مقایسه سبکی هجویات ،سنایی،انوری و جمال الدین اصفهانی

محورهای موضوعی : سبک شناسی

حشمت اله انصاری ¹ ( دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران. )
مریم جعفری ² ( استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران. )
غلامعباس زاکری ³ ( گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران. )

تاریخ دریافت : 1399/11/11 تاریخ پذیرش : 1401/09/07 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: "سبک, سنایی", انوری", جمال الدین", "هجو",

چکیده مقاله :

هجو یکی از انواع شعر غنایی به شمار می رود و مانند هرگونه ادبی دیگر دارای ویژگی هایی است که آن را از گونه های دیگر جدا می کند. پژوهش حاضر در حوزه ادبیات غنایی و با هدف مقایسه سبکی هجویات در شعر سنایی غزنوی، انوری وجمال الدین عبدالرزاق اصفهانی که ازشاعران بزرگ سده ششم هجری و سبک سلجوقی هستند، صورت گرفته است. در این پژوهش به شیوه کاربرد اوزان عروضی،صور خیال، قالب های شعری ،ایدئولوژی و واژگان گزیده شامل استفاده از نام های جانوران در هجو، استفاده از ساخت مصغر، هجوهای پنهان و آشکار ، به کارگیری واژه های تابو و نیز استفاده از آیات قرآنی در هجو و هجوهای پنهان و آشکار، شخصی و اجتماعی در شعر این سه شاعرپرداخته شده است . نتایج به دست آمده بیانگر آن است که زبان جمال الدین درهجو از سنایی و انوری عفیف تراست،اما هجویات سنایی و انوری نسبت به جمال الدین زبانی تند ،گزنده

چکیده انگلیسی:

has characteristic which distinguishe another kinds. The present research has accomplishend at scope of vocal literarure and aiming skit,s anglitic comparison in poem of sanaei qaznavi gamal Adin uohamad ben Abdorazanq wich was great poets of 8 hegi ra and Seljuk stgle . The most important discussion in this research is track record and derivation the skit at Persian literature and language the wag of use of 3 poets from prosodic rhgthm , lyrical, mental level and poems leial ,user of the name of animal in skit and use of diminutive structure ,hidden and explicit skits ,use of tabu words and personal and social skit. The obtained result show that ,anvari and gaml adin is more honest than sanaei in skit. Although , skits of sanaei and anvari than GAML Adin is crustg , bitter and hot language , but it has expressed stable and fair and show the maturitg power of those on literal zone and poeti

منابع و مأخذ:

منابع

ابن مکرم، جمال الدین محمد، (بی تا)، لسان العرب، بیروت، دارصادر.

انوری ابیوردی، (1364)، دیوان،تصحیح محمد تقی مدرس رضوی،2جلد،چاپ دوم، انتشارات علمی و فرهنگی ،تهران.

 پارسا، سید احمد، (1365)،«سبک شناسی هجویات خاقانی» مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره بیست وپنجم، شماره سوم، پیاپی48، صص57-68

 جوینی، محمد،(1382)، تاریخ جهانگشای جوینی، به تصحیح محمد قزوینی، چاپ سوم، دنیای کتاب، تهران.

خرندزی زیدری نسوی،(1343)، شهاب الدین،نفثه المصدور،تصحیح دکتر امیر حسین یزگردی، تهران.

داد، سیما، (1387) فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوم، تهران انتشارات مروارید.

رستگار فسایی، منصور، (1380)انواع شعر فارسی، شیراز، نوید.

سنایی غزنوی، ابوالمجدمجدودبن آدم،(1387)، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح مدرس رضوی(ویراست2) موسسه انتشارات دانشگاه تهران.

------------،(1388)،دیوان،چاپ سوم،به قلم بدیع الزمان فروزانفر،تهران ،موسسه انتشارات نگاه،تهران.

 شفیعی کدکنی، محمدرضا،(1372)، مفلس کیمیا فروش، تهران، انتشارات سخن، چاپ دوم، تهران.

-------------------،(1392)،زبان شعر در نثر صوفیه،تهران ،انتشارات سخن ، چاپ اول، تهران.

------------------،(1383) تا زیانه های سلوک، تهران: انتشارات آگاه،چاپ چهارم.

شبلی نعمانی،(1336)، شعر العجم ، ترجمه سید محمد تقی فخرایی گیلانی، ابن سینا،تهران.

شمسیا، سیروس (1375)، کلیات سبک شناسی، چاپ چهارم، تهران، فردوس.

صرفی، محمد رضا،(1388)،«ابن رومی وانوری در عرصه هجوسرایی»، نشریه ادبیات تطبیقی، ش. یک، صص. 63-86

 صفا، ذبیح الله(1369)، تاریخ ادبیات در ایران، چاپ اول ،جلد دوم، تهران، فردوس .

 عبدالرزاق اصفهانی، جمال الدین،) 1391(، دیوان، تصحیح حسن وحید دستگردی، چاپ اول، تهران، سنایی. 

روزانفر ،بدیع وزمان،(1358)سخن سخنوران،چاپ سوم،انتشارات خوارزمی،تهران

فرزانه، سید بابک، محمد شریف حسینی، (1389)، «هجوشهرها در دوره سامانی وغزنوی» نشریه ادبیات فارسی، ش.25صص.155 -171.

   فیروزآبادی، مجد الدین، (بی تا)ُُُُُ،قاموس المحیط، بی جا.

کاسب، عزیز اله ،(1366)،چشم انداز تاریخی هجو، چاپ اول، تهران، ناشر مولف.

کزازی، میر جلال الدین،(1387)، رخسار صبح، چاپ پنجم، نشر مرکز، تهران.

محمد حسین، محمد،1970،الهجاءوالهجاءون فی الجاهلیه، بیروت، دارالنهضه العربیه.

میرصادقی، میمنت،(1373) واژه نامه های هنر شاعری ، تهران مهناز.

نیکوبخت، ناصر،(1380)، هجو در شعر فارسی، چاپ اول، موسسه انتشارات دانشگاه تهران.

References

Ibn Makram, Jamal al-Din Muhammad, (Beita), Lasan al-Arab, Beirut, Dar Sader.

Anuri Abivardi, (1364), Diwan, edited by Mohammad Taghi Modares Razavi, 2 volumes, second edition, Scientific and Cultural Publications, Tehran.

  Parsa, Seyyed Ahmad, (2016), "Stylistology of Khaqani satires", Journal of Social and Human Sciences of Shiraz University, 25th volume, 3rd issue, 48 series, pp. 57-68

  Joyni, Mohammad, (1382), Tarikh Jahangasha Joyni, corrected by Mohammad Qazvini, third edition, Dunyai Kitab, Tehran.

Kharandzi Zaydri Nasvi, (1343), Shahab al-Din, Naftha al-Masdur, edited by Dr. Amir Hossein Yazgerdi, Tehran.

Dodd, Sima, (2007) Dictionary of Literary Terms, third edition, Tehran, Marwarid Publications.

Rostgar Fasai, Mansour, (1380) types of Persian poetry, Shiraz, Navid.

Sanai Ghaznavi, Abu al-Majdamajdod bin Adam, (1387), Hadiqa al-Haqiqah and Sharia al-Tariqah, edited by Modares Razavi (2nd editor), University of Tehran Publications Institute.

------------, (1388), Divan, 3rd edition, written by Badi-ul-Zaman Forozanfar, Tehran, Negah publishing house, Tehran.

  Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza, (1372), Mofels Kimia Frush, Tehran, Sokhon Publications, second edition, Tehran.

-------------------, (1392), The Language of Poetry in Sufiya's Prose, Tehran, Sokhan Publications, first edition, Tehran.

------------------, (1383) until the losses of the Seluk, Tehran: Aghat Publications, 4th edition.

Shibli Nomani, (1336), Al-Ajm poem, translated by Seyyed Mohammad Taqi Fakhraei Gilani, Ibn Sina, Tehran.

Shamsia, Siros (1375), Generalities of Stylistics, 4th edition, Tehran, Ferdous.

Sarfi, Mohammad Reza, (1388), "Ibn Rumi and Nouri in the field of satire", Comparative Literature Journal, vol. One, pp. 63-86

  Safa, Zabihullah (1369), history of literature in Iran, first edition, second volume, Tehran, Ferdous.

  Abdul Razzaq Esfahani, Jamal al-Din, (2013), Diwan, corrected by Hassan Vahid Dastgardi, first edition, Tehran, Sanai.

Rozanfar, Badi Vazman, (1358) Sokhran Sokhnoran, third edition, Kharazmi Publications, Tehran.

Farzaneh, Seyyed Babak, Mohammad Sharif Hosseini, (2009), "Hajjoshahrs in the Samani and Ghaznavid Periods", Persian Literature Journal, Vol. 25, pp. 155-171.

    Firouzabadi, Majid al-Din, (Bita) Oo, Qamos Al-Asha'an, Bija.

Kaseb, Aziz Elah, (1366), historical perspective of humor, first edition, Tehran, author's publisher.

Kazazi, Mir Jalaluddin, (1387), Rukhsar Sobh, 5th edition, Markaz publishing house, Tehran.

Mohammad Hossein, Mohammad, 1970, Al-Haja and Al-Hajaoon in Al-Jahiliyya, Beirut, Dar al-Nahda al-Arabiya.

Mirsadeghi, Maimant, (1373) Dictionaries of poetic art, Tehran Mahnaz.

Nikobakht, Nasser, (2008), satire in Persian poetry, first edition, University of Tehran Publications Institute.