کلیشه زن شرقی در داستان زقاق المدق نجیب محفوظ

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

کامران قدوسی ¹ (استادیار گروه فقه و حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد)
طاهره نادری ² (استادیار گروه فقه و حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکردرر)

تاریخ دریافت : 1393/06/07 تاریخ پذیرش : 1393/11/12 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: تصویر, نجیب محفوظ, Naguib Mahfouz, pictures, کلیشه, زن شرقی, زقاق المدق, stereotype, Oriental women, Zoqaq Almadaq,

چکیده مقاله :

در عصر زندگی نجیب محفوظ که استعمار سلطهگری میکند مفهوم ملی و فرهنگی از بین رفته و نویسندگی مدرن و شرق شناسی رایج گردیده و جهان کفر و سکولار با حاکمیت اندیشه صهیونسم و دنیای غرب، آسیبی جدی بر فرهنگ مشرق زمین به حساب میآید. نجیب محفوظ هم شاید تحت تأثیر اندیشه‌های استعمارگرانه و کلیشه‌ای غرب نسبت به زنان شرقی، مشهورترین داستان خود را با نگاهی به طبقه متوسط و ضعیف جامعه نگاشته است. و در این داستان با بهرهگیری از شخصیت‌های زنانه، دنیایی را به تصویر می‌کشد که اگرچه برای مخاطب شرقی چندان بیگانه نیست اما وجود دیدگاههای منفی در آنها موج می زند. این نوشتار در پی آن است که با بررسی شخصیت‌ها و تصاویر زنان شرقی در داستان (زقاق المدق) صحته‌ها و تصاویر کلی موجود در داستان را نیز متأثر از شخصیت های یادشده مورد توجه قرار دهد و سیر طبیعی مقاله به آنجا خواهد رسید که بدانیم ترسیم تصاویر شخصیت های یادشده کاملا متأثر از اندیشه‌های استعمارگران غربی بوده است.

چکیده انگلیسی:

Najib Mahfouz probably under the influence of colonial and stereotyped ideas about women of East West, the most famous story by looking at the middle class and poor communities has written. In this story using the characters wear, portrays a world that, although unrelated to the respondent East, but there is so negative in their views of laughter .these figures are influenced by the western colonialists were .In this paper, after analyzing the attitudes of the West towards the East and the expression of the story, the story we will explore a variety of characterization of women in the area and came to the conclusion that we will describe the personality of women in the work of the famous how noble values of non-western countries, is consistent and what impact it will leave the audience in mind.

منابع و مأخذ:

1-  بستانی، محمود، 1371، اسلام و هنر، ترجمه حسین صابری، جلد اول، انتشارات آستان قدس رضوی. مشهد

2-  حمود، ماجده؛1390، رویکردهای کاربردی در ادبیات تطبیقی، ترجمه مجتبی شاهسونی، روزگار، چاپ اول، تهران

3-  سعید، ادوارد،1371، شرق شناسی، ترجمه عبدالرحیم گواهی، چاپ اول، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران

4-  عبدی، صلاح الدین وشهلا زمانی، 1390، شخصیت پردازی زن درادبیات داستانی، مجله زن در فرهنگ و هنر، دوره 2، شماره 3، صص116-97

5-  کنگرانی، منیژه،1391، از شمایل شناسی تا آیکونولوژی، مجله سوره اندیشه، سال چهارم، ضمیمه 64

6-  لاج؛ دیوید، 1388، هنر داستان نویسی، ترجمه رضا رضایی، چاپ اول، نشر نی، تهران

7-  محفوظ، نجیب؛ 1371، شرارت شیطان و شش داستان دیگر، ترجمه محمد جواهر کلام، نشر سکه

8-  ـــــــــــــــ؛ 1378، کوچه مدق، ترجمه محمد رضا مرعشی پور، چاپ اول، نیلوفر، تهران

9-  مک آلیستر، ملانی، 1385، شرق شناسی و ادوارد سعید، ترجمه سبحان رضایی، مجله شرق، سال دوم، شماره 846

10- میر صادقی، میمننت؛ 1377، واژه نامه هنر شاعری، چاپ اول، مهناز، تهران

11-  وودز جان و الکس بارنا، 1392، کلیشه ها چگونه کار می کنند، ترجمه فرزانه سالمی، راسخون، تهران