تدوین بسته آموزشی روانشناختی مقابله با بدگمانی بر اساس منابع اسلامی و امکان سنجی آن در کاهش تعارضات زناشویی

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

حسین فاطمی خواه ¹ (کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم(نویسنده مسئول))
محمدرضا سالاری فر ² (عضو هیئت علمی گروه روان شناسی پژوهشگاه حوزه ودانشگاه، قم)
محمد فرهوش ³ (مربی و هیات علمی روان شناسی، دانشگاه سمنان، سمنان)

تاریخ دریافت : 1401/05/11 تاریخ پذیرش : 1402/01/15 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: بسته آموزشی روانشناختی مقابله با بدگمانی# تعارضات زناشویی# منابع اسلامی,

چکیده مقاله :

پژوهش با هدف تدوین بسته آموزشی روانشناختی مقابله با بدگمانی بر اساس منابع اسلامی و امکان سنجی آن در کاهش تعارضات زناشویی انجام گرفت. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و کمی بوده و از دو روش تحلیل محتوا و آزمایشی بهره گرفته شد. در بخش کیفی به منظور تدوین بسته استاندارد در زمینه بدگمانی مبتنی بر منابع اسلامی، از منابع پیشین صورت گرفته در این زمینه و همچنین آیات و روایات و سخنان بزرگان دین در این حوزه بهره گرفته شد. به منظور تعیین میزان اثربخشی بسته تدوین شده از روش آزمایشی پیش‌آزمون- پس‌آزمون ‌بهره گرفته شد. حجم نمونه 14 زوج نفر (7 زوج گروه کنترل؛ 7 نفر زوج گروه آزمایش) مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران به‌عنوان نمونه انتخاب گردیدند. بسته آموزشی طراحی شده شامل 8 جلسه و به مدت 45 دقیقه بود. ابزار پژوهش پرسشنامه تعارضات زناشویی ثنایی، براتی و بوستانی پور (1387) بود که روایی محتوایی (صوری) آن توسط استاد راهنما مورد تایید قرار گرفت. پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش‌های توصیفی بهره گرفته شد و در بخش کمی با بهره گیری از روش آزمایشی پیش‌آزمون -پس‌آزمون از دو سطح آمار توصیفی (درصد، میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (آزمون کواریانس) محاسبه شد. نتایج نشان داد بسته آموزشی از دیدگاه صاحبنظران از روایی لازم برخوردار است. نتایج حاکی از آن است که بسته آموزشی میزان تعارضات زناشویی را کاهش میدهد. نتایج نشان داد بسته آموزشی مقابله با بدگمانی توانست میزان تعارضات زناشویی را کاهش دهد. این بدان معنی است تعارضات زناشویی که به عنوان تعارض بین زن و مرد به عنوان یکی از منابعع قدرت استرس‌هایی را برای زوجین به همراه داشته به شکلی آنها با مشکلات مالی، اجتماعی، جنسی، تنشهای زیادی رو به رو میشوند که بعدی از آن ریشه در بدگمانیهای زوجین به یکدیگر دارد از طریق سفارشات قرآنی، راهکارهای معنوی توسط معصومین و تلفیق آنها با راهکارهای روانشناسی میتواند زوجین را از تعارضات زناشویی رهایی بخشد.

چکیده انگلیسی:

The research was conducted with the aim of developing a psychological training package to deal with suspicion based on Islamic sources and its feasibility in reducing marital conflicts. The approach of the current research is qualitative and quantitative and two methods of content analysis and experiment were used. In the qualitative part, in order to develop a standard package in the field of skepticism based on Islamic sources, the previous sources in this field as well as the verses and traditions and the sayings of religious elders in this field were used. In order to determine the effectiveness of the developed package, the pre-test-post-test experimental method was used. The sample size of 14 couples (7 couples in the control group; 7 couples in the experimental group) referring to counseling centers in Tehran were selected as a sample. The designed training package consisted of 8 sessions and lasted for 45 minutes. The research tool was Sanai, Barati and Bustanipour's Marital Conflict Questionnaire (1387), whose content (face) validity was confirmed by the supervisor. The reliability of the questionnaire was obtained through Cronbach's alpha test of 0.84. Descriptive methods were used for data analysis in the qualitative part, and descriptive statistics (percentage, mean and standard deviation) and inferential statistics (variance test) were calculated using the pre-test-post-test experimental method in the quantitative part. The results showed that the educational package has the necessary validity from the point of view of the experts. The results indicate that the educational package reduces the amount of marital conflicts. The results showed that the training package for dealing with suspicion was able to reduce the amount of marital conflicts. This means that marital conflicts, which as a conflict between a man and a woman, as one of the sources of power, have brought stress for the couple, in a way they face many financial, social, sexual problems, and many tensions, from which It is rooted in the suspicions of couples towards each other, through Quranic orders, spiritual solutions by the innocent and combining them with psychological solutions can free couples from marital conflicts.

منابع و مأخذ:

اسماعیلی، علی (1395). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و درمان شناختی- رفتاری بر بهبودی بیماران مبتلا به اختلال وسواس-اجبار همایند و نا همایند با افسردگی. رساله دکتری تخصصی روان‌شناسی. دانشگاه علامه طباطبایی.

امیدی، رزیتا، راد، فیروز. (1397). بررسی رابطه بین سلامت اجتماعی با میزان سازگاری زناشویی در بین بانوان متاهل ساکن شهر آستارا، مطالعات جامعه‌شناختی، 11 (41)، 94-77.

امین یزدی، علی. (1395). بررسی تأثیر سازگاری عاطفی بر نارضایتی زناشویی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

چارستاد، حسین، عظیمی، رحمت اله. (1401). اثربخشی طرح‌واره درمانی بر سرمایه روان‌شناختی و خودتنظیمی هیجانی در زوجین متقاضی طلاق، مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری، 4 (11)، 67-57.

رحیمی روح اله، سلیمی بجستانی حسین، فرح بخش کیومرث، عسگری محمد. (1399). جستجوی کیفی در تجارب زیسته زوج‌های شاغل از رضایت و تعارضات زناشویی: زوج شاغل ماهر و غیرماهر، مجله علوم شناختی، 19 (88)، 412-391.

فاطمی خواه حسین. (1400). تدوین بسته‌آموزشی روان‌شناختی مقابله با بدگمانی بر اساس منابع اسلامی و امکان‌سنجی آن در کاهش تعارضات زناشویی، پایانامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره خانواده، دانشکده تربیت، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت.

کریمی، اصغر، احمدی، صدیقه، زهراکار، کیانوش. (1399). اثربخشی آموزش مهارت‌های زناشویی به روش گاتمن بر الگوهای ارتباطی زنان، فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 11 (44)، 253-278.

گلدنبرگ، ایرنه، گلدنبرگ، هربرت (1396) خانواده‌درمانی، مترجمان حسین‌شاهی‌برواتی، سیامک نقشبندی، الهام ارجمند (1396)، ویرایش، روان، ارسبان.

الیس، سیجل و همکاران (1995). زوج‌درمانی، ترجمه جواد صالحی و سید امیر امین یزدی، (1395)، تهران، نشر میثاق.

 

 

 

Beach. S. R. H, Fincham. F. D & katz. (2018). Marital Therapy in the treatment of depression. Toward a third generation of therapy and research Clinical Psychology, Review. 18 (6). 661-635

Budman,S.H., & Gurman. A.S.(2015). Theory & practice of brief therapy. New York . Guilford.

Gottman. J. m. & Silver. N. (2017). The seven principles for Making Marriage Work. New York, Three rivers Press.

Johanson. S.M. (2018). The revolution in couple therapy. Journal of Marital & family therapy. 29.348-365.

Kitzmann. K.M. (2014). Effects of Marital conflict. Journal of Developmental Psychology. 36(1).3-13.

Kline.G. H,pleasant. N.D,Whiltton,S.W. & Markman. H.J. (2013). Understanding couple conflict .In A.L vangelisti & D Perlman (Eds) .The Cambridge handbook of personal relationships. 445-462. New York Cambridge University Press.