واژه بست های ضمیری در گویش کردی سورانی: تعامل با حروف اضافه

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

بتول علی نژاد ¹ (دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه اصفهان)
صادق محمدی بلبان آباد ² (دانش آموخته دکترای زبان‌شناسی از دانشگاه اصفهان)

تاریخ دریافت : 1392/05/11 تاریخ پذیرش : 1392/10/24 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: حروف اضافه مطلق, واژه بست جایگاه دوم, واژه بست ضمیری, ضمایر وندی,

چکیده مقاله :

متمم های حروف اضافه در گویش کردی سورانی می توانند همواره به صورت سازه های نحوی همچون گروه اسمی، ضمایر مستقل و واژه بست ظاهر شوند. تحقّق متمم ها به صورت گروه اسمی یا واژه بست تابع دو نوع حروف اضافه ی ساده و مطلق است. گروه اسمی و ضمایر مستقل به همراه حروف اضافه ساده و واژه بست ها به همراه حروف اضافه مطلق می آیند. متمم های حروف اضافه مطلق می توانند از هسته خود جدا شده و به سمت راست یا چپ حوزه مورد نظر حرکت کنند. در زمان گذشته افعال متعدی حرکت واژه بست به سمت راست بوده و همزمان با این حرکت به ضمیر وندی تغییر ماهیت می دهد و به فعل جمله می چسبد. در صورت حرکت به سمت چپ به اولین سازه در درون گروه فعلی VP اضافه می شود که به واژه بست جایگاه دوم (Second position) معروف است. حرکت واژه بست به سمت راست به مقوله میزبان و حرکت به سمت چپ به جایگاه میزبان حساس است که آرایش اول از نوع وندی و آرایش دوم از نوع واژه بستی است. به همین دلیل ضمایر متصل در کردی به دو دسته ضمایر واژه بستی و ضمایر وندی تقسیم شده است. دیدگاه کلیونز قادر است به درستی جهت و میزان حرکت واژه بست ها را با استفاده از پارامتر اول (P1) به درستی تبیین نماید.

چکیده انگلیسی:

The complement of a preposition in Sorani Kurdish dialects can generally be realized either as a syntactic it or a bound personal morpheme (Cliticization). However, the clitic realization of the complement gives rise to a range of specific phenomena. First, Kurdish prepositions display two different forms depending on the realization of their complement: the variant combining with a syntactic item is referred to as ‘simple’, while the variant combining with a clitic is called ‘absolute’. The clitic complement can have a non-local realization, moving in two directions. In a past transitive construction, the clitic moves to the right and occurs on the verb as ‘verbal personal ending’. With verbs in the present tenses, the clitic can attach to the right edge of the constituent that immediately precedes as second position clitics and define VP as the domain of their realization. Klavans P1 is able to characterize it properly.

منابع و مأخذ:

شقاقی، ویدا. (1376). «واژه­بست چیست؟»، مجموعه مقالات سومین همایش زبان شناسی، به کوشش محمد دبیر مقدم و یحی مدرسی، دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگاه علوم انسانی، صص 141- 158.

راسخ­مهند، محمد. (1386). « پی­بست­های ضمیری در زبان فارسی»، مجله علوم انسانی، ویژنامه زبان و ادب (2)، دانشگاه بوعلی سینا، ش 11 و 12، صص 9-39.

_______ (1389). « واژه­بست­های فارسی در کنار فعل»، مجله پژوهش­های زبان شناسی، سال دوم، شماره دوم، صص 75- 85.

Anderson, Stephen R.(2005). Aspects of the Theory of Clitics. Oxford: Oxford University Press.

 

Booij, Geert (1996), “Cliticization as prosodic integration: The case of Dutch”, The Linguistic Review 13: 219–42.

 

Borer, Hagit. (1981). Parametric variations in clitic configurations. MIT dissertation.

Boškovi´c, Željko (2000), “Second position Cliticization: Syntax and/or phonology?” in Beukema and den Dikken (2000), 71–119.

 

—— (2001), on the nature of the syntax-phonology interface (Oxford: Elsevier Science Ltd.).

 

Crysmann, Berthold.(1999). Morphosyntax paradox in fox. In Constraints and Resources in Natural Language Syntax and Semantics, pages 41–61. Stanford: CSLI Publications.

 

Crysmann, Berthold. (2003). Clitics and coordination in linear structure. In Clitics in Phonology, Morphology, and Syntax, pages 121–159. Amsterdam: John Benjamin’s.

 

Edmonds, C. J.(1955). Prepositions and personal affixes in southern Kurdish. In BSOAS XVII, vol. 3, pages 490–502.

 

Halpern, Aaron (1992), “Topics in the Placement and Morphology of Clitics”. Ph.D. thesis, Stanford University, CA.

 

Klavans, Judith L.(1982), some problems in a theory of clitics (Bloomington: Indiana University Linguistics Club).

 

——(1985), “The independence of syntax and phonology in Cliticization”, Language 61: 95–120

 

Kathol, Andreas. (2000). Linear Syntax. Oxford: Oxford University Press.

 

Luis, Ana and Andrew Spencer.( 2004). A paradigm function account of mesoclisis in European Portuguese. In Yearbook of Morphology, pages 177–228. Dordrecht: Springer.

 

Mackenzie, D. N. (1961). Kurdish Dialect Studies. Oxford: Oxford University Press.

 Miller, Philip H. and Ivan A. Sag. 1997. Satisfying constraints on extraction and adjunction. Natural Language and Linguistic Theory 15:573–639.

 Zwicky, Arnold. (1977). on Clitics. Bloomington: Indiana University Linguistics Club