بازتاب اسلام در ادبیات داستانی عراق مطالعة موردی: داستان‌های آمنه صدر (بنت الهدی)
محورهای موضوعی : اخلاقمرتضی زارع برمی 1 , سید عدنان اشکوری 2 , فاطمه کاظمی 3 , سمیه سلطانی 4
1 - دانشگاه خوارزمی تهران، گروه زبان و ادبیات عربی، تهران، ایران.
2 - دانشگاه خوارزمی تهران، گروه زبان و ادبیات عربی، تهران، ایران.
3 - دانشگاه علامه طباطبایی تهران، گروه زبان و ادبیات عربی، تهران، ایران.
4 - دانشگاه خوارزمی تهران، گروه زبان و ادبیات عربی، تهران، ایران.
کلید واژه: آمنه صدر, ادبیات زنان, هوشیاری اسلامی,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر تلاشی برای ارزیابی آثار داستانی آمنه صدر با هدف تحلیل دیدگاه‌های او در مبارزه با واپس‌گرایی زنان مسلمان و همچنین تجددگرایی لجام‌گسیختة آنان در عراق و سایر کشورهای اسلامی است. به همین دلیل، آثار داستانی صدر را باید در زمرة ادبیات هوشیاری اسلامی به شمار آورد و آن-را برخاسته از یک نیاز اجتماعی در عراق معاصر دانست؛ زیرا نویسنده از نگارش این داستان‌ها به دنبال تصحیح معنا و مفهوم ارزش‌ها و مفاهیم دینی از پیرایه‌های محیطی و اجتماعی است. برای عملی ساختن اهداف و مبانی پژوهش می‌کوشیم با روش توصیفی و تحلیلی به شناسایی شخصیت‌ها، پیام‌ها و آیات و روایات سه مجموعه داستان کوتاه صدر به نام‌های لیتنی کنت أعلم، صراع من واقع الحیاة، الخالة الضائعة و چهار داستان بلند او به نام‌های الفضیلة تنتصر، إمرأتان ورجل، لقاء فی المستشفی و الباحثة عن الحقیقة بپردازیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد اسلام دین مهرورزی، ساده‌زیستی، کرامت، عفاف و اعتماد است، زنان می‌توانند همانند مردان الگوی اسلام شناسی باشند، توکل بر خدا رمز آرامش و آسایش انسان است، برهنگی نشانة آزادی و برخورداری زنان از حقوق برابر اجتماعی نیست بلکه آغازی بر تباهی آنان است، پوشش اسلامی رهبانیت نیست و اسلام مخالفتی با سوادآموزی زنان و حضور آن‌ها در فعالیت‌های اجتماعی ندارد.
This study is an attempt to assess the Stories of Ameneh Sadr, So that her views be analyzed about backwardness of Muslim women and their unbridle modernism in Iraq and other Islamic countries. In this light, the stories of Sadr Should are considered in the category of Islamic awakening literature and it comes from a social need in contemporary Iraq. The writer tries to redeem the true Islam from doubts and misinterpretations. Particular method of research is descriptive analytical and We’ll Analyze three collections of her short stories, Under the titles of "I wish I knew", "Clash of real life" and "forgone Aunt", and four long stories under the titles of "Virtue is triumphant", "two women and a man", "Meet in the hospital" and "Researcher of the truth". The results shows: Islam is the religion of love, simple life, dignity, chastity and trust. Trust in God is the key to human relaxation and comfort. Bareness is not a sign of freedom and social equal rights for women but also Bareness is the beginning of the Ruining for women. Islamic dress is not frock. Islam has no objection to female literacy and women's participation in social activities.
─ قرآن کریم.
─ آلوت، میریام. (1368). رمان به روایت رماننویسان، چاپ اول، تهران: مرکز.
─ القطان، عدنان بن عبد الله. (1384). بیداری اسلامی و نیازهای فکری معاصر آن، مجموعه مقالات با عنوان بیداری اسلامی چشمانداز آینده و هدایت آن، گردآوری شده توسط جمعی از اندیشمندان، جلد یک، تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی.
─ النعمانی، الشیخ محمد رضا. (1420). الشهیدة بنت الهدی سیرتها ومسیرتها، الطبعة الأولی، قم: إسماعیلیان.
─ براهنی، رضا. (1362). قصهنویسی، چاپ سوم، تهران: نو.
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (1380). صوت المرأة المسلمة: المرأة و الثقافة، مجلة الأضواء. العدد7و8. السنة الأولی. 15 ربیع الثانی. صص242-243.
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (1980). بطولة المرأة المسلمة، الطبعة الثانیة، بیروت: التعارف للمطبوعات. (ط).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (1980). کلمة و دعوة، الطبعة الثانیة، بیروت: التعارف للمطبوعات. (ح).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). الخالة الضائعة، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ج).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). الفضیلة تنتصر، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (د).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). المرأة مع النبی(ص) فی حیاته و شریعته، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ی).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). إمرأتان و رجل، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ه).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). باحثة عن الحقیقة، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ز).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). ذکریات علی تلال مکه، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ک).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). صراع من واقع الحیاة، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (ب).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). لقاء فی المستشفی، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (و).
─ بنت الهدی (آمنة الصدر). (2004). لیتنی کنت أعلم، الطبعة الأولی، قم: الکتاب الإسلامی، مطبعة ستار. (أ).
─ بنت الهدی (آمنه الصدر). (1382). زن در زندگی پیامبر اکرم، مترجم محمود شریفی، تهران: بینالملل.
─ بنت الهدی (آمنه صدر). (2006). المجموعة القصصیة الکاملة، الطبعة الأولی، بیروت: المرتضی.
─ بوباش، راضیه. (1387). ترجمه و نقد داستان الفضیلة تنتصر اثر بنت الهدی، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
─ جزایری راد، بشری. (1393). الأسلوب القصصی لبنت الهدی. پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات عرب، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
─ روحی الفیصل، سمر. (1995). بناء الروایة العربیة السوریة، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
─ سلطانی، سمیه. (1391). ادبیات زنان و بیداری اسلامی (به عنوان نمونه: بنت الهدی صدر). پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی.
─ محمد، إبراهیم. (1404). دور الشهیدة بنت الهدی فی تطویر واقع المرأة العراقیة، جریدة لواء الصدر، الأربعاء، 16 رجب.
─مستور، مصطفی. (1379). مبانی داستان کوتاه، چاپ اول، تهران: مرکز.
─ مصطفی، یسری. (2009). النساء و القومیة، مجلة طیبة، الرقم 13، مصر.
─ مطهری، مرتضی. (1384). مسئله حجاب، چاپ شصت و چهارم، تهران: صدرا، چاپ فجر.
─ ملبوبی، محمد تقی. (1376). تحلیلی نو از قصص قرآن، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
─ موسوی گرمارودی، علی. (1375). داستان پیامبران، چاپ پنجم، تهران: قدیانی.
─ نزار، جعفر حسین. (1985). عذراء العقیدة والمبدأ الشهیدة بنت الهدی، الطبعة الأولی، بیروت: التعارف للمطبوعات.
─ نوری، محدث. (1408). مستدرک الوسائل، ج17، الطبعة الأولی، قم: آل بیت قم لإحیاء التراث.
_||_