پیش بینی ادراک تعارض کار- خانواده از طریق تعهد شغلی و جا افتادگی سازمانی در بین پرستاران زن شیفت کار

محورهای موضوعی : روان شناسی

مرضیه یراقی اصفهانی ¹ , علی مهداد ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان)،گروه روان شناسی صنعتی و سازمانی، خوراسگان(اصفهان)، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان)،گروه روان شناسی صنعتی و سازمانی، خوراسگان(اصفهان)، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/01/19 تاریخ پذیرش : 1396/03/25 تاریخ انتشار : 1396/07/01

کلید واژه: ادراک تعارض کار - خانواده, تعهد شغلی, شیفت کار, جاافتادگی سازمانی, زنان پرستار,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، پیش بینی ادراک تعارض کار- خانواده از طریق تعهد شغلی و جاافتادگی سازمانی در بین زنان پرستار شیفت کار بیمارستان های دولتی اصفهان بود. نمونه پژوهش شامل 197 نفر پرستار از جامعه مذکور بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های تعهد شغلی بلاو (1993)، جاافتادگی سازمانی میشل و همکاران (2001) و تعارض کار- خانواده کارلسون و همکاران (2000)، استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند گانه، استفاده شد. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که بین تعهد شغلی و جاافتادگی سازمانی با تعارض کار – خانواده همبستگی منفی و معنادار (01/0p<) وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه به روش گام به گام نشان داد که دو متغیر تعهد شغلی و جاافتادگی سازمانی، طی دو گام توانسته اند در مجموع حدود 47 درصد از واریانس تعارض کار – خانواده را تبیین نمایند و جاافتادگی سازمانی نقش قوی تری در پیش بینی ادراک تعارض کار – خانواده داشته است. با توجه به یافته ها، می توان چنین نتیجه گیری نمود که ادراک تعارض کار – خانواده از طریق جاافتادگی سازمانی و تعهد شغلی قابل پیش بینی است.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this research was to study predicting perceived work-family conflict through job commitment and organizational embeddedness among shift worker female nurses in Isfahan public hospitals in spring 1395. The method of this research was correlational.The statistical population included all nurses of the 11 public hospitals  that among them 197 subjects were selected through convenience sampling procedure. The research instruments consisted of Occupational Commitment Questionnaire (Blau, et al.1993), Organizational Embeddedness Questionnaire (Mitchell, et al. 2001) and Perceived Work- Family Cconflict Scale(Carlson, et al. 2000). Data were analyzed by using Pearson's correlation coefficient and stepwise multiple regression analysis  and the results of simple correlation showed that there were significant negative relationship between job commitment and organizational embeddedness with perceived work-family conflict (P<0/01). Moreover, the result of stepwise multiple regression analysis showed that, in tow steps, organizational embeddedness and job commitment could predict significantly %46/6 of work- family conflict variances. According to the findings, it concluded that, work-family conflict perception could be decreased through increasing organizational embeddedness and job commitment.

منابع و مأخذ:

- امیر کبیری، علیرضا؛ محمدیان، مهسا. (1390). بررسی رابطه میان توانمند سازی، رضایت شغلی، استرس شغلی و تعهد سازمانی در دفتر مرکزی شرکت پتروپارس. نشریه مطالعات کمی در مدیریت، دوره دوم، شماره 3، 166-139.

- بحرینیان، مریم. (1392). رابطه بین جاافتادگی سازمانی، تعهد سازمانی و پایبندی به قراردادهای روانشناختی با ادراک تعارض کار – خانواده و عملکرد انطباقی در شرکت همگام خودروی آسیا، پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.

- بنی طبا، محمد؛ شاه طالبی، بدری و کریمی، فریبا. (1388). بررسی وضعیت تعهد شغلی و اعتماد درون سازمانی در دبیرستان های شهراصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.

- بهنر، جرد، و وانک، میکاییل. (2002). نگرش‌ها و تغیر آنها. ترجمه علی مهداد، چاپ اول، 1384. تهران: انتشارات جنگل.

- پاغوش، ﻋﻄﺎاﷲ؛ زارعی، اقبال؛ زینلی پور، حسین؛ و دمی زاده، حسن. (1395). ﺗﺄﺛﻴﺮ  ﺗﻌﺎرضﻛﺎر ـ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﻓﺮﺳﻮدﮔﻲ  ﺷﻐﻠﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﺠﻴﮕﺮی ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ  و رﺿﺎﻳﺖ ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺎﻻﻳﺶ ﮔﺎز ﺳﺮﺧﻮن و ﻗﺸﻢ. داﻧﺶ و ﭘﮋوﻫﺶ در روان ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدی، 17 (3)، 59-72.  

- سرباز نجف آبادی، محسن. (1393). رابطه تعارض کار خانواده و کیفیت زندگی کاری با تعهد سازمانی در کارکنان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی

- خدابخشی کولایی، آناهیتا؛ شیخی، غلامرضا؛ و ازخوش، منوچهر. (1391). بررسی رابطه ویژگیهای شخصیت با تعارض کار – خانواده در معلمان منطقه 5 تهران. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی، 4 (11)، 130- 116.

- عاطف وحید، محمدکاظم؛ رضایی، منصور؛ و ویسی، مختار. (1379). تاثیر استرس شغلی بر خشنودی شغلی و سلامت روان: اثر تعدیل کننده سرسختی و حمایت اجتماعی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران(اندیشه و رفتار). دوره ششم، شماره 3-2، 78-70.

- عریضی، حمیدرضا؛ جوانمرد، شبنم؛ و نوری، ابوالقاسم. (1393). رابطه تعارض کار – خانواده با عدالت سازمانی، تعهد سازمانی و سرزندگی، با توجه به نقش برنامه کاری اقماری و غیراقماری. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. سال پانزدهم، شمارۀ 2، 115- 105.

- گل پرور، محسن؛ جوادیان، زهرا؛ واثقی، زهرا؛ و مصاحبی، محمد رضا. (1390). مدلی در باب اثرات تعارض کار - خانواده، خطرات شغلی و گرانباری نقش بر عملکرد پرستاران زن. زن و مطالعات خانواده، دوره 4، شماره 13، 83-98.

- گل پرور، محسن؛ واثقی، زهرا؛ جوادیان، زهرا؛ صادقی، شیدا؛ و عابدینی، مائده. (1392). نقش تعدیل کننده سبک های مدیریت تعارض در رابطه تعارضات میان فردی و رفتارهای انحرافی در زنان پرستار. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، سال چهارم، شماره پانزدهم، 36-21.

- مرعشیان، فاطمه سادات؛ نادری، فرح؛ حیدرئی، علیرضا؛ عنایتی، میرصلاح الدین؛ و عسگری، پرویز. (1392). رابطه فرهنگ   سازمانی و هوش هیجانی با کارآفرینی سازمانی در کارکنان زن. فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، سال پنجم، شماره 17، 53-41.

- متشرعی، محمد حسین؛ و نیسی، عبدالکاظم. (1389). آزمون الگوی نظری از تعارض کار – خانواده در پرستاران بیمارستانهای دولتی شیراز پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید چمران اهواز.

- مهداد، علی. (1395). روان شناسی صنعتی و سازمانی. چاپ یازدهم. اصفهان: انتشارات جنگل.

- Adams, G. A., King, L. A., & King, D. W. (1996). Relationships of Job and Family Involvement, Family, Social Support, and Work-Family Conflict with Job and Life Satisfaction. Journal of Applied Psychology, 81, 411-42.

- Bilby. T. & Denis. D. Bielby. (1989). Family Ties: balancing commitments to Work and Family in Dual Earner Households American sociological reviewˏ Vol 54ˏNo.4. p 561.

- Blau G., Paul, A; & John, N. (1993). On developing a general index of work commitment. Journal of Vocational Behavior, 42(3).298-314.

- Carlson, D S, & Kacmar, K M. (2000). Work- family conflict in the organization: Do life role values make a difference. Journal Of Management. 26:1031-1054.

- Christiana, O. & Ogbogu. (2013). Work – family role conflict-  among academic women in Nigerian public Universities. International Academic Conference proceedings.

 - Chu, I. (2006). The impact of social support and job stress on public health nurses organizational citizenship behaviors in rural Taiwan. Public health Nursing, 23(6).496-505.

- Cohen, A. & Liani, E. (2009). Work family conflict among female   employees in Israeli hospitals.  Personnel Review, Vol. 38 Issue: 2, pp.124-141.

- Demerouti, E., Bakker, A.B., & Voydanoff, P. (2010). Does home life interfere with or facilitate job performance? European Journal of Work and Organizational Psychology, 19: 128-49.

- Gutek, B. A., Searle, S. & Klepa, L. (1991). Rational versus Gender Role Expelanations for Work-Family Conflict. Journal of applied psycchology, 76(4): 560-568.

- Harris, C. R. (2003). Factors associated with jealousy over infidelity: An examination of the social- cognitive and evolutionary psychology perspectives. Manuscript submitted for publication.

- Hashemi, Sheykhshbani, SE., Arshadi, N., & Bazrafkan, H. (2011). Structural analysis of work family conflict with job satisfaction and psychological health. Journal of Family Counseling & Psychotherapy; 1(3): 34965 [Persian].

- Jamal, M. & Baba, V.V. (2000). Job stress and burnout among Canadian managers and nurses. Canadian Journal of Public Health, 91, 454-458.

- Jamal, M. & Baba,V.V. (2000). Job stress and burnout among Canadian nurses: an empirical examination. Canadian Journal of Public Health. 91(6): 454-8.

- Lundberg, U. & Frankenhaeuser, M. (1999). Stress and workload of men and women in high-ranking positions. Journal of Occupnational Health Psychol. 4(2):142-51

- McVicar, A. (2003). Workplace stress in nursing: a literature review. Journal of Advanced Nursing. 633-642.

- Meyer, J.P, Allen, N.J & Smith, C.A. (1993). Commitment to organizations and occupations: extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.

- Mitchel, T.R., Holtom, B., Lee, T., Sablynski, C. J. & Erez, M. (2001). Why people stay: Using job embeddedness to predict voluntary turnover. Academy of management Journal.44-1102-1122.

- Mitchell, M.L.& Jolly, J.M. (2007). Research designs explain. Thomson wads Worth, USA: Sixth ed.

- Muchisky, P. M. (2012). Psychological Applied to work (Tenth Edition). Hypergraphic Press, USA.

- Nazim, A., (2012). Predictors of Organizational Commitment and Turnover Intention of Medical Representatives, Journal of Managerial Sciences, 3(2), 262-273.

- Rehman, R. & Waheed, A. (2012) Work-Family Conflict and Organizational Commitment: Study of Faculty Members in Pakistani Universities.  Pakistan Journal of Social and Clinical Psychology, 9 (2), 23-26.

- Ringl, W.R. (2013). The relationship between job embeddedness and work engagement. San Jose state university. Social behavior and personality, 42(10): 1629-1638.

- Wiley, D. L. (1987). The relationship between work/non work role conflict and job- related outcomes: some unanticipated findings. Journal of management. 13, 467-472.

- Yang, C. & Hawkins, A.J. (2004). Across – cultural test of the work – family interface in forty-eight countries. Journal of marriage and family. 66:1300-1316.

- Young, E.M. & Long, L. (1998). Counseling and Therapy for couples. New York: Intonation Thomson publishing company.