بررسی تفاوت زبانِ نخستین نمایشنامه های ترجمه شده با نمایشنامه های ترجمه شده معاصر در ایران

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

المیرا سلیمانی راد ¹ (دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مطالعات ترجمه)
علی خزاعی فر ² (عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد)
مسعود خوش سلیقه ³ (عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد)

تاریخ دریافت : 1393/03/07 تاریخ پذیرش : 1393/06/13 تاریخ انتشار : 1393/09/01

کلید واژه: Drama, Drama translation, نمایشنامه, زبان محاوره, Colloquial Language, ترجمه نمایشنامه, زبان معیار, standard Language,

چکیده مقاله :

در حوزه ترجمه نمایشنامه و تئاتر، دو رویکرد کلی مطرح است: یکی تلقی نمایشنامه بعنوان یک اثر ادبی و ترجمه آن با پیش فرض‌های متون ادبی و دیگری ترجمه برای اجرا. هر کدام از این رویکردها منجر به استفاده از ساختارها و زبان خاصی در ترجمه می شود. زبانی که به دو دسته اجرایی و غیر اجرایی تقسیم شده است. تحقیق حاضر به بررسی تفاوت زبانِ نخستین نمایشنامههای ترجمه شده در ایران و نمایشنامه های ترجمه شده در دوره معاصر میپردازد. بدین منظور طبق نمونه گیری هدفمند، سه نمایشنامه از هر دوره انتخاب و از منظر زبان محاوره و زبان معیار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد، علیرغم اینکه نخستین ترجمه ها اقتباسی از اصل اثر هستند، زبان ترجمهء آنها بین محاوره و رسمی است. با وجود انسجامی که بین جملات وجود دارد تعبیرات و اصطلاحات عامیانه نیز در ترجمه ها دیده میشود. در واقع می توان زبانِ این نمایشنامه ها را شبه محاوره دانست. بررسی نمایشنامه های معاصر نیز نشان می دهد، رویکرد مترجمان معاصر به ترجمه نمایشنامه، رویکرد شکسته نویسی و استفاده از زبان محاوره است.

چکیده انگلیسی:

There are two general approaches in the area of drama translation: First, an approach that considers drama as literary text and translates it like other literary texts .Second, an approach that translates drama for performance purposes. These two approaches lead translators to use different strategies and  language structures in the translation: the dual classification of dramatic texts into page and stage translation. This paper aims at investigating the language differences of dramatic texts in two different periods in Iran. For this aim, six dramas were selected (three dramas from the earlier periods of translating dramatic texts in Iran and three dramas from contemporary periods). They were analyzed from standard and colloquial language point of view. The results showed that translators followed standard language approach in translating the early dramatic texts although some Persian idioms and colloquial phrases were seen at some spots. And it showed that in contemporary translations that translators’ approach to translating dramatic texts is using colloquial language.