نشانه‌شناسی اجتماعی غزلی از خواجوی کرمانی بر اساس نظریه چندلر

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

فرزانه ودیعه ¹ , فرهاد طهماسبی ² , ساره زیرک ³

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد واحد اسلامشهر، دانشگاه ازاد اسلامی، اسلامشهر، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد اسلامشهر دانشگاه آزاد اسلامی
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی

تاریخ دریافت : 1399/09/18 تاریخ پذیرش : 1400/12/17 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: رمزگان اجتماعی, رمزگان, کلید واژه‌ها: نشانه‌شناسی, رمزگان متنی, رمزگان تفسیری,

چکیده مقاله :

چکیده نشانه‌شناسی اجتماعی در مقام روشی برای خوانش متون ادبی، وارد عملکرد فرایندهای پردازشی نشانه‌ها و چگونگی خلق معنی می‌شود. در این روش هم صاحب اثر هم خوانشگر آن مبتنی بر اندوخته‌های ذهنی و تجربیات زندگی خود، در فرایندهای خلق معانی حضور می‌یابند. در این پژوهش غزلی از خواجوی کرمانی با رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی و به روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. رویکرد نظری به کار گرفته شده مبتنی بر نظریات دنیل چندلر است که بر اساس آن به تجزیه و تحلیل چگونگی کنش‌های رمزگان اجتماعی و متنی و تفسیری حاضر در غزل، پرداخته شده است. بستر عملکرد رمزگان اجتماعی در این غزل، رمزگان زیبایی‌شناختی از شمار رمزگان متنی است که در آنها خواجو با بهره‌گیری از احضار گفتمان‌های متفاوت، رمزگان تفسیری را نیز در فرایندهای معناپردازی سهیم کرده است. آنچه به عنوان دست‌آورد و نتیجه‌ی چنین پژوهشی دارای اهمیت است، دستیابی به شیوه‌ی راهبردی جهت خوانش متون است که در آن با تمرکز بر فرایند‌های پردازشی نشانه‌ها و چگونگی خلق معنا، می‌توان به لایه‌های غایب و خاموش متن دست یافت.

چکیده انگلیسی:

Ghazali's social semiotics by Khajoo Kermani based on Chandler's theorySocial semiotics, as a way of reading literary texts, enters into the function of sign processing processes and how they are created. In this way, both the author and the reader, based on their mental reservations and life experiences, are involved in the processes of meaning creation. In this study, a sonnet of Khajoo Kermani with a social semiotics approach and a descriptive-analytic approach has been investigated. The theoretical approach used is based on Daniel Chandler's theories, which analyze the interplay of social and textual and interpretive codes present in the sonnet. The context of the function of social codes in this sonnet is the aesthetic codes of the number of textual codes, in which Khajoo, by summoning different discourses, also interprets the interpretive codes in the semantic processes. What is important as the outcome and outcome of such research is the acquisition of a strategic approach to reading texts in which one can focus on the processes of sign processing and how meaning is created. Missing and silent texts.

منابع و مأخذ:

 منابع

 آقاگل­زاده، ف. ۱۳۹۰. تحلیل گفتمان انتقادی، تکوین تحلیل گفتمان در زبان­شناسی. تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی.

 استعلامی، م. ۱۳۹۴. درس حافظ، نقد و شرح غزل­های حافظ. ج ۱ و ۲. تهران: نشر سخن.

 خواجوی کرمانی، م. ۱۳۹۱. کلیات اشعار خواجو کرمانی. به اهتمام و تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: نشر سنایی.

 چندلر، د. ۱۳۸۷. مبانی نشانه­شناسی. ترجمه­ی مهدی پارسا. تهران: سوره مهر.

 رشیدی، ص. ۱۳۹۳. مطالعات انتقادی، نظریه­های انتقادی معاصر در نقد ادبیات و هنر. تهران: نشر علم

 سجودی، ف. ۱۳۹۵. نشانه­شناسی کاربردی. تهران: نشر علم.

 شعیری، ح. ۱۳۹۵. نشانه­معناشناسی ادبیات، نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.

 گیرو، پ. ۱۳۸۰. نشانه‌شناسی. ترجمۀ محمد نبوی. تهران: آگاه.

 گیدنز، آ. ۱۳۷۴. جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.

 میر صادقی، ج. ۱۳۷۶. عناصر داستان. تهران نشر سخن

 نجومیان، ا. ۱۳۹۴. نشانه در آستانه، جستارهایی در نشانه­شناسی. تهران: فرهنگ نشر نو

 ۱۳۹۶. نشانه­شناسی، مقالات کلیدی. تهران: نشر مروارید

 ون­دایک، ت. ۱۳۸۹. مطالعاتی در تحلیل گفتمان، از دستور متن تا گفتمان­کاوی انتقادی. ترجمۀ پیروز ایزدی و شعبانعلی بهرام­پور و دیگران. تهران: دفتر مطالعات و توسعه­ی رسانه­های وزارت فرهنگ.

مقالات

 سیف‌الدینی خالقی، ش؛ و چراتی، ع. ۱۳۹۴. «بازنمایی عوامل اجتماعی در اندیشۀ خواجوی کرمانی». همایش بین­المللی جستارهای ادبی، زبان و ارتباطات فرهنگی. تهران: مؤسسۀ سفیران فرهنگی مبین.

 بابک معین، م. ۱۳۸۹. «نشانه­شناسی اجتماعی و پدیده­های امنیت و عدم امنیت نشانه­ای». فصلنامۀ اندیشه­های ادبی. سال دوم. شماره ۵. پاییز. ۱۵۳-۱۳۵.

References

 Agha Golzadeh, F. ۱۳۹۰. Critical discourse analysis, the evolution of discourse analysis in linguistics. Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.

 Inquiry, m. ۱۳۹۴. Lesson of Hafez, critique and description of Hafez's lyric poems. ج 1 و ۲. Tehran: Sokhan Publishing.

 Khajavi Kermani, M. ۱۳۹۱. General poems of Khajoo Kermani. Edited and corrected by Ahmad Soheili Khansari. Tehran: Sanaei Publishing.

 Chandler, d. 1387. Fundamentals of semiotics. Translated by Mehdi Parsa. Tehran: Surah Mehr.

 Rashidi, p. ۱۳۹۳. Critical Studies, Contemporary Critical Theories in Literary and Art Criticism. Tehran: Alam Publishing

 Sujudi, F. ۱۳۹۵. Applied semiotics. Tehran: Alam Publishing.

 Poetry, H. ۱۳۹۵. Semantic semantics of literature, theory and method of literary discourse analysis. Tehran: Tarbiat Modares University Scientific Works Publishing Center.

 Giro, p. 1380. Semiotics. Translated by Muhammad Nabavi. Tehran: Agah.

 Giddens, A.. 1374. Sociology. Translated by Manouchehr Sabouri. Tehran: Ney Publishing.

 Mir Sadeghi, J. 1376. Story elements. Tehran Publishing

 Nojomian, A. ۱۳۹۴. Signs on the Threshold, Queries in Semiotics. Tehran: New Publishing Culture

 ۱۳۹۶. Semiotics, key articles. Tehran: Morvarid Publishing

 وندایک ، ت. 1389. Studies in discourse analysis, from text grammar to critical discourse. Translated by Pirooz Izadi and Shaban Ali Bahrampour and others. Tehran: Office of Media Studies and Development, Ministry of Culture.

articles

 Seif al-Din Khaleqi, Sh; And Cherati, A. ۱۳۹۴. "Representation of social factors in Khajavi Kermani's thought". International Conference on Literary Research, Language and Cultural Communication. Tehran: Mobin Cultural Ambassadors Institute.

 Babak Moin, M. 1389. "Social semiotics and the phenomena of security and insecurity." Quarterly Journal of Literary Thoughts. second year. No. 5. Fall. ۱۵۳-۱۳۵.