شگردهای کتاب طباشیر‌الحکمه راز شیرازی در باور‌‌پذیر کردنِ خرق‌عادت‌های زندگی پیامبر اسلام (ص)

محورهای موضوعی : بلاغت

زهرا نصیری ¹ , سعید قشقایی ² , احمد طحان ³

1 - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
3 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/01/11 تاریخ پذیرش : 1401/08/01 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: راز شیرازی, خرق‌عادت. باورپذیری, طباشیر‌الحکمه, زبان,

چکیده مقاله :

چکیدهزبان به عنوان یک فاکتور مهم در روایت خرق ‌عادت‌های عرفانی- تاریخی، کارکرد پارادوکسی دارد. از سویی با وسعت بخشیدن به تخیَل، ادبیَت متون تاریخی را ارتقاء می‌بخشد و خواننده را از جهان واقعیت جدا می‌سازد. از طرفی نیز با نگرش زبان‌شناسانه در ایجاد منطق و رابطۀ علت و معلولی زبان‌شناختی، مخاطب را به بستر واقعیت بر می‌گرداند تا در اوج حیرت‌انگیزی، خرق‌عادت‌هایِ عرفانی و تاریخی را بپذیرد. این مقاله با تلفیق زبان‌شناسیِ ساختارگرا و زبان‌شناسیِ نقش‌گرا و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، عناصر زبانی و فرا زبانی را در داستان مولود مصطفی(ص) از کتاب طباشیر‌الحکمۀ راز شیرازی را بررسی کرده؛ نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نویسنده برای باور‌-پذیر کردن خرق‌ عادت‌های زندگی پیامبر اکرم(ص) از کارکرد پارادوکسی زبان در ایجاد باورپذیری، بیشترین بهره را برده‌است. در این راه از شخصیت‌پردازی دقیق افراد تاریخی، روایت افراد مورد وثوق، توصیف دقیق مکان‌ها و زمان زندگی حضرت رسول(ص)، عنصر گفت‌وگو، تنوّع افعال و جمله‌های کوتاه، بهره‌مندی از حروف برای مقاصد ثانویّه نیز کمال استفاده را کرده است.

چکیده انگلیسی:

Language has a paradoxical function as an important factor in the narration of mystical-historical habits. On the other hand, by broadening the imagination, it promotes the literature of historical texts and separates the reader from the world of reality. On the other hand, with a linguistic approach to creating logic and the relationship between linguistic cause and effect, it returns the audience to the context of reality in order to accept, at the astonishing peak, mystical and historical habits. This article, by combining structuralist linguistics and pattern-oriented linguistics and using a descriptive-analytical method, examines the linguistic and metalanguage elements in the story of "The Birth of Mustafa (PBUH)" from the book Tabashir al-Hikma Raz Shirazi; The results of the research show that the author has made the most of the paradoxical function of language in creating credibility in order to make the life habits of the Holy Prophet (PBUH) believable. In this way, accurate characterization of historical people, narration of trusted people, accurate description of the places and time of life of the Holy Prophet (PBUH), dialogue element, variety of verbs and short sentences, use of letters for purposes Secondary has also made full use of.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ 

احمدی، بابک (1390)، ساختار و تاویل متن، چاپ14،  تهران: نشر مرکز.

اخوّت، احمد. (1389). دستور زبان داستان. تهران: نشر صدرا.

اسداللهی، خدابخش. (1393). «روایت­شناسی منظومۀ نشانی سپهری بر اساس دیدگاه ژنت». مجلۀ شعر پژوهی دانشگاه شیراز. سال ششم. شمارۀ4. صص22-1.

ایگلتون، تری (1395)، پیش­درآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر، چاپ 9،  تهران: نشر مرکز.

بهار، محمدتقی (1381)، سبک­شناسی نثر، جلد 2، تهران: انتشارات زوار.

حق­شناس، علی محمد (1383) آزادی و رهایی در زبان و ادبیات، فصلنامۀ مطالعات و تحقیقات ادبی دانشگاه تربیت معلم، ش3و4، پاییز و زمستان 1383، صص58-39.

خزاعی فر، علی.(1384). «رئالیسم جادویی در تذکرة الاولیا».  نامۀ فرهنگستان. صص7-1.

خطیبی، حسین (1390)، فن نثر در ادب فارسی، چاپ4، تهران: انتشارات زوار.

زایس،آونر (1360)،  پایه­های هنرشناسی علمی، ترجمۀ م. پیوند، تهران: ؟

سجودی، فرزان (1394)، ساخت گرایی، پساساخت گرایی و مطالعات ادبی، چاپ3، تهران: انتشارات سورۀ مهر.

شفایی، احمد.(1363). مبانی علمی دستور زبان فارسی. چاپ اول. تهران: انتشارات نوین.

شفیعی­کدکنی، محمد رضا (1391)، رستاخیز کلمات، تهران: انتشارات سخن.

شفیعی­کدکنی، محمد رضا (1392)، زبان شعر در نثر صوفیه، تهران: انتشارات سخن.

شمیسا، سیروس. (1387). سبک شناسی نثر، چاپ یازدهم، تهران: میترا.

شیرازی، میرزا ابوالقاسم حسینی شریفی شیرازی( راز شیراز). (1352). طباشیرالحکمه. شیراز: انتشارات خانقاه احمدی شیراز.

صداقت کیش، جمشید.(1385) «عارفان و صوفیان فارس». مجموعه مقالات عرفان: پلی میان فرهنگها، بزرگداشت پرفسور آن ماری شیمل.  به اهتمام شهرام یوسفی، تهران: موسسۀ تحقیقات علوم انسانی.

صفوی، کوروش (1390)، از زبان شناسی به ادبیات، جلد1،  چاپ3، تهران: انتشارات سورۀ مهر.

صفوی، کوروش (1390)، از زبان شناسی به ادبیات، جلد2، چاپ3، تهران: انتشارات سورۀ مهر.

گرین، کیت و جیل لیهان (1383)، درسنامۀ نظریه و نظریۀ ادبی، ترجمۀ لیلا بهرانی محمدی و همکاران،  تهران: چاپ روزنگار.

                       گلشیری، احمد (1386)، گابریل گارسیا مارکز، چاپ چهارم، تهران: نگاه.

.فتوحی، محمود (1390)، سبک شناسی، نظریه ها، رویکردها و روشها، تهران: اتنشارات سخن.

مشرف، مریم (1385)،  شیوه نامۀ نقد ادبی، تهران: انتشارات سخن.

میر صادقی، جمال (1380)،  عناصر داستان، چاپ14، تهران: ققنوس.

References [in Persian]:

 

Ahmadi, Babak. (2011). Sakhtare Tavil Va Matn (The Text-structure and Textual Interpretation). 14th ed. Tehran: Markaz.

Anonymous. (1987). Tāriḵ-e Sistān. ed. Moḥammad-Taqi Bahār. 2^nd ed. Tehran: Padide-ye Khavar.

Asadollahi, Khoda bakhsh. (2014). "The narrative of Sepehri's address system based on Genet's view"(Ravayat Shenasi- Manzoome- Sepehri ba didgahe- Genet). Journal of Poetry Research. Shiraz University. The sixth year. N.4. Pp. 1-22.

Bahar, Mohammad Taqi. (2002). Sabk Shenāsi (The Development of Persian Language). 2nd ed. Tehran: Zavvar.

Hagh shenas, Ali. Mohammad. (2004). "The Three Manifestations of one Art: Verse, prose, and poetry in Literature". Quarterly Journal of Literary studies.Vol.1. No. 1. Pp.71-92.

Hagh shenas, Ali. Mohammad. (2009). Literary and linguistic articles. Tehran: Niloofar.

Shamisa, Cirous. (2008). Prose stylistics. Tehran: Mitra.

Musharraf, Maryam. (2006). “Literary Criticism”(šive-Nāme-e Naqd-e Adabi). Tehran: Sokhan.

Mir Sadeghi, Jamal. (2001). Story Elements(Anasere- Dastan). 14th Ed. Tehran: Qoqnoos.

Safavi, Corosh. (2011).“From linguistics to literature”(Az Zaban-šenāsi Be Adabiyāt). Volume 2. Edition 3 .Tehran: Sūrey-e Mehr.

Sedaghat Kish, Jamshid. (2006) "Mystics and Sufis of Persia" (Arefan va Sufiyane- Shiraz). Collection of Mysticism Articles: A Bridge Between Cultures, in honor of Professor Anne Marie Schimmel. By Shahram Yousefi, Tehran: Humanities Research Institute

 Shafiei-e Kadkani, M.ohammad R.eza. (2013).“The Language of Poetry in Sofia Prose”(Zabān-e še’r dar Nasr-e Sofiye). Tehran: Sokhan.

Shafaei, Ahmad. (1994). Scientific foundations of Persian grammar. First Edition. Tehran: Novin Publications.

Shirazi, Mirza abulghasem. (1983). Tabashir al-Hekme. Shiraz: Khaneghah Ahmadi Publications Shiraz.

Golshiri, Ahmad. (2007). “Gabriel Garcia Marquez” (Gābrīl Gārcia Mārkez). Tehran: Negah.                                                                         

Green, Kit. and Jeil. Leihan. (2004). “in Theory of Literary Theory and Translation”(Dars-Nmey-e Nazariye Va Nazariye-e Adabi). Tr. By: Leila Bahrani Mohammadi et. al. Tehran: Rooz-negar

Khazaeifar, Ali. (2005). "Magical realism in Tazkerat al-Awliya".  Letter of the Academy (Name- Farhangestan). No. 4. Pp. 1-7. 

okhovvat, Ahmad. (2010). Grammar of the story (Dastoor Zaban- Dastan). Tehran: Sadra Publishing.

Zeiss, Avener. (1981).“Foundations of Scientific Art” (Pāyehāy-e Honar-šenāsi). Tr.By: M. Peyvand.