مقایسه تاثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی و مهارت‌های زندگی(جرات‌ورزی، حل مساله و کنترل خشم) بر آمادگی به اعتیاد، پرخاشگری و تغییر نگرش نسبت به مصرف مواد در دانش‌آموزان دختر پایه نهم

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

ساسان باوی ¹ , سهیلا استادعباسی ²

1 - استادیار گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2 - کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1399/07/06 تاریخ پذیرش : 1400/06/04 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: مهارت های اجتماعی# مهارت های زندگی# جرات ورزی# حل مساله# کنترل خشم# آمادگی به اعتیاد#پرخاشگری,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر ، تعیین تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی و مهارت های زندگی ( جرات ورزی ، حل مساله و کنترل خشم ) بر آمادگی به اعتیاد ، پرخاشگری و تغییر نگرش نسبت به مصرف مواد در دانش آموزان دختر پایه نهم شهر اهوازبود . روش پژوهش حاضر از نوع آزمایشی میدانی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود . جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر پایه نهم شهر اهواز که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 60 نفر دختر انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه ( آزمایشی 1، 2 و گروه گواه) گمارده شدند . ابزارهای مورد استفاده عبارت بودند از : مقیاس آمادگی به اعتیاد، پرسشنامه نگرش سنج اعتیاد و مقیاس پرخاشگری اهواز . جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار ) و آمار استنباطی( مانکوا، تجزیه و تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی بنفرونی ) استفاده شد . نتایج نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی و مهارت های زندگی تاثیر معنی داری بر کاهش آمادگی به اعتیاد، تغییر نگرش نسبت به مواد و کاهش پرخاشگری دانش آموزان داشته است . همچنین، آموزش مهارت های زندگی تاثیر معنی داری بیشتری نسبت به آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش آمادگی به اعتیاد، تغییر نگرش نسبت به مصرف مواد و پرخاشگری دانش آموزان داشته است. می توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت های اجتماعی و مهارت های زندگی به دانش آموزان در پیشگیری از آسیب های اجتماعی به ویژه، اعتیاد نقش بسزایی دارد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present study was to compare the effects of social skills training and life skills (assertiveness, problem solving and anger control) on addiction preparedness, aggression, and attitude toward substance use among 9th grade female students in Ahvaz. This study was a field trial with pre-test and post-test with control group. The statistical population of all the ninth grade female students of Ahwaz city were 60 girl students who were selected by multistage random sampling. The instruments used were: Addiction Preparation Scale, Addiction Attitude Questionnaire and Ahwaz Aggression Scale. Descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (Mancova, one-way analysis of variance, and Bonferroni post hoc test) were used for data analysis. The results showed that social skills and life skills training had a significant effect on decreasing addiction readiness, changing attitudes towards drugs and decreasing aggression among students. Also, life skills training had a more significant impact than social skills training on decreasing drug readiness, changing attitudes toward substance use and aggression. It can be said that teaching social skills and life skills to students has a significant role in preventing social harm, especially addiction.

منابع و مأخذ:

افشارنیا، کریم؛ آقابیگی، حمید؛ رضایی، حسینودرکه، محمد. (1391). اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر تغییر نگرش دانش آموزش نسبت به سوءمصرف مواد. مجموعه مقالات دومین کنگره اعتیاد و آسیبهای اجتماعی و روانشناختی، دانشگاه خوارزمی.

باقری، محمد. (1381). نقش آموزش مهارت های زندگی در عزت نفس و تغییر نگرش دانش آموزان. رساله دکترای دانشگاه تهران.

پورچناری، عبدالله و گلزاری، محمود. (1394).  اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر تغییر نگرش دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهرستان سیرجان نسبت به مصرف مواد. فصلنامه اعتیاد پژوهی، سال بیستم، شماره 42.

حسنوند، باقر؛ شریفی درامدی، پرویز؛ دلاور، علی و علائی، پروانه. (1398). اثربخشی برنامه آموزش مدیریت شرم بر پرخاشگری و مهارت های اجتماعی کودکان با آسیب شنوایی. فصلنامه سلامت روان کودک، دوره ششم، شماره 1. 

دهقانی، صفرعلی؛ بدری، رحیم و فتحی آذر، اسکندر. (1395). تاثیرآموزش مهارتهای اجتماعی و هیجانی بر کاهش اعتیاد پذیری دانش آموزان. فصلنامه رویکردهای روانشناسی در علوم رفتاری، سال دوم، شماره 7.

دهقانی، صفرعلی و مصرآبادی، جواد. (1397). فراتحلیل اثربخشی آموزش مهارتهای اجتماعی- هیجانی برکاهش استعداد اعتیاد فراگیران. مجله ویژه نامه 1، سال دوازدهم، شماره 48.

رادفر، شکوفه و حمیدی، فریده. (1390). راهنمای آموزش مهارت های زندگی. چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مهندسی و علوم پزشکی جانبازان.

رحمتی، عباس. (1394). تاثیر آموزش مهارتهای مقابله ای به شیوه بحث گروهی بر نگرش دانش آموزان نسبت به مصرف مواد. رساله دکترای دانشگاه علامه طباطبایی. 

رضایی، علی محمد؛ دلاور، علی و نجفی، محمود. (1391). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه نگرش سنج مواد مخدر در دانش آموزان پایه نهم و مقطع متوسطه کشور. فصلنامه اعتیاد پژوهی سوء مصرف مواد، سال ششم، شماره 24.

زاهدی فر، شهین؛ نجاریان، بهمن و شکرکن، حسین. (1379). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش پرخاشگری. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، دوره 7، شماره 1.

زرگر، یداله (1385). ساخت و اعتباریابی مقیاس ایرانی آمادگی به اعتیاد. دومین همایش انجمن روانشناسی ایران.

زرگر، یداله؛ نجاریان، بهمن و نعامی، عبدالزهرا (1387). بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی (هیجان خواهی، ابراز وجود و سرسختی روانشناختی)، نگرش مذهبی و رضایت زناشویی با آمادگی  اعتیاد به مواد مخدر در کارکنان یک شرکت صنعتی در ایران. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، سال دوم، شماره 1.

طارمیان، فرهاد. (1387). مهارتهای زندگی، تعاریف و مبانی نظری. مجله ژرفای تربیت، سال اول، شماره 4، تهران.

کاکیا، لیدا. (1389). اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش اعتیادپذیری در دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان. دوره دوازدهم، شماره 3.

عبدالله پور، محمد. (1387). اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی بر تغییر نگرش نسبت به مواد دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر سیرجان. فصلنامه اعتیاد پژوهی، سال دوازدهم، شماره 10.

موسوی، مهری سادات. (1388). اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر کاهش گرایش به مواد مخدر بین دانش آموزان. فصلنامه اعتیادپژوهی، سال چهارم، شماره 18.

نادری، فرح؛ پاشا، غلامرضا و مکوندی، فرزانه. (1386). تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر سازگاری فردی- اجتماعی، پرخاشگری و ابراز وجود دانش آموزان دختر در معرض خطر مقطع متوسطه اهواز. دوره 9، شماره 33.

نارنجی ها، هومان. (1381). ارزیابی سریع وضعیت سوءمصرف و وابستگی به مواد در ایران. معاونت پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کشور.

 

Speath, M., Weichold, K., Silbereisen, R.K., & Wiesner, M. (2010). Examining the differeential effectiveness of a life skills program on alchol use tranjectories in early adolescence. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78 (3), 334-348.
.

Zollinger, J. saywell , J.R, Wooldridge, J. (2017). Impact of the life skillstraining curriculum on middle scool students tobacco use in country, Indiana . Journal of scool Health , Nov 2003. p 338.