ارتباط خدا با انسان در آثار جامی

محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسی

زهرا قزلسفلی ¹ (زبان و ادبیات فارسی، علوم انسانی، آزاد مشهد)
اکبر شعبانی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد)
محمد فاضلی ³ (استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد)

تاریخ دریافت : 1398/09/06 تاریخ پذیرش : 1399/06/13 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: خلقت, ارتباط خدا با انسان, آزمایش, وحی, دیوان اشعار جامی,

چکیده مقاله :

خداوند به عنوان آفرینندۀ انسان، از ابتدای خلقت آدمی با او در ارتباط بوده و این ارتباط با ورود به عالم هستی گسترش یافته است. ارتباط انسان با خدا و حضور متقابل این نوع رابطه، یکی از موضوعات بنیادی در حوزۀ پژوهش‌های عرفان اسلامی است. انسان به عنوان اشرف مخلوقات در میان تمام آفریده‌های خداوند، از مقام و جایگاهی ارزشمند برخوردار است این امر باعث نگاه و توجّه ویژه خداوند نسبت به این خلیفه الله شده است. اغلب هنرمندان به ویژه شاعران پارسی‌گو آثار خویش را به ارتباط میان آدمی با خالق مطلق مزین کرده‌اند. جامی از جمله شخصیت‌های جامع‌الاطراف در ادب پارسی است که پرداختن به همۀ ابعاد شخصیتی وی، دقّت، مطالعه و تأمل وافر همراه با تسلط کافی بر پاره‌ای از علوم را می‌طلبد. ارتباط میان خدا با انسان یکی از نکات کلیدی در اشعار جامی است. جستار حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی به بررسی نوع ارتباط خدا با انسان و تحلیل مفاهیم مربوط به این حوزه در اشعار جامی پرداخته است. نتیجۀ حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که ارتباط خدا با انسان در اشعار جامی به سه صورت 1. وحی، آیات انفسی و آیات آفاقی 2. خلقت و هدایت 3. ابتلاء و آزمایش به کار رفته است. این سه راهکار در اشعار جامی نشان دهندۀ بُعد فکری و ساختار ذهنی وی نسبت به ارتباط خداوند با انسان است؛ البته این اشعار نشان دهندۀ میزان عشق خالق نسبت به مخلوق و سیلانیت ارتباط آدمی با خداوند در تمام لحظات زندگی‌اش است.

چکیده انگلیسی:

God, as the creator of man, has been in contact with him from the beginning of man's creation, and this relationship has expanded with the entry into the universe. The relationship between man and God and the mutual presence of this kind of relationship is one of the fundamental issues in the field of Islamic mysticism. Man, as the Ashraf of creatures, has a valuable position among all of God's creations, which has given God special attention and attention to this caliph. Most artists, especially Persian poets, have dedicated their work to the relationship between man and the absolute Creator. Jami is one of the most prominent figures in Persian literature who seeks to address all aspects of his personality, precision, study, and exuberance with sufficient mastery over certain sciences.The relationship between God and man is one of the key points in Jami's poetry. The present study, with a descriptive-analytical approach, examines the relationship between God and man and analyzes the concepts related to this field in Jami'ah poetry. The results of this study indicate that the relationship between God and man in Jami'ah poetry has been applied in three ways: 1. Revelation, Verses, and Apocalyptic Verses 2. Creation and guidance 3.