رابطه با عناصر پایداری پیش از این، یاری دهد. با دسترسی بهتر به دانش و امکان استفاده از آن، سازمانها میتوانند اقدامات اصلی را برای انجام نیازهای پایدار شناسایی کنند. چو و چن (2012) نشان میدهند که با پشتیبانی از فشارهای نهادی، سیستمهای اطلاعاتی میتوانند به سازمانها در دستیابی به کارایی زیستمحیطی، سازگاری با اقتصاد و برابری اقتصادی از طریق خودکارسازی، اطلاع رسانی (بالا و به ترتیب) به سازمانهای متحول کمک کرده و سعی کنند که سازمانها بهترین عملکرد را از خود نشان دهند. براساس قانون، این توانایی سازمان را برای حفظ دوام عملکرد سازمانی خود نشان میدهد، در حالی که بر سیستمهای زیستمحیطی و یا دیگر مولفههای پایداری تاثیر منفی نمیگذارد (Smith & Sharicz, 2011). گزارشهای پایداری مجموعهای از شاخصهای توسعه پایدار را ارائه میدهد که میتواند برای ارزیابی عملکرد یک سازمان مورد استفاده قرار گیرد. آنها جنبههای پایداری را با ارزشهای قابلسنجش در عملکرد اقتصادی، محیطی و اجتماعی و یا نهادی، با هدف اصلی برای کمک به حل مشکلات کلیدی پایداری و ارائه اطلاعات به روشی که سازمان در توسعه پایدار مشارکت میکند، تبدیل میکنند (Butnariu & Avasilcai, 2015). در محیطهای ورزشی به روز بودن و پاسخگویی سریع به نیازهای ورزشی موجب جذب مشتری و شهرت بیشتر نسبت به دیگر باشگاهها شده در نتیجه عملکرد باشگاه بالاتر رفته و سود بیشتری عاید باشگاه میشود. در شرایط متغیر و نامطمئن کنونی، باشگاهها تنها با نوآوری بیشتر میتوانند به تغییرات محیطی پاسخ داده که این موجب ارتقاء عملکرد آنها شده و جایگاه آنها را با ایجاد توسعه پایدار محکمتر کنند.
تاثیر مثبت هوشمندی رقابتی از طریق متغیر میانجی توسعه پایدار بر عملکرد باشگاههای استان کردستان یافته دیگر پژوهش حاضر بود. نتایج این فرضیه با پژوهشهای خاکسار بلداجی و همکاران (1401) و مارکوویچ و همکاران (2019) همسویی دارد. هوشـمندي رقابتي عاملی تاثیرگذار در پایین آوردن میزان اتلاف وقت در تصميمگيـريهای سـازمانی محسوب میشود و نیز سرعت عکسالعمل سازمان به تغييرات محيطي و فضاي رقابتي، از عوامل موثر در نحوه عملكرد سازمان بهشمار میآیند (Peltoniemi & Vuori, 2005). در حقیقت فرصتها و پتانسـيلهـايی که مورد استفاده باشگاهها قرار نگرفتهاند به شکلی ملموس و عینی و نیز در قالب فرایندی سیستمی در اختیار آنها قرار میگیرد. با تاثیرگذاری بر تصمیمگیری، هوشمندی رقابتی بر عملکرد باشگاهها تاثیر میگذارد. اما بیشتر تحقیقات بر روی عملکردهای ذاتی هوشمندی رقابتی، به عنوان مثال تکنیکهای جمعآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل و غفلت از بررسی اهمیت این کارکردها در سراسر فرآیند متمرکز است. كمك هوشمندی رقابتی به سازمان تحت تأثیر آگاهی تصمیمگیرندگان و پذیرش آن و فرهنگ رقابتپذیری است. به عنوان مثال مشاركت كاركنان و پشتیبانی مدیریتی كه مشروعیت و اهمیت را بیان میكند (Markovich et al, 2019). سازمانها با طراحی هوشـمندي رقـابتي و توجه به مولفههای اثرگذار آن و مورد استفاده قرار دادن آن، تلاش کنند نسبت به رقبا در برار تغييـرات محـيط رقـابتي عملكرد بهتري از خود بجای بگذارند (Serami et al., 2016). انجام تعهدات به موقع، احترام به سلیقه مشتریان، عمل به وعده، قول و قراردادها، مهیا کردن خدمات با کیفیت، رعایت بهداشت دستگاهها و محیط، ایجاد فضایی شاد و مفرح در باشگاه، برنامهریزی در خصوص استفاده از خدمات باشگاه تبلیغات مؤثر و سودمند، ارائه اطلاعات صحیح در خصوص تمایلات مشتریان و باشگاههای خصوصی، پاسخگویی به نیازها و خواستههای مشتریان، استفاده از خدمات جدید و بهروز، جلوگیری از تعارضات بالقوه و بحث در خصوص مشکلات پیش آمده، افزایش هوشمندی رقابتی مدیران باشگاههای ورزشی را در پی دارد.
مطالعه ما علیرغم کمکهای خود، بدون محدودیت نیست و باید درنظر گرفته شود. تعداد زیاد پرسشهای پرسشنامه به طولانی شدن زمان اجرای آن انجامید که بر مقدار دقت پاسخهای شرکت کنندگان بی تاثیر نبوده است. عدم همکاری بعضی از پرسنل باشگاهها جهت پاسخگویی به پرسشنامه یکی دیگر از محدودیتهای پژوهش بود. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده، تأثير هوشمندی رقابتی و عملکرد بر انتظارات مشتريان باشگاههاي ورزشي، تاثیر ابعاد چهارگانه هوش رقابتی (فرصتهای بازار، آگاهی از مخاطرات رقبا، آگاهی از تهدیدات رقبا، آسیبپذیری کلیدی) بر عملکرد باشگاههای ورزشی، ارتباط بین بازاریابی اثربخش و هوشمندی رقابتی در باشگاههای ورزشی، مقایسه عملکرد کارکنان باشگاههای ورزشی خصوصی و دولتی، تعیین رابطه بین شیوههای اعمال قدرت مربیان و تعهد ورزشی در باشگاهها، تأثیر مهارتهای کارآفرینی مدیران بر جذب مشتریان باشگاههای ورزشی خصوصی، بررسی شود.
با توجه به تائید تاثیر مثبت و معنادار ابعاد هوشمندی رقابتی و ابعاد توسعه پایدار بر عملکرد، باشگاههای ورزشی استان کردستان برای بهبود عملکرد سازمان باید توجه ویژهای به ابعاد هوشمندی رقابتی و ابعاد توسعه پایدار داشته باشند. آگاهی از بازار و رقبا، داشتن استراتژیهای خاص و استفاده از فناوریهای نوین در باشگاه تاثیر مستقیمی بر بهبود عملکرد خواهد داشت. همچنین توجه به ابعاد توسعه پایدار مثل مسائل زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و نهادی عملکرد باشگاهها را بهبود میبخشد. با توجه به تاثیری که ابعاد هوشمندی رقابتی بر ابعاد توسعه پایدار دارد میتوان گفت با آگاهی از بازار و رقبا، میتوان استراتژیهای خاصی در جهت مزیت رقابتی و بهبود عملکرد در پیش گرفت. توجه به مسائل زیستمحیطی و همچنین توجه خاص و ویژه به فعالیتهای اجتماعی میتواند تاثیر بهسزایی در عملکرد باشگاه بگذارد و ایجاد مزیت رقابتی کند. پیشنهاد میکنیم که مدیران باشگاهها سعی کنند اعتماد و کیفیت در محصولات و خدمات باشگاه خود را ارتقاء دهند چرا که با افزایش اعتبار برند باشگاه، مشتریان بیشتری جذب شده و سبب شده مشتریان استفاده از خدمات و محصولات باشگاه مورد نظر را به دیگران نیز پیشنهاد کنند. باشگاهها باید یک نمای کلی از عملکرد خود در اختیار مشتریان خود قرار دهند، تا مشتریان بدانند با خرید محصولات و خدمات باشگاه مورد نظر چه ویژگیهای خاص و منحصر به فردی را در مقایسه با سایر باشگاهها بهدست میآورند. بطور کلی یافتههای این تحقیق بینش ارزشمندی به حوزه خدمات باشگاههای ورزشی ارائه می دهد، که نیاز هست متوالیان امر به آن توجه ویژه نمایند.
منابع
·
Bastas, A., & Liyanage, K. (2019). Setting a framework for organisational sustainable development. Sustainable Production and Consumption, 20, 207-229.· Farahani, A., Shabani-Moghadam, K. (2018). Environmental management in sports. Hatmi Publications, Tehran. (in Persian).
· Grosheva, E. S. (2021). Competitive investigation in the conditions of digital economy: from increasing comoetitiveness of enterprises to sustainable development of regions. In Sustainable development at the meso- and micro-level in the context of digital transformation and deglobalization of the economy (pp. 220-235).
·
Khademi, M., Shahrestani, S., & Moeinedin, M. (2023). Investigating the impact of competitive intelligence on performance indicators based on a balanced scorecard with the moderating role of decision-making styles of managers of small and medium-sized companies. Scientific Journal of New Research Approaches in Management and Accounting, 7(24), 334-359. (in Persian).· Kotler, P., & Armstrong, G. (2013). Principles of Marketing. Edinburgh Gate Harlow Essex, England.
·
·
Sarboland, Kh., Eisazade, L., & Farhadi-Ajirlo, S. (2017). The relationship between competitive intelligence and the organizational performance of employees of Ardabil Telecommunications Company. The 5th International Conference on Research Approaches in Human Sciences and Management. (in Persian).· Sarmad, Z., Hejazi, E., & Bazargan, A. (2011). Research method in behavioral sciences. Agah publications, Tehran.Iran (in Persian).
· Shafiee, S., Kohandel, M., Montazerelay, M., & Radinia, G. (2014). Identification, prioritization, and weighting of performance evaluation indexes of sports clubs. Sport Management and Development, 3(1), 83-98.