"انتخاب هدفمند متون ادبی , راهکاری برای بالا بردن درک دانش آموزان ابتدایی"

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

گلبرگ ذهنی ¹ , ارسلان گلفام ²

1 - دانشجوی دکتری , گروه زبانشناسی ,دانشکده زبان و ادبیات,واحد علوم و تحقیقات تهران ,دانشگاه آزاد اسلامی
2 - دانشیار زبانشناسی همگانی , دانشگاه تربیت مدرس, تهران ایران

تاریخ دریافت : 1396/04/12 تاریخ پذیرش : 1396/07/09 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: deviation, Jacobsen & Leech theory, language role, refrential role, time deviation,

چکیده مقاله :

کتب آموزشی زبان فارسی در مقطع ابتدایی اساس شکل گیری چیدمان ادبی در ذهن کودکان می باشد , از این رو توجه به کارکرد نقشهای زبان و تحلیل و بررسی هنجارگریزی در القای مفاهیم می تواند مثمر ثمر واقع شود .در این پژوهش سعی شده که با الگوی یاکوبسن و لیچ به بررسی این موضوع پرداخته و تعیین شود در متونی که دانش آموزان از آنها درک بیشتری داشته اند , تا چه حد از این ابزار استفاده شده و اولویت بندی استفاده از آنها به چه صورت بوده است. با توجه به حجم بالای مطالب , فقط از اشعار موجود در کتاب خوانداری پایه پنجم ابتدایی ارزشیابی به عمل آمد. جامعه آماری 100 نفر از دانش آموزان پسر شهر تهران بودند . نتیجه اینپژوهش می تواند در بالا بردن کیفیت تالیف محتوای آموزشی خاص این رده سنی مفید واقع شود .نتیجه بررسی ها نشان داده که نقش ارجاعی و هنجارگریزی زمانی در شعری که بیشتر درک شده است , کاربرد زیادتری داشته است.

چکیده انگلیسی:

The Persian training book is the base of forming sort literary in children*s mind ,so attention to language functions and analysis of the deviations can be useful for instilling concepts.In this research it is tried  to examine this issue by Jacobsen and Leach theory and determine how much these factors are used in the contexts which the students have a greater understanding and how priority of their applications are .In according to large amount of content, only the poetries of reading book in 5th grade of elementary  stage were assested. . The statiscal society were 100 boy students  in Tehran.The result of this research can be useful for enhancing the quality of written  educational contents  which are special for this age. As the result , studies have shown that the refrential role and time deviation are more used in poetry with high concept.  

منابع و مأخذ:

احمدی, بابک .(1370) . " ساختار و تاویل متن " . چاپ جهارم , تهران : نشر مرکز.

پهلوان نژاد , محمد رضا و بیرگانی ظاهری ,نسرین .(1389) . " بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی " .پایان نامه کارشناسی ارشد ,دانشگاه فردوسی مشهد , دانشکده ادبیات و علوم انسانی .

دبیرمقدم ,محمد. (1379) . " زبانشناسی نظری  , پیدایش و تکوین دستور زایشی". ویراست دوم ,تهران : انتشارات سمت.

روحانی , مسعود و دیگران .(1394) ." تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر قیصر امین پور" . مجله زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم , دوره 20 , شماره 73 , صفحه 184.

اکبری شلدره , فریدون و همکاران .(1395)." فارسی خوانداری پنجم دبستان ". وزارت آموزش و پرورش , اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی , تهران.

صادقی , لیلا.(1376). " شعر دیداری فارسی از دیدگاه نشانه شناسی شناختی" .پایان نامه کارشناسی ارشد .استاد راهنما : فرزان سجودی . دانشگاه تهران . تهران.

 

صفوی، کوروش. (1373)."از زبانشناسی به ادبیّات". جلد اوّل؛ (نظم) . تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.

...............................(1383). " از زبانشناسی به ادبیات " . جلد دوم (شعر) . تهران : سوره مهر.

طاهرنژاد ,م .( 1383) . " ابزارهای شعر آفرینی در ادبیات کودک "  .پایان نامه کارشناسی ارشد زبانشناسی ,دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

علی نسب، ا. (1378)." انواع هنجارگریزی  در درون کتاب‌های فارسی پایة اول، دوم، سوم ابتدایی و بسامد آ‌ن‌ها"، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.