اثربخشی درمان هیجان مدار بر بهزیستی ذهنی و سازگاری فردی- اجتماعی زنان مطلقه

محورهای موضوعی : روان شناسی

شیما نصری ¹ , کیوان کاکابرایی ² , محمد شریفی ³

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، گروه روان شناسی، کرمانشاه، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، گروه روان شناسی، کرمانشاه، ایران.
3 - دانشگاه شهید بهشتی تهران، گروه روان شناسی تربیتی و تحولی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1396/04/21 تاریخ پذیرش : 1396/09/07 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: سازگاری فردی اجتماعی, زنان مطلقه, بهزیستی ذهنی, درمان هیجان مدار,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، تعیین میزان اثربخشی درمان هیجان مدار بر بهزیستی ذهنی و سازگاری فردی اجتماعی زنان مطلقه تحت پوشش کمیته امداد شهرستان پاوه بود. از جامعه آماری تعداد 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد، و به طور تصادفی ساده به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. درمان هیجان مدار به شکل گروهی در طی 9 جلسه ی ۴۵ دقیقه ای بر گروه آزمایش انجام شد و افراد گروه کنترل، در لیست انتظار قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش، پرسشنامه سازگاری اجتماعی کالیفرنیا (1953) و مقیاس بهزیستی ذهنی داینر و همکاران (1999) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان هیجان مدار بر بهزیستی ذهنی و سازگاری فردی اجتماعی اثربخش است. به طوری که افزایش سازگاری فردی اجتماعی و بهزیستی ذهنی در گروه آزمایش منجر شده است.

چکیده انگلیسی:

The aim of this study was to determine the effectiveness of emotions-oriented therapy on subjective well-being and socio-personal adjustment of divorced women member of Imam Khomeini Relief Foundation of Paveh. From the statistical population, 30 people were selected by convince sampling method and randomly divided into two experimental and control groups. Emotion-focused therapy was performed for 9 sessions of 45 minutes each on the experimental group and control subjects were placed on the waiting list. The research tools were California Social Adjustment (1953) and Life Satisfaction Scale (1985). Multivariate covariance analysis (MANCOVA) was used to analyze the data. The results showed that emotional therapy was effective on mental well-being and individual socio-personal adjustment. The exerted procedure led to increased satisfaction with life, individual adaptability and social adjustment in the experimental group.

منابع و مأخذ:

- آبرویی، مریم. (1388).  بررسی عوامل پیش بینی کننده طلاق بین زوجین. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

- اعظمی، یوسف.، سهرابی، فرامرز.، برجعلی، احمد.، چوپان، احمد. (1392). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس بر کاهش خشم در افراد وابسته به مواد مخدر. فرهنگ مشاوره و روان درمانی. 4(16): 53-68.

- امامی، طاهره.، فاتحی زاده، مریم السادات. (1385). مقایسه اثربخشی دو شیوه شناختی - رفتاری و آموزش والدین در افزایش عزت نقس دانش آموزان. دانشور رفتار. ۱۳(19): 65-74.

- امیرپور، برزو.، زکی یی، علی.، کلهرنیا، مریم. (1394). رابطه همدلی هیجانی متعادل و رضایت از زندگی با ناگویی خلقی در پرستاران، ماماها و کاردان‌ های اتاق عمل. مجله توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی. ۱۲(2): 1-8.

- اندوزی، حجت (۱۳۹۳). اثربخشی درمان هیجان مدار (EFT) برسازگاری پس از طلاق در زنان مطلقه تحت پوشش اداره بهزیستی شهرستان کامیاران، همایش منطقه‌ای آسیب شناسی پدیده طلاق، سقز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سقز.

- تارنمای سازمان ثبت احوال کشور به آدرس: http://www.sabteahval.ir/Default.aspx?tabid=4773

- توزنده جانی، حسن.، صدیقی. (1385). اثربخشی نسبی آموزش های شناختی ـ رفتاری عزت نفس بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی. 21(16): 56- 41.

- جاویدی، نصیرالدین. (1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بربهبود رضایت زناشویی زوجین و کنترل رفتار خانواده، دوفصلنامه مشاوره کاربردی. 3 (2): 65-78.

- جاویدی، نصیرالدین.، سلیمانی، علی اکبر.، احمدی، خدابخش.، صمدزاده، منا .(1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار(EFCT)  بر بهبود عملکرد خانواده، مجله علوم رفتاری. 7 (2): 188-181.

- حاتمی، محمد. (1391). تاثیر آموزش کنترل خشم بارویکرد شناختی رفتاری به سازگاری دانش آموزان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.

- سامانی، سیامک.، جوکار، بهرام.، صحراگرد، نرگس. (1386).  تاب‌آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران.  13 (3)، 290-295.

- سپهری، سالومه. (1393). مقایسه اثربخشی آموزش گروهی درمان ساختاری با درمان هیجان مدار بر کمال گرایی و سبک های دفاعی زنان متاهل دارای ترس از صمیمیت. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.

- سروقد، سیروس.، رضایی، آذرمیدخت.، فدایی دولت، ایوب. (1390). رابطه ویژگی های شخصیتی با راهبردهای مقابله ای و بهزیستی ذهنی معلمان، یافته های نو در روانشناسی. 16 (5): 25-41.

- شاه سیاه، مرضیه.، بهرامی، فاطمه.، محبی، سیامک.، تبرایی، یاسر. (1390). همبستگی بین بهزیستی ذهنی با کیفیت زندگی زناشویی زوجین. مجله علوم پزشکی قم. 5 (4 پیاپی 16): 22-30.

- عبادی، ندا.، سودانی، منصور.، فقیهی، علی نقی.، حسین پور، محمد. (1389). بررسی اثربخشی آموزش مثبت نگری با تاکید بر آیات قرآن بر افزایش امید به زندگی زنان مطلقه شهر اهواز. فصلنامه یافته های روانشناسی، 2،71-84.

- فخری، مریم سادات. (1393). مقایسه اثربخشی درمان نوروفیدبک وگروه درمانی هیجان مدار برکاهش ناگویی خلقی و بهبود رضایتمندی زناشویی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد.

- فوجی، عادل،. نادری، فرح. (1395). رابطه مهارت‌های اجتماعی و اعتقادات مذهبی با طلاق عاطفی در مراجعین زن به مراکز روان شناختی شهر اهواز. فصلنامه زن و فرهنگ،  8 (27): 23-36.

- کاکابرایی، کیوان.، ارجمندنیا، علی اکبر.، افروز، غلامعلی. (1390). رابطه سبک های مقابله ای و حمایت اجتماعی ادراک شده با مقیاس های بهزیستی روانی در بین والدین با کودکان استثنایی و عادی شهر کرمانشاه در سال 1389. مجله روانشناسی افراد استثنایی، 2 (7): 1-26.

- محمدی نژاد، بهجت.، ربیعی، محمد. (1394). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر کیفیت زندگی و بهزیستی روانشناختی زنان مطلقه، طب انتظامی، ۴ (۳) :۱۷۹-۱۹۰.

- مصلحی جویباری، میترا.، میرهاشمی، مالک. (1395). تأثیر آموزش مهارت‌های مقابله‌ای با رویکرد شناختی-رفتاری مثبت‌گرا بر سازگاری(اجتماعی، عاطفی و تحصیلی) دانش‌آموزان دارای مشکلات سازگاری، فصلنامه نسیم تندرستی. ۵(2): 46-53.

- میرزازاده، فاطمه.، احمدی، خدابخش.، فاتحی زاده، مریم. (1390). تأثیر درمان هیجان مدار بر سازگاری پس از طلاق در زنان. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 1 (4)، 441-460.

- نریمانی، محمد.، عباسی، مسلم.، بگیان کوله، محمدجواد.، بختی، مجتبی. (1393). مقایسه اثربخشی دو رویکرد آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) روایت درمانی گروهی بر تعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق. مشاوره و روان درمانی خانواده، 4 (1): 1-28.

- هاشمیان، فاطمه.، شفیع آبادی، عبدالله.، سودانی، منصور. (1387). اثربخشی آموزش مهارت های کنترل خشم بر سازگاری فردی - اجتماعی دانش آموزان دختر سال اول متوسطه شهرستان ماهشهر. دانش و پژوهش در روانشناسی، ۰ (۳۵) :۱-۱۴.

- Bourassa, K. J., Sbarra, D. A., & Whisman, M. A. (2015). Women in very low quality marriages gain life satisfaction following divorce. Journal of Family Psychology, 29(3), 490–499.

 -Chilling E, Baucom D, Burnet CK, Ragland D. (2013). Altering the course of marriage: The effect of PREP communication skills acquisition on couples risk of becoming martially distressed. J Fam Psychol. 17:41-53.

- Cucu-Ciuhan, G. (2015). Emotion Focused Therapy in Posttraumatic Stress Disorder: A Clinical Case. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 205, 13–17.

- Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. (2003). Subjective well-being: Three decades ofprogress. Psychological Bulletin, 125, 276-302.

-Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276–302. https://doi.org/10.1037/0033-2909.125.2.276

- Ellison, C. G., Walker, A. B., Glenn, N. D., & Marquardt, E. (2011). The effects of parental marital discord and divorce on the religious and spiritual lives of young adults. Social Science Research, 40(2), 538-551.‏

-Engelberg, E., & Sjberg, L. (2004). Emotional intelligence, affect intensity, and social adjustment. Personality and Individual Differences, 37(3), 533–542.

- Fosco, G. M. (2008). Beyond the parent-child dyad: Testing family systems influences on children's emotion regulation. MARQUETTE UNIVERSITY.‏

- Goldman, R. N., Greenberg, L. S., & Angus, L. (2005). The effects of adding emotion-focused interventions to the client-centered relationship conditions in the treatment of depression. Psychotherapy Research, 16(5), 537–549.

- Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (2000). The Timing of Divorce: Predicting When a Couple Will Divorce Over a 14-Year Period. Journal of Marriage and Family, 62(3), 737–745. x

- Greenberg, L. S., & Geller, S. M. (2012). Therapeutic presence: A mindful approach to effective therapy. Washington: American Psychological Association.

- Greenberg, L., & Watson, J. (2006). Emotion focused therapy for depression. Washington: American Psychological Association.

- Greenberg, L., Warwar, S., & Malcolm, W. (2010). Emotion-Focused Couples Therapy and the Facilitation of Forgiveness. Journal of Marital and Family Therapy, 36(1), 28–42.

- Gross, J. J. (2002), Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39: 281–291.

- Hansson K., & Lund-Bland, A. (2006). Couple therapy effectiveness of treatment and long term follow up. Journal of Fam Ther. 28(2):136-52.

- Johnson, S.M., & Greenman.p. (2003). the path to a secure Bond: Emotionally focused couple therapy. Journal of clinical psychology, 6, 597- 609.

- Lee, J. A.(2013). Changes experience of Newly Wedded Couples with Conflicts during Emotionally Focused Therapy(M.A.), Dankook University. Kyounggi-do.

- Mandemakers, J. J., Monden, C. W., & Kalmijn, M. (2010). Are the effects of divorce on psychological distress modified by family background?. Advances in Life Course Research, 15(1), 27-40.‏

- Marinescu, I. (2015). Divorce: What Does Learning Have to Do with It? Cambridge, MA.

- Michelle, M. (2009). The long term effects of emotionally focused couple therapy training on knowledge, competency, self- compassion and attachment security. United States: California

- Mira, S. (2010). The effects of emotionally focused couple therapy training on knowledge, competency, emotional processing and self- compassion. United States: California.

- Myers, D. G. (2009). The funds, friends, and faith of happy people. American Psychologist, 55, 56-67.

- Park, B. R. & Choi, J. S. (2014). Emotionally Focused Therapy (EFT) for the Family of an Adolescent with Suicidal Ideation: A Case Study. Family and Family Therapy, 22(3), 275–300. https://doi.org/10.21479/kaft.2014.22.3.275

- Pos, A. E. (2014). Emotion Focused Therapy for Avoidant Personality Disorder: Pragmatic Considerations for Working with Experientially Avoidant Clients. Journal of Contemporary Psychotherapy, 44(2), 127–139.

- Pascual-Leone, J., & Johnson, J. (2004). Affect, self-motivation, and cognitive development: A dialectical constructivist view. In Y. D. Dai & R. J. Sternberg (Eds.), Motivation, emotion,and cognition: Integrative perspectives on intellectual functioning and development (pp.197-236). Mahwah, NJ: Erlbaum.

- Rode, J., Arthaud-Day, M., Mooney, C., Near, J., Baldwin, T., Bommer, W. and Rubin, R. (2005) Life Satisfaction and Student Performance. Academic Management of Learning and Education, 4, 421-433.

- Sadock،B، J.Sadock،V. A (2003). Synopsis of psychiatry. philadelphia. Lippincott williares & wilkins.

- Sakata, K., & McKenzie, C. R. (2011). Social security and divorce in Japan. Mathematics and Computers in Simulation, 81(7), 1507-1517.‏

- Tamborini, C. R., Couch, K. A., & Reznik, G. L. (2015). Long-term impact of divorce on women’s earnings across multiple divorce windows: A life course perspective. Advances in Life Course Research, 26, 44–59.