خلاقیت در معماری زنان: دیدگاهی بر پایه پژوهش های روان شناختی
محورهای موضوعی : اخلاقنغمه علیزاد گوهری 1 , الهام فروزنده 2
1 - هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین،گروه معماری
2 - هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نایین، گروه روانشناسی
کلید واژه: خلاقیت, زن, architecture, psychology, تفکر خلاق, creative thinking, معماری, روان شناسی, Woman-creativity,
چکیده مقاله :
بی شک خلاقیت از جمله مهمترین ارکان طراحی و ساخت سازه های ماندگار، بی بدیل و منحصر به فردی است که تمایز، برتری و زیبایی هر سازه را نسبت به موارد مشابه آن رقم می زند. تفکر خلاق که از پیچیده ترین و عالی ترین جلوه های اندیشه انسان است، عاملی است که یگانگی و بی همتایی را در معماری به دنبال می آورد. به عبارت روشن تر، از آنجا که در دیدگاه کلاسیک نیز معماری حاصل ترکیب سه حوزه استحکام، سودمندی و زیبایی (سازه،عملکرد،فرم) است، خلاقیت نیز می تواند در هر یک از این سه لایه بروز یابد. به عنوان مثال گاه در معماری سازه بنا به عنوان خلاقانه ترین بخش کار بروز می کند، نظیر کارهای کالاتراوا؛ و یا ممکن است فرم حرف اول را بزند، نظیر کارهای گِهری یا لوکوربوزیه؛ و یا عملکرد نقش خلاقانه را ایفا کند، همچون حل و فصل بهینه پلان های پیچیده فرودگاه ها، و این سه می توانند در یک پروژه نیز به منصه ظهور برسند. از آنجا که پژوهش های متعددی به بررسی عامل خلاقیت با تاکید بر تفاوت های جنسیتی صورت گرفته است، در این مقاله ابعاد مختلف خلاقیت به طور عام و در معماری به طور خاص، پرداخته شده و سپس خلاقیت در زنان، با نظر به پژوهش های روان شناختی مورد بررسی قرار گرفته و نمونه هایی از طرح های خلاق ارائه شده توسط زنان معمار- با تمرکز بر آثار زاها حدید - که می تواند گویای چنین تفکر خلاقی باشد، معرفی شده است.
Undoubtedly one of the most important elements of designing and constructing permanent structures, salient and unique buildings is based on creativity. Creative thinking is one of the most complex and highest manifestations of human thought that leads to the uniqe architecture buldings. Since classical architecture view includes three areas named as strength, utility and aesthetics (structure, function, form); creativity can appears in all of these three layers. For example, sometimes the architectural structure occurs as the most innovative work, such as Calatrava’s works; and sometimes form may appear as the first and most important factor, such as Gehry and Le Corbusier’s works. Also creative thinking can play a considerable role in case of function, for example sophasticated airports plans can end to complex problems optimized resolving. These three factors can be also seen in a single project. Although a great deal of psychological studies examine and emphasis on gender differences in general and particulary in creativity, this paper was written about different aspects of creativity in architecture.Finally with regard to the psychological findings, creativity in women’s designs was discussed and creative examples of projects which presented by women -with a focus on Zaha Hadid – were introduced.
آنتونیادس، آنتونی سی،" بوطیقای معماری"، ترجمه احمدرضا آی(1381) چاپ اول، انتشارات سروش، تهران.
افشار نادری، کامران(1379) "تکنیک های خلاقیت"، مجله معمار، شماره ۹، ص۴ تا ۱۲، تهران.
بولن، شینودا،"نمادهای اسطوره‌ای و روانشناسی"، ترجمه آذریوسفی(1384) چاپ سوم، نشر روشنگران، تهران.
خورشیدی، عباس؛ میرکمالی، محمد(1387)،"روش های پرورش خلاقیت"، چاپ اول، نشر یسطرون، تهران.
گاوین، شاکتی، "تجسم خلاق"، ترجمه گیتی خوشدل(1369) چاپ سوم، انتشارات همراه، تهران.
قاسم زاده، حسن؛ حسینی، افضل السادات؛ میر قیداری، مجتبی" نشست خلاقیت"، نقل از گلشنی، ایرج(1383)، مجله علوم و فنون، شماره 78، تهران.
"تکنیک های خلاقیت"، بهار 1381، فصلنامه رایانه، معماری و ساختمان ، تهران.
توی،مگی، "معماری زنانه و زنان معمار"، ترجمه مینا مهدلو(1388) چاپ اول، انتشارات یزدا، تهران.
Baer, J. (1999). Gender differences. In M. A. Runco & S. Pritzker (Eds.). Encyclopedia of creativity (Vol. 1,pp. 753–758). San Diego: Academic Press.
Baer, J. (2005). Gender and creativity. Paper presented at the Annual Meeting of the American Psychological Association, Washington, DC (August).
Eysenck, H. J. (1995). Genius. The natural history of creativity. Cambridge: Cambridge University Press.
Kershner, J. R., & Ledger, G. (1985). Effect of sex, intelligence, and style of thinking on creativity: A comparison of gifted and average IQ children. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 1033–1040.
Lorenz,c. (1990).Women in Architecture: A contemporary perspective. London: Trefoil publications Ltd.
Reiss, S. M. (1999). Women and creativity. In M. A. Runco & S. Pritzker (Eds.). Encyclopedia of creativity (Vol. 2,pp. 699–708). San Diego: Academic Press.
Runco, M. A. (2004). Everyone has creative potential. In R. J. Sternberg, E. L. Grigorenko, & J. L. Singer (Eds.),Creativity: From potential to realization (pp. 21–30). Washington, DC: American Psychological Association.
Simonton, D. K. (1992). Gender and genius in Japan: Feminine eminence in masculine culture. Sex Roles, 27, 101–119.
Simonton, D. K. (2000). Creativity. Cognitive, personal, developmental, and social aspects. American Psychologist, 55,151–158.
http://www.zanan.co.ir
http://www.memarblog.com
http://www.magiran.com/magtoc.asp?
_||_