تحلیل مؤلفه‌های سوررئالیستی منطق‌الطیر عطار نیشابوری
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی
حسن سلطانی کوهبنانی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام)
سارا حسینی
2
(دانش آموخته ی دکتری زبان و ادبیات فارسی)
کلید واژه: منطق الطیر, سوررئالیسم, عرفان اسلامی, منطق‌الطیر, ساختار صوری,
چکیده مقاله :
مکتب سوررئالیسم را واکنشی به نومیدی انسان معاصر از عقل‌گرایی و ماده‌گرایی محض عصر مدرن دانسته‌اند و گریز به جهان ناخودآگاه را، بهترین راه‌حل او در برابر رنج این سال‌ها به شمار می‌آورند. از سوی دیگر، عرفان اسلامی نیز نوعی مکتب فکری و معرفتی است که در مسیر کشف حقیقت، بیش از هر چیز بر ذوق و اشراق اعتماد می‌ورزد و ترسیم رابطۀ خالق و مخلوق را از رهگذر عبور از عین به ذهن و از جهان محسوس به ذهنیت مطلق ممکن می‌داند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که کتاب منطق‌الطیر به عنوان یکی از نمایندگان این روش فکری، در خرده‌روایت‌هایش دارای نشانه‌ها و مؤلفه‌هایی از سوررئالیسم است که تأیید‌کنندۀ پیوند و همبستگی دو مکتب فکری سوررئالیسم و عرفان، حداقل در ساختار صوری آن‌هاست، همچنین از مؤلفه‌هایی چون: لامکانی و لازمانی، عشق، آزادی، رؤیا و تخیل، امر شگفت و جادو، جنون و دیوانگی و ... می‌توان به عنوان دیگر نشانه‌های اشتراک ساختاری و معنایی این اثر عرفانی با آثار سوررئالیستی مدرن، یاد کرد.
Surrealism emerged as a school of protest against the terrible and devastating consequences of World War It was, in fact, a reaction to the contemporary contemporary desperation of the rationalism and modern materialism of the modern age. Hence, a man drowned in the sufferings of these years, seeing the best way to escape into the unconscious world, seeks to explore the unconscious and originality It gives rise to surrealism. Islamic mysticism is also a kind of intellectual and epistemological school that, in the path of the discovery of truth, trusts over the taste and illumination more than anything else, and defines the relationship between the Creator and the Creator through the passage from the same to the mind and from the sensible world to the transcendent world. mantegholteyr as one of the representatives of this method of thinking in his subcategories has signs and components of surrealism, which confirms the connection and solidarity of the two schools of thought, surrealism and mysticism, at least in their formal structure. The most important findings of this research are the shared aspects of this mystical work with surrealistic works that can be referred to as: Lamakani and Lazzmani, love, freedom, dreams and imagination, wonder and magic, madness and madness.
منابع
-اسدی و بزرگ‌بیگدلی، علیرضا و سعید، (1391)، سوررئالیسم در حکایت‌های صوفیانه (معرفی یک نوع روایی کهن)، فصلنامهی نقد ادبی، سال پنجم، شمارهی 17، صص 127-105.
-ادونیس(علی احمد سعید)، (1385)، تصوف و سوررئالیسم، ترجمه‌ی حبیب‌الله عباسی، تهران، نشر سخن.
-براهنی، رضا، (1344)، طلا در مس، چاپ اول، تهران چاپخانه‌ی چهر.
-ثروت، منصور، (1385)، آشنایی با مکتبهای ادبی، چاپ اول، تهران، نشر سخن.
-حسن‌زاده میرعلی و عبدی، (1392)، عبدالله و محمد‌رضا، نگاهی گذرا به جلوه‌های سوررئالیستی هشت کتاب، فصلنامهی ادبیات پارسی معاصر، سال سوم، شمارهی اول، صص95-77.
-حسینی، سیدحسن، (۱۳۸۸)، مشت در نمای درشت(معانی و بیان در ادبیات و سینما)، چاپ سوم، تهران، سروش(انتشارات صدا و سیما).
-سیّد‌حسینی، رضا، (1387)، مکتبهای ادبی، جلد دوم، تهران، چاپ پانزدهم، انتشارات نگاه.
-زرین‌کوب، عبدالحسین(۱۳۸۲)، ارزش میراث صوفیه، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
-عطار(فریدالدین محمد‌بن‌ابراهیم نیشابوری)(1383)، منطق‌الطیر، تصحیح محمد‌رضا شفیعی‌کدکنی، چاپ اول، تهران، نشر سخن.
-فتوحی، محمود(1384)، بوطیقای سوررئالیستی مولوی (مقایسه‌ی اندیشه‌های شعری مولانا با نظریه‌ی شعری سوررئالیسم)، مجله‌ی مطالعات و تحقیقات ادبی، سال دوم، شماره 5 و 6، صص 123-99.
-مشتاق‌مهر و دستمالچی، رحمان و ویدا(1389)، عرفان و سوررئالیسم از منظر زمینه‌های اجتماعی، فصلنامه مطالعات عرفانی دانشگاه کاشان، شماره 12، صص 200-183.
-موسوی‌شیرازی، سیدجمال(1387)، تأثیر سوررئالیسم بر تفکر معاصر، پژوهش زبان‌های خارجی، شمارهی 50، صص 157-147.
-نوری، نظام‌الدین(۱۳۸۶)، مکاتب ادبی جهان، از کوبیسم تا سوررئالیسم، چاپ سون، تهران: نشر زهره.
_||_Sources- Asadi and Bozorgbegdeli, Alireza and Saeed, (2012), Surrealism in Sufi Tales (Introduction to an Ancient Narrative), Literary Criticism Quarterly, Fifth Year, No. 17, pp. 127-105.-Adonis (Ali Ahmad Saeed), (2006), Sufism and Surrealism, translated by Habibaullah Abbasi, Tehran, Sokhan Publishing.-Brahni, Reza, (1344), Gold in Copper, first edition, Tehran Chehr Printing House.- Sarvat, Mansour, (2006), Introduction to Literary Schools, First Edition, Tehran, Sokhan Publishing.-Hassanzadeh Mir Ali and Abdi, (2013), Abdullah and Mohammad Reza, A Brief Look at the Surrealist Effects of Eight Books, Quarterly Journal of Contemporary Persian Literature, Third Year, First Issue, pp. 95-77.- Hosseini, Seyed Hassan, (2009), Fist in the big picture (meanings and expression in literature and cinema), third edition, Tehran, Soroush (Radio and Television Publications).- Seyed Hosseini, Reza, (2008), Literary Schools, Volume 2, Tehran, Fifteenth Edition, Negah Publications.- Zarrinkoob, Abdolhossein (2003), The Value of Sofia Heritage, Eleventh Edition, Tehran: Amirkabir Publications.- Attar (Farid al-Din Mohammad Ibn Ibrahim Neyshabouri) (1383), Al-Tair region, edited by Mohammad Reza Shafiee Kadkani, first edition, Tehran, Sokhan Publishing.- Fotouhi, Mahmoud (2005), Rumi's Surrealist Poetics (Comparison of Rumi's Poetic Thoughts with the Poetic Theory of Surrealism), Journal of Literary Studies and Research, Second Year, Nos. 5 and 6, pp. 123-99.- Mushtaqmehr and Dastmalchi, Rahman and Vida (2010), Mysticism and Surrealism from the Perspective of Social Contexts, Quarterly Journal of Mystical Studies, Kashan University, No. 12, pp. 200-183.-Mousavieh Shirazi, Seyed Jamal (2008), The Impact of Surrealism on Contemporary Thought, Research in Foreign Languages, No. 50, pp. 157-147.- Nouri, Nizamuddin (2007), World Literary Schools, from Cubism to Surrealism, Sun Publishing, Tehran: Zohreh Publishing.
