بررسی اثربخشی و ماندگاری نمایش خلاق بر سازگاری اجتماعی در نوجوانان تیزهوش پرخاشگر

محورهای موضوعی : روانشناسي اجتماعي

شادی احدی‌فر ¹ , سمیرا وکیلی ² , سیمین حسینیان ³ , سوگند قاسم‌زاده ⁴

1 - دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،
3 - استاد، گروه مشاوره، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/11/28 تاریخ پذیرش : 1400/02/14 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: نمایش خلاق#سازگاری اجتماعی# نوجوانان تیزهوش پرخاشگر,

چکیده مقاله :

پرخاشگری در نوجوانان امری شایع است و یکی از ویژگی‌های روانشناختی نوجوانان افزایش گرایش به رفتارهای پرخاشگرانه است و نوجوانان پرخاشگر معمولا دارای مشکلاتی در زمینه سازگاری اجتماعی هستند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی و ماندگاری نمایش خلاق بر سازگاری اجتماعی در نوجوانان تیزهوش پرخاشگر انجام شد. این مطالعه نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش نوجوانان دختر تیزهوش پرخاشگر در مدارس استعدادهای درخشان دخترانه منطقه دو شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بودند. تعداد 30 فرد پس از بررسی ملاک‌های ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش 12 جلسه دو ساعته (هفته‌ای یک جلسه) در برنامه نمایش خلاق شرکت کرد و گروه کنترل آموزشی ندید. داده‌ها با پرسشنامه پرخاشگری (باس و پری، 1992) و خرده‌مقیاس سازگاری اجتماعی در آزمون شخصیت کالیفرنیا (تیگز و همکاران، 1941) در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه گردآوری شدند. همچنین، داده‌ها با روش‌های خی‌دو، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-19 در سطح معناداری 05/0 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر دوره تحصیلی و سن تفاوت معناداری نداشتند (05/0<P). همچنین، روش نمایش خلاق باعث افزایش سازگاری اجتماعی در نوجوانان تیزهوش پرخاشگر شد و نتایج در مرحله پیگیری نیز ماندگار باقی ماند (001/0>P). با توجه به نتایج، مشاوران و روانشناسان می‌توانند از روش نمایش خلاق در کنار سایر روش‌ها جهت بهبود ویژگی‌های روانشناختی نوجوانان به‌ویژه سازگاری اجتماعی آنان استفاده کنند.

چکیده انگلیسی:

Aggression is common in adolescents and one of the psychological characteristics of adolescents is an increase in the tendency to aggressive behaviors and aggressive adolescents usually have problems in social adjustment. Therefore, present research conducted aimed to investigate the effectiveness and sustainability of creative drama on social adjustment of aggressive gifted adolescents. This was a quasi-experimental study with pretest, posttest and one month follow-up study and a control group. The research population was aggressive gifted adolescents in talented girls' schools in the second district of Tehran city during the academic years of 2019-20. Considering the inclusion criteria 30 people were selected by available sampling method and randomly assigned into two experimental and control groups. The experimental group participated in 12 two-hour sessions weekly in the creative drama program and the control group did not receive any training. The data were collected in the pretest, posttest and one month follow-up stages by aggression questionnaire (Bass and Perry, 1992) and the social adjustment subscale in the California test personality (Tiegs and et al, 1953). The data were analyzed by chi-square, repeated measures analysis of variance and Bonferroni post hoc test in SP-19SS software in the significant level of 0.05. The results showed that the experimental and control groups did not significant difference in terms of course of study and age (P>0.05). Also, the creative drama method led to increase social adjustment in aggressive gifted adolescents and the results remained stable in the follow-up phase (p < 0.001). According to the results, counselors and psychologists can use the creative drama method along with other methods to improve the psychological characteristics of adolescents, especially their social adjustment.

منابع و مأخذ:

بختیاری، زهرا؛ اسدی، جوانشیر و بیانی، علی‌اصغر. (1399). مقایسه اثربخشی نمایش درمانی و آموزش تاب‌آوری بر اضطراب و پرخاشگری کودکان مبتلا به افسردگی. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 9(5)، 47-34.

زندوانیان، احمد؛ ابراهیم‌پور، طاهره و زارعی، حسن. (1396). اثربخشی آموزش تفکر خلاق بر بهبود مهارت خلاقیت و حل مساله دانش‌آموزان هنرستانی. مجله رشد آموزش فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش، 12(3)، 46-40.

مامی، شهرام و امیریان، کامران. (1395). تاثیر نمایش خلاق بر سازگاری اجتماعی، قضاوت اخلاقی و خلاقیت دانش‌آموزان. نشریه آموزش و ارزشیابی، 9(36)، 92-75.

مرادی مخلص، حسین؛ هوشمندی، مریم و صالحی، وحید. (1397). بهبود سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال کم‌توجهی/ بیش‌فعالی با توسعه منطقه تقریبی رشد در بستر نمایش خلاق. فصلنامه کودکان استثنایی، 18(1)، 84-73.

مک‌کاسلین، نلی. (1390). درام خلاق در کلاس درس و فراتر از آن (ترجمه حسین فدایی حسین). ویرایش اول، تهران: انتشارات نمایش.

ولی‌نقندر، ریحانه و هاشمیان‌نژاد، فریده. (1398). تاثیر بازی درمانی گروهی بر رفتارهای تکانشی، سازگاری اجتماعی و بهزیستی روانی. مجله روان‌شناسی اجتماعی، 13(53)، 58-47.

هاشمیان، فاطمه؛ شفیع‌آبادی، عبدالله و سودانی، منصور. (1387). اثربخشی آموزش مهارت‌های کنترل خشم بر سازگاری فردی- اجتماعی دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه شهرستان ماهشهر. مجله دانش و پژوهش در روان‌شناسی، 35، 14-1.

 

Acar, M. D., & Bayat, M. (2019). The effect of diet-exercise trainings provided to overweight and obese teenagers through creative drama on their knowledge, attitude, and behaviors. Childhood Obesity, 15(2), 93-104.

Adiguzel, H. O., & Timucin, E. (2010). The effect of creative drama on student achievement in the instruction of some development and learning theories. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 9, 1741-1746.

Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452-459.

Fancourt, D., & Steptoe, A. (2018). Effects of creativity on social and behavioral adjustment in 7- to 11-year-old children. Annals of the New York Academy of Sciences, 66, 1-10.

Freeman, G. D., Sullivan, K., & Fulton, C. R. (2003). Effect of creative drama on self-concept, social skills and problem behavior. The Journal of Educational Research, 96(3), 131-138.

Ghossoub, E., Cherro, M., Akil, C., & Gharzeddine, Y. (2021). Mental illness and the risk of self- and other-directed aggression: Results from the national survey on drug use and health. Journal of Psychiatric Research, 132, 161-166.

Gul, E., & Gucum, E. B. (2015). Creative drama applications as complementary for constructivist approaches for science courses: Teacher and student's evaluations. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 174, 2043-2050.

Guney, R., Yildiz, S., Toyran, M., & Ozbek, G. (2014). Effect of creative drama-based support program on the psychosocial adjustment of adolescent with asthma. Journal of Nursing & Care, 3(7), 88-88.

He, Y., Yuan, K., Sun, L., & Bian, Y. (2019). A cross-lagged model of the link between parental psychological control and adolescent aggression. Journal of Adolescence, 74, 103-112.

Joronen, K., Knu, A., Rankin, H. S., & Astedt-Kurki, P. (2012). An evaluation of a drama program to enhance social relationships and anti-bullying at elementary school: a controlled study. Health Promotion International, 27(1), 5-14.

Kilicaslan, H., & Vural, S. (2018). The effects of creative drama teaching methods on academic success in architectural education. Eurasia Journal of  Mathematics Science and Technology Education, 14(6), 2157-2167.

Lin, Y. J., Tseng, W. L., & Gau, S. Sh. F. (2021). Psychiatric comorbidity and social adjustment difficulties in children with disruptive mood dysregulation disorder: A national epidemiological study. Journal of Affective Disorders, 281, 485-492.

Paiva, M. L., Lima, E. M., Siqueira, I. B., Rzezak, P., Koike, C., Moschetta, S. P., & et al. (2020).  Seizure control and anxiety: Which factor plays a major role in social adjustment in patients with Juvenile Myoclonic Epilepsy? Seizure, 80, 234-239.

Oh, J., & An, J. (2019). Depressive symptoms, emotional aggression, school adjustment, and mobile phone dependency among adolescents with allergic diseases in South Korea. Journal of Pediatric Nursing, 47, 24-29.

Peairs, K. F., Putallaz, M., & Costanzo, P. R. (2019). From A (aggression) to V (victimization): Peer status and adjustment among academically gifted students in early adolescence. Gifted Child Quarterly, 63(3), 185-200.

Sabol, B. M., Kernsmith, P. D., Hicks, M. R., & Smith-Darden, J. P. (2020). Attitudes about aggression and perpetration of adolescent dating aggression: A cross-lagged panel model. Journal of Adolescence, 83, 100-111.

Sacli, F., & Demirhan, G. (2017). The effect of creative drama on critical thinking in preservice physical education teachers. Thinking Skills and Creativity, 24, 164-174.

Tiegs, E. W., Clark, W. W., & Thorpe, L. P. (1941). The California test of personality. The Journal of Educational Research, 35(2), 102-108.

Yang, C., & Robinson, A. (2018). Not necessarily detrimental: Two social comparison orientations and their associations with social media use and college social adjustment. Computers in Human Behavior, 84, 49-57.

Yavuzer, Y. (2012). Effect of creative drama-based group guidance on male adolescents’ conflict resolution skills. Journal of Educational Research, 47, 113-130.

Yeh, Y., & Li, M. (2008). Age, emotion regulation strategies, temperament, creative drama, and preschoolers' creativity. Journal of Creative Behavior, 42(2), 131-149.