تحلیل داستان روز چهارشنبة هفت‌پیکر نظامی بر اساس نقد ادبی جدید (طرح‌وارة تکمیلی بر نظریة ژیلبردوران)

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

مهری امینی ثانی ¹ (پژوهشگر آزاد)
مریم سعیدی ² (پژوهشگر و مدرس دانشگاه علم و فرهنگ)

تاریخ دریافت : 1397/02/03 تاریخ پذیرش : 1397/02/03 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: ژیلبر دوران, Haft Peikar, هفت پیکر نظامی گنجوی, داستان روز چهارشنبه, منظومة روزانه و شبانه, تبدیل منظومه‎ها, Gilbert Durand, daytime cluster and nighttime cluster, the story of Wednesday,

چکیده مقاله :

در این مقاله به تحلیل افسانة روز چهارشنبه از مثنوی هفت‌پیکر نظامی بر طبق نظریّة ژیلبر دوران پرداخته‌ شده است. از آنجایی که یکی از ویژگی‎های نظریة علمی، پویایی و جلورونده بودن آن است، نگارنده در این مقاله به الگویی تازه رسیده است. با توجّه به الگو‌های ارائه شدة ژیلبر دوران، گاهی محور متنی در منظومة روزانة تخیّلات قرار دارد، گاهی در منظومة شبانة تخیّلات و گاهی نیز در متنی میان منظومه‌ها حرکتی رفت و آمدی وجود دارد. از نظر وی در حالت ایده‌آل باید هر دو منظومه در یک متن وجود داشته باشد، امّا در این داستان به موردی بر‌می‎خوریم که بسیار جالب توجّه است و آن زمانی است که منظومة شبانه تبدیل به منظومة روزانه می‎شود. به‌نظر می‎رسد ژیلبر دوران به چنین موردی برخورد نکرده؛ زیرا در تقسیم‌بندی وی نمی‎توان چنین موردی، یعنی مبدّل شدن منظومه‌ای را به منظومة دیگر یافت.

چکیده انگلیسی:

In this paper the Wednesday story from Nezami’s Haft Peikar has been analysed based on the Gilbert Durand theory.     The analysis of mentioned story, have lead to extending the Gilbert Durand theory to a more comprehensive framework as such scientific theories have dynamic and extendable characteristics. According to the Gilbert Durand’s patern, sometimes the main course of text is about the daytime imagination and sometimes it is about the nighttime imagination and sometimes alters between both of them. From Durand’s point of view, in the ideal situation both clusters must be in the text. But in this story we encounter an interesting and prominent situation and that is when nighttime cluster turns into daytime cluster. It seems that Durand has not encountered such situation, because in his categorization we cannot find such a category of transforming one cluster to another.